­Պետ­րոս ԴԵՄԻՐՃՅԱՆ / ԽՈՍՔ ԱՄԱՆՈՐԻ

Եվս մի օր, և 2023 թվա­կա­նը կթա­կի մեր դռնե­րը: Ի՞նչ զգա­ցո­ղութ­յուն­նե­րով, ի՞նչ մտքե­րով ու ապ­րում­նե­րով ենք դի­մա­վո­րե­լու, ի՞նչ ենք ա­սե­լու ինք­ներս մեզ և մեր ժո­ղովր­դին՝ Հա­յաս­տա­նում, Ար­ցա­խում և Սփ­յուռ­քում: Այս մտո­րում­նե­րով ա­կա­մա­յից թեր­թում էի գրա­սե­ղա­նիս վրա­յի ար­խի­վա­յին թղթե­րը, ու հան­կարծ աչքս ըն­կավ մեր մե­ծե­րից մե­կի՝ Ար­շակ Չո­պան­յա­նի ու­ղիղ մեկ դար ա­ռաջ՝ 1922-ին, Փա­րի­զից Ե­գիպ­տոս Մի­քա­յել Կ­յուրճ­յա­նին գրած նա­մա­կի հայտ­նի տո­ղե­րին. «­Պո­լիս, զուտ գե­ղա­րո­ւես­տի նո­ւի­րո­ւած պա­տա­նու­թեան մը ու ե­րի­տա­սար­դին ա­ռա­ջին տա­րի­նե­րու ե­րա­նա­վէտ շրջան մը, օր մը հան­կարծ փա­կե­ցի իմ կամ­քովս ու նե­տո­ւե­ցայ Փա­րիզ՝ ա­նօ­րի­նակ ա­ղէ­տի մը մատ­նո­ւած ազ­գիս դա­տին կրցած չա­փովս ծա­ռա­յե­լու հա­մար: Կ­կար­ծէի թէ վեց ա­մի­սէն, մէկ տա­րիէն կը լու­ծո­ւէր այդ դա­տը, և­ ես նո­րէն կը դառ­նա­յի իմ բնա­կան կեն­ցա­ղիս: Ք­սան­յո­թը տա­րի ան­ցաւ ան­կից ի վեր, ու դեռ չէ լու­ծո­ւած այդ հար­ցը, ու ես կը շա­րու­նա­կեմ ապ­րիլ կեանք մը, որ իմս չէ: Կը սի­րեմ գոր­ծը, զոր կը կա­տա­րեմ, պար­տա­կա­նու­թեան զգա­ցու­մը զիս կը զօ­րաց­նէ, կը սփո­փէ, սիրտ կու­տայ ին­ծի այս լու­ծը տա­նե­լու, բայց ի՜նչ­քան ա­ւե­լի եր­ջա­նիկ պի­տի ըլ­լա­յի ե­թէ վեր­ջա­պէս ի­րա­կան, դրա­կան, վերջ­նա­կան ար­դիւն­քի մը հաս­նէին այս խեղճ ազ­գին ա՜յն­քան զո­հո­ղու­թիւն­ներն ու ճի­գե­րը, և­ ես կա­րե­նա­յի հան­գիստ սրտով դառ­նալ գրա­կա­նու­թեան, ինչ որ նո­րէն ազ­գին զո­րաց­մա­նը ծա­ռա­յել պի­տի ըլ­լար, ա­ւե­լի քաղցր, նո­ւազ դժնդակ, ա­ւե­լի պայ­ծառ ձե­ւով մը: Ե­րա­նի՜ թէ մօտ ըլ­լայ այդ վայր­կեա­նը: Հու­սա­հատ չեմ ես: Կա­րե­լիու­թիւն­նե­րը չեն սպա­ռած մե­զի հա­մար: Ուժ քիչ ու­նինք դժբախ­տա­բար, և չենք ու­զեր կազ­մել ուժ: Մեծ մա­սամբ կ’սպա­սենք որ օ­տա­րը շի­նէ մեր տու­նը և մեզ հրա­ւի­րէ, որ նե­ղու­թիւ­նը կրենք մէ­ջը մտնե­լու»: Վե­րըն­թեր­ցե­ցի նո­րից ու նո­րից, ու թվաց՝ հատ­կա­պես վեր­ջին տո­ղե­րի մեջ, մեծ մտա­ծո­ղը, հայ­րե­նա­սերն ու գոր­ծի­չը թղթին է հանձ­նել հենց իմ ու մեզ­նից շա­տե­րի, ար­դի հա­վա­քա­կան հա­յի այ­սօր­վա՛ զգա­ցա­ծը, ներ­կա­յի՛ խոր­հածն ու ապ­րա­ծը, նաև որ­պես պատ­գամ ե­կող ժա­մա­նակ­նե­րին ու սե­րունդ­նե­րին՝ չհու­սա­հատ­վել, տո­կալ ու միաս­նութ­յամբ «կազ­մել ուժ»՝ մեր տու­նը վե­րա­շի­նե­լու, ամ­րաց­նե­լու, բազ­մա­չար­չար մեր ժո­ղովր­դին ար­ժա­նա­վա­յել կյան­քով ապ­րեց­նե­լու հա­մար…
Ու­րեմն՝ հու­սա­լի ակն­կա­լիք­նե­րով և բա­րի մաղ­թանք­նե­րով մեր դռնե­րը բա­ցենք Ա­մա­նո­րի՝ 2023 թվա­կա­նի ա­ռաջ: