ԴԻՄԱԿԱՅԵԼՈՒ ՀԱՎԱՏԱՄՔՈՎ ՈՒ ԿԱՄՔՈՎ

Նո­յեմ­բե­րի 1-ին ՀԳՄ Մեծ դահ­լի­ճում տե­ղի ու­նե­ցավ բա­նաս­տեղ­ծու­հի Հ­ռիփ­սի­մէի «44 օր» փաս­տագ­րա­կան վե­պի շնոր­հան­դե­սը: Գիր­քը նվիր­ված է Ար­ցախ­յան պա­տե­րազ­մի տա­րե­լի­ցին:
ՀԳՄ նա­խա­գահ Էդ­վարդ Մի­լի­տոն­յա­նը, նշե­լով, որ 44-օր­յա պա­տե­րազ­մի մա­սին և՛ պա­տե­րազ­մի ըն­թաց­քում, և՛ հե­տո լրագ­րող­նե­րը, գրող­նե­րը գրել են հոդ­ված­ներ, ակ­նարկ­ներ, նաև գե­ղար­վես­տա­կան գոր­ծեր, ո­րոնք այժմ հրա­տա­րակ­վում են ա­ռան­ձին գրքե­րով, տե­ղե­կաց­րեց, որ Հ­ռիփ­սի­մէի գիր­քը Ար­ցախ­յան 44-օր­յա պա­տե­րազ­մում 70-ից ա­վե­լի զոհ­ված­նե­րի մա­սին է: Զոհ­ված հե­րոս­նե­րի շար­քում են նաև ե­րի­տա­սարդ գրող­ներ՝ Վար­դան Ա­մալ­յա­նը, Վա­չա­գան Մա­նուկ­յա­նը՝ բա­նաս­տեղծ Խա­չիկ Մա­նուկ­յա­նի որ­դին, ով իր խո­հագ­րութ­յամբ, հրա­պա­րա­կա­խո­սութ­յամբ ծա­նոթ էր ըն­թեր­ցող­նե­րին, մինչև պա­տե­րազմն իր ա­ռա­ջին գիրքն էր հրա­տա­րա­կել: ՀԳՄ նա­խա­գա­հը շեշ­տեց, որ «44 օր» գրքում զգաց­վում է հե­րոս­նե­րի ինք­նա­տիպ խառն­ված­քը, նկա­րա­գի­րը, աշ­խար­հա­յաց­քը, այ­սինքն՝ գիր­քը գի­տակց­ված պայ­քա­րի մեջ մտած մարդ­կանց մա­սին է: «­Մեր մեծ զո­րա­վար­նե­րի, մշա­կույ­թի գոր­ծիչ­նե­րի ո­գով ամ­րա­ցած ե­րի­տա­սարդ­ներ են ե­ղել, և­ այդ ո­գուն պի­տի գու­մա­րենք ա­րա­գըն­թաց ժա­մա­նա­կի մեջ դի­մա­կա­յե­լու, ուժ ու­նե­նա­լու մեր հա­վա­տամքն ու կամ­քը»,- ամ­փո­փեց նա:
44-օր­յա պա­տե­րազ­մի մաս­նա­կից, Ար­ցա­խի հե­րոս Մե­նո­ւա Հով­հան­նիս­յա­նի մայ­րը՝ «­Հայ աս­պետ» կրթա­դաս­տիա­րակ­չա­կան բա­րե­գոր­ծա­կան հիմ­նա­դրա­մի հիմ­նա­դիր-տնօ­րեն Կա­րին Տո­նո­յա­նը, ցան­կութ­յուն հայտ­նե­լով, որ նման գրքե­րը բազ­մաց­վեն և­ ու­ղարկ­վեն դիր­քեր, վստա­հեց­րեց, որ դրանք կար­դա­լը դիր­քե­րում կանգ­նած տղա­նե­րին ուժ կտա, և նրանք կհաս­կա­նան, որ այս տղա­ներն ի­րենց կյանքն են տվել, որ նրանք կանգ­նեն ոչ թե կրա­կի տակ, այլ խա­ղաղ պայ­ման­նե­րում: «Ես հո­գուս խա­ղա­ղութ­յու­նը գտնում եմ դիր­քե­րում, որ­տեղ կանգ­նում եմ տղա­նե­րի կող­քին և նրանց հետ մեկ օր կամ մի քա­նի ժամ եմ անց­կաց­նում: Այն­տեղ ա­վե­լի հեշտ է, քա­նի որ տես­նում եմ ե­րի­տա­սարդ­նե­րի, ո­րոնց ցան­կա­նում եմ պաշտ­պա­նել, ա­նել նրանց հա­մար այն, ինչ չկա­րո­ղա­ցա ա­նել իմ որ­դու հա­մար: Ըստ իս՝ ցան­կա­ցած զին­վոր, ո­րը հի­մա դիր­քում է, մայ­րե­րի հա­մար  պետք է նույն­քան կար­ևոր լի­նի, որ­քան սե­փա­կան զա­վա­կը, ո­րով­հետև այ­սօր նրանք շատ ան­պաշտ­պան են»,- ընդգ­ծեց Կ. Տո­նո­յա­նը և խնդրեց շատ գրել զոհ­ված­նե­րի մա­սին, քա­նի որ «44 օր» գրքում խոս­վում է 72 զո­հի մա­սին, այ­նինչ նրանք շատ-շատ են:
«Տ­ղեր­քի հետ կապ­ված զգա­ցո­ղութ­յու­նը դար­ձել է ան­թարգ­մա­նե­լի, դար­ձել է մի բան, որ չես կա­րող մինչև բա­ռի աս­տի­ճան ի­ջեց­նել, բայց, կար­ծում եմ, որ տղեր­քը մեր ե­րես­նամ­յա ան­գոր­ծութ­յան սրբա­գիր­ներն էին,- ա­սաց պա­տե­րազ­մի մաս­նա­կից, բա­նաս­տեղծ Դա­վիթ Մ­շե­ցին և հա­վե­լեց,- հի­մա ա­վե­լի քան պար­տա­վոր ենք հա­նուն ի­րենց Ար­ցա­խը որ­պես նպա­տակ ու­նե­նանք ու ետ բե­րենք»:
Ե­լույթ ու­նե­ցան նաև ռազ­մա­կան գոր­ծիչ, գե­նե­րալ-մա­յոր Վար­դան Ա­վե­տիս­յա­նը, քա­ռօր­յա պա­տե­րազ­մի մաս­նա­կից, ռազ­մա­կան լրագ­րող Զեփ­յուռ Սար­դար­յա­նը, կա­մա­վո­րա­կան Մաթ­ևոս Ղր­զո­յա­նի այ­րին՝ Գա­յա­նե Ա­ղա­քար­յա­նը և ու­րիշ­ներ:
Հ­ռիփ­սի­մէի խոս­քով՝ զոհ­ված տղա­նե­րի ծնող­ներն են ի­րենց զա­վակ­նե­րի կեն­սագ­րութ­յուն­ներն ու­ղար­կել ի­րեն: «­Պետք է խոս­տո­վա­նեմ, որ ինձ հա­մար այս գիր­քը գրե­լը բա­վա­կա­նին ծանր էր: Կար­ծում եմ, որ ին­ձա­նից հե­տո շա­տե­րը կգրեն, ո­րով­հետև, ա­վա՜ղ, մեր զո­հե­րը շատ են, և Աստ­ված չա­նի, որ նման գրքեր գրե­լու ա­ռիթ կրկին լի­նի»,- նշեց նա:
«44 օր» գիր­քը հրա­տա­րակ­վել է «­Կա­րո Հո­վա­գիմ­յան»  բա­րե­գոր­ծա­կան հիմ­նադ­րա­մի ա­ջակ­ցութ­յամբ:
Շա­քե ԵՐԻՑՅԱՆ