Եղեռնի տարիներին Հովհաննես Թումանյանի ինքնամոռաց սխրանքը հայ ժողովրդի պատմության անմոռաց էջերից է: Գրողն իր աչքերով տեսավ համազգային աղետը, ականատես եղավ ժամանակի զարհուրանքներին և կյանքով ու գործով դարձավ ինչպես իր ազգի ու ժամանակի մեծագույն գործիչը, այնպես էլ պատմագիրն ու վավերագիրը: 1914-1915 թթ. Թումանյանը երկու անգամ ուղևորվեց Արևմտյան Հայաստան, ամիսներ շարունակ Էջմիածնում զբաղվեց տասնյակ հազարավոր գաղթականների […]

Share on Facebook

Միհրան Դաբաղի և Քրիստին Փլաթի այս վերնագիրը կրող գիրքը գերմանալեզու ընթերցողին ներկայացնում է հայոց ցեղասպանության ևս մի խորը և բազմաշերտ պատկեր: Գրքի հիմքը կազմում են ցեղասպանությունը վերապրողների յոթ պատմություններ: Հետևելով հեղինակների ընտրած ուղղությանը՝ ուզում եմ նախ անդրադառնալ գրքի հերոսներին, մարդկանց, որոնց խոսքին մինչև այժմ գրեթե ոչ ոք ուշադրություն չի դարձրել՝ Արամ Կյուրեղյան, Շուշանիկ Ղամբարյան, Խորեն […]

Share on Facebook

Քանի՞ տարի է անցել Հայոց ցեղասպանությունից: Հարյո՞ւր: Դարավերջի մեր ազատամարտին Ֆրանսիայից մի երիտասարդ էր եկել մասնակցելու, որ Արցախի տեղը վատ գիտեր, հայերեն ընդհանրապես չգիտեր: Ջինսի նորաոճ վերնաշապիկով, նույն կտորից անդրավարտիքով դիցուք՝ Ժանին, հարցնում եմ, թե ի՞նչ պիտի անի Արցախում, ասում է՝ պապիս վրեժը պիտի լուծեմ: – Ի՞նչ վրեժ,- զարմանում եմ: – Պատմելու բան չի, որ […]

Share on Facebook

Հայրենասեր վրիժառուն Սողոմոն Թեհլերյանին Անդրանիկի զինվոր, Մեծ հայրենասեր, Քո աչքով` հրեշավոր Եղեռն ես տեսել: Տեսել ես` թուրքը Արնախում դահիճ, Եփրատն ու Տիգրիսն է Լցրել մահվան ճիչ: Քո հոգում փոթորկվեց Ցասումն անհատակ, Թալեաթ ժանտ հրեշին Արիր շանսատակ: Քո վսեմ կերպարով Ես ոգի առած` Խոնարհվում եմ քո մեծ Սխրանքի առաջ: Թախծոտ ծաղկեպսակ Մեծ եղեռնին զոհ գնացած մանուկների […]

Share on Facebook

Հայոց Մեծ եղեռնի հարյուրերորդ տարելիցի նախօրյակին աննախադեպ ակտիվությամբ մարմնավորվեց հայ ժողովրդի միասնականության ու միաբանության գաղափարը: Ցավի, տխրության ու սգի համընդհանուր մթնոլորտում ծլարձակեց ազգային արժանապատվության նուրբ, զգայուն, անմոռուկային խորհրդանշական զգացողությունից ավելի բարձր, վեհ ու պարտավորեցնող զգացողություն, որ միակամ նպատակադրում էր բարձրաձայնում: «Հիշում եմ ու պահանջում» կարգախոսը կորուսյալ Հայրենիքի վերագտնման, արդարության վերականգնման, պատմական սխալների շտկման, ինքնության հաստատման, […]

Share on Facebook

Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցին նախորդող ու հաջորդող լրահոսին հետևելով՝ և՛ հուսահատվում, և՛ նոր հույսերով ես համակվում: Իհարկե, պիտի այնքան ուժեղ լինեինք, այնքան պինդ կանգնած մեր մի բուռ հողին, Արարատին այնքան վստահ հայացքով նայելու իրավունքով, որ պահանջատիրությունը ցնորք չթվար, որ ոխերիմ հարևանը մտածեր բացառապես հատուցման և մեր կորսված հայրենիքի մի մասը վերադարձնելու՝ իր համար պակաս ցավոտ […]

Share on Facebook

Ասք եղեռնական Այսօր ոչ ոքի ես մի ծանր խոսք ասել չեմ ուզում, Այսօր սիրտս լայն ու մի քիչ թեթև պահել եմ ուզում, Այսօր ես նույնիսկ մրջյունի գլխին կոխել չեմ ուզում, Այսօր մեկ ու կես միլիոն անգամ ես ծնվել եմ ուզում, Այսօր մի «Կռունկ», մի «Դլե յաման» կանչել եմ ուզում: *** Գիշերն աշխարհի ամենաերկար սանդուղքից հիմա […]

Share on Facebook

Ի՞նչ մնաց Աստծո տվածից, քո լեն ու բոլ ունեցածից ի՞նչ մնաց: Երկիր ես, Արարատը քո հողից է ժայթքել-բխել, քո սիրտ-աչքից է հառնել, ո՞ւր մնաց: Գերի սարերիդ, գերի ձորերիդ ծանր շնչառությանը հասնո՞ւմ է ազատ սարերիդ, ազատ ձորերիդ շունչը: Երկիր ես, հի՜ն-հնամենի ժողովուրդ ես, քո զավակի, քո վերջին օծյալ Սպարապետի ու նրանից հետո եկող Սպարապետի համար գոնե […]

Share on Facebook

Օրեր առաջ մի զարմանալի երազ տեսա… Երա՞զ էր, թե՞ իրականություն… Իբրև թե նորից «հոգուս քարտեզում» նշխարված՝ իմ նախնիների ծննդավայրում էի՝ Մշո Խաստուր շենում, և մտովի բառ առ բառ ասես շշնջում էի հայրենակցիս՝ Ռաֆայել Սահակյանի «Էրգիրը տեսա հորս աչքերով» գրքի ցավամռունչ տողերը. «…Եվ հիմա նրա մեղկ ու մոլորված ծննդավայրում ես ուզում էի որդիական պաշտամունքի ծեսով մտնել […]

Share on Facebook

1990-ական թվականների սկզբին նախաձեռնել էի «Զարմանալի հայեր» խորագրով ակնարկների շարքը ճակատագրի բերումով աշխարհի տարբեր անկյուններում հայտնված հայերի մասին, ովքեր անցնելով դառն ու դժվար ճանապարհներ՝ ոչ միայն չէին կորցրել ազգային ինքնությունը, այլև օտար երկրներում հասել էին բարձր դիրքերի: Նման մի հայի մասին գրելու նպատակով, աշնանային այդ օրը, Լոս Անջելեսից ուղևորվեցինք Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների և Մեքսիկայի սահմանագծին […]

Share on Facebook

…Կրկնվեց անցյալ տարեվերջին տեսած երազս. տատս ինձ արթնացնում էր քնից. «Տղա, վեր ելի, 15 թիվն է»: Նորից արթնացա՝ քրտինքի մեջ կորած, սկսեցի դողալ, ինչպես այն ժամանակ: Հետո ամբողջ օրը մտածում էի՝ գրե՞մ այդ մասին, թե՞ ոչ: Աշխատանքից տուն եկա և սկսեցի թղթերիս մեջ որոնել տատիս խորհրդային անձնագրից պոկածս թերթիկներն՝ իր լուսանկարով և ցեղասպանություն վերապրածի վկայականը: […]

Share on Facebook

Տեր Ամենազոր, զորացրու ինձ և ներիր, որ ամեն ցայգալույսին գոհության աղոթք մրմնջացող շուրթերն իմ անեծք չառաքեն երկինքն ի վեր, ուր 1700 տարի նախնիքն իմ խաչի ու խունկի հետ աղոթք են առաքել: Սուրբ Մարիամ, որդեկորույս մայրերի մայր, ես որտե՞ղ փնտրեմ իմ նախնիների մասունքները: Գաղթի, սպանդի ո՞ր օձագալար բավիղներում կորան նրանք: Իմ ծնողները` Եղեռնից մազապուրծ մանուկներ, հայտնվել […]

Share on Facebook

«Այսպես սպաննեցինք» ԱՐԱՄ ԵՐԿԱՆՅԱՆ Ստամբուլից գրողնե՞ր, թե՞ լրագրողներ են եկել Երևան, մեկը՝ Յլտըզ Գյունեյը, տեսնելով, որ քիչումիչ թուրքերեն գիտեմ, ուզում է հետս առանձին զրուցել, իր ասելով՝ մեր երկու ժողովուրդների հարյուր տարվա թնջուկը հարթել: Այնպես էլ է խոսում, որ մարդ չի հասկանում, թո՞ւրք է, թե՞ քուրդ: – Որտեղացի՞ ես,- համենայնդեպս զգուշանում եմ ես: Կարո՞ղ է պապը […]

Share on Facebook

Վերջերս, ի բարեբախտություն, իմացա, որ հայտնի կինոպրոդյուսեր Մանվել Սարիբեկյանն ավարտել է հիրավի շնորհակալ գործ՝ մի ֆիլմի նկարահանման աշխատանքները, որը պատմում է ազնվասիրտ ու բարեգութ հինգ լեգենդար կանանց, հինգ միսիոներուհիների մասին: Թվարկեմ մեր ժողովրդի համար սուրբ դարձած՝ Աստծու դուստրերի անունները. շվեդուհի Ալմա Յոհանսոն, էստոնուհի Հեդվիգ Բյուլ (Բյուլ Մայրիկ), նորվեգուհի Բոդիլ Բյորն, դանիացիներ Կարեն Եպպլե և Մարիա […]

Share on Facebook

Եղեռնի՝ 1915 թ. Ցեղասպանության շարունակական արհավիրքի մասին այսօր զանգահարում է մոտեցող 100-ամյա տարելիցը: Այն էլ՝ աշխարհով մեկ… Մեր և այլազգիների ձայնով… Իմ արմատներն էլ «էրգրից» են՝ Արևմտյան Հայաստանից: Հուշերիս փոքրիկ այս փունջը խորին խոնարհումով նվիրում եմ Եղեռնի զոհերի, նաև այդ դժոխքը վերապրածների, նրանց թվում և պապերիս հոգիների սուրբ հիշատակին: ՊԱՊԻՍ ԿՈՐԱԾ ԵՂԲԱՅՐԸ Օրերի դարձդարձիկ գալարներում […]

Share on Facebook

*** Երազումս նորից Դեր Զորն է ու վազում ենք նորից – սակայն Փրկիչը մեզ հետ է այս անգամ աչքերը փայլում են զայրույթից ոսկի մազե՜ր – մի խոսքով Քրիստոսն է նույն գագաթի մեջ իր գեղեցկության աջ ու ձախ շրջվում ու մեկ առ մեկ ցեխ է քսում երկուսիս դեմքին էլ հնարամիտ տատս արագ – արագ փրկելով մեզ […]

Share on Facebook