Նոյեմբերի 8-ին տեղի ունեցավ ՀԳՄ նախագահության նիստ: Նիստի սկզբում նախագահությունը Միջազգային գրողների միության առաջիկա համաժողովին մասնակցելու համար որպես պատվիրակ միաձայն ընտրեց բանաստեղծ Լևոն Բլբուլյանին: Այնուհետև ՀԳՄ նախագահ Էդվարդ Միլիտոնյանը ներկայացրեց Միության վերջին երկու ամիսների գործունեությունը, մասնավորապես՝ Թարգմանչաց տոնը, Ծաղկաձորում երիտասարդ ստեղծագործողների հավաքը, Վարդգես Պետրոսյանի և «Գարուն» ամսագրի հոբելյանները, ինչպես նաև այդ ընթացքում տեղի ունեցած շնորհանդեսները: ՀԳՄ նախագահն ընդգծեց ՀՀ-ում Սիրիայի դեսպանության և ՀԳՄ-ի համագործակցությունը՝ կարևորելով դեսպան Նորա Արիսյանի ներդրումը այդ ասպարեզում: Նա անդրադարձավ նաև ՀԳՄ շենքում ընթացող վերանորոգմանը:
Էդ. Միլիտոնյանը տեղեկացրեց, որ Միության շենքի դահլիճը վարձակալած «Բոհեմ» թատրոնի ղեկավարությունը դիմել է ԳՄ-ին՝ վարձակալության ժամկետը լրանալուց հետո (2026 թ.) ևս 10 տարի երկարաձգելու խնդրանքով՝ խոստանալով ավելացնել վարձավճարն ու կատարել դահլիճի վերանորոգում: Որոշվեց վարձակալման պայմանագիրը երկարաձգել: Որոշվեց «Գրական թերթի» 90-ամյակը նշել գարնանը:
«Литературная Армения» ամսագրի խմբագիր Ալբերտ Նալբանդյանն առաջարկեց արտահերթ կարգով ՀԳՄ շարքերն ընդունել ռուսագիր հեղինակներ Հովհաննես Ազնավուրյանին և Իրինա Օգանովային: Նիստի անդամները միաձայն կողմ քվեարկեցին առաջարկին:
ԳՐՈՂԻ ՈՒԺՆ Է ՊԱՀՈՒՄ ԵՐԿԻՐԸ
Նոյեմբերի 11-ին ՀԳՄ Մեծ դահլիճում տեղի ունեցավ գրական հանդիսություն՝ նվիրված Վահագն Դավթյանի ծննդյան 100-ամյակին: ՀԳՄ նախագահ Էդվարդ Միլիտոնյանը, անդրադառնալով Վահագն Դավթյանի մարդկային կերպարին, կարևորեց նրա գործունեությունը՝ «Հայրենիքի ձայն» թերթի, «Վերածնված Հայաստան» ամսագրի, «Գրական թերթի» խմբագիր, ՀԳՄ նախագահ՝ 90-ականներին, երբ իր ողջ էներգիայով, արյամբ ու հոգով պայքարեց, որպեսզի ԳՄ շենքը մնա գրողներին: Նրա հավաստմամբ՝ Վ. Դավթյանը շարունակում էր Չարենցի ավանդները՝ նկատի ունենալով նրա ստեղծագործության բազմաճյուղությունը. բանաստեղծ, հրապարակախոս, թարգմանիչ, մշակութաբան, դրամատուրգ, արձակագիր: «Նրա հոգու մեջ պտտվել են թեմաներ, գաղափարներ, լեզվամտածողություն, պատկերաշարեր, նաև հայրենիքի ցավը: Փոքր տարիքից Արևմտյան Հայաստանի Արաբկիրից տեղափոխվել է Հայաստան՝ պահպանելով բոլոր հիշողությունները, դառնությունները, որ ունեցել է ծննդավայրը լքելով: Շշուկ՝ խորը, մարդկային, անիմանալի, անըմբռնելի ու հավիտենական. ահա թե ինչի էր ձգտում Վ. Դավթյանը իր պոեզիայում»,- ասաց Էդ. Միլիտոնյանը՝ ընդգծելով, որ իր բանաստեղծություններում Վ. Դավթյանը պատմական դրվագներով և գաղափարներով հայ ժողովրդի ուժն ու միասնականության ոգին է կարևորում: Դիմելով դահլիճում ներկա աշակերտներին՝ նա հորդորեց կարդալ, ծանոթանալ մեր բազմադարյա գրականությանը ու ապրել այդ գրականության ոգով: «Վահագն Դավթյանն իր ողջ կյանքով, գրածներով հայ ժողովրդի ապագայի հացն էր թխում»,- ամփոփեց ՀԳՄ նախագահը:
Ըստ ՀԳՄ քարտուղար, գրականագետ Պետրոս Դեմիրճյանի՝ Վ. Դավթյանը մեծ հոգու, մտածողության տեր անհատականություն էր, որ կարծես թե իրար է բերում առաջին հայացքից հակասական իրողություններ՝ վերևը, ներքևը, հողը, երկինքը, աստղերը, հունավորը և անհունը՝ այս ամենը բերելով-կապակցելով մի կետի մեջ, որ մարդու էությունն է: «Մարդն առանց տիեզերքի, առանց անհունության, առանց հավերժի գիտակցության չի կարող սիրել այն հողը, որի վրա ապրում է, իսկ հող ասելով Վահագն Դավթյանը առաջին հերթին հասկանում էր հայրենիք՝ իր ծննդավայրից սկսած մինչև այն հայրենիքը, որ ի վերջո մեր բոլորի հոգիներում կա՝ անկախ աշխարհագրական բոլոր տեսակի գծված և չգծված սահմաններից»: Խոսելով արվեստի չափանիշների մասին՝ Պ. Դեմիրճյանը նկատեց, որ ըստ Վ. Դավթյանի՝ պետք է խոսել միայն բարձր արվեստի մասին, բարձր ոճով և բարձր գիտական հիմնավորումներով: Անդրադառնալով Դավթյանի «Անքնություն» ժողովածուին՝ Պ. Դեմիրճյանը պատմեց՝ մի առիթով Դավթյանն ասել է, որ անքնության պահին փորձել է մտքի մեջ վեպեր գրել՝ անքնությունը հաղթահարելու համար, սակայն այդ ժամանակ նրա աչքի առաջ է եղել հայոց պատմությունը, և դա ոչ միայն հնարավոր չէր դարձնել դեղամիջոց անքնության դեմ, այլև հակացուցված էր, որովհետև մեր պատմությունը, ցավոք սրտի, մեզ միայն անքնություն է թելադրում: «Այդ անքնությունը նրան տարավ պատմության քառուղիներով, ինչպես կասեր Չարենցը, և ծնվեցին մի շարք պատմական հրաշալի պոեմներ»,- ընդգծեց Պ. Դեմիրճյանը: «Վահագն Դավթյանի ապրած կյանքը մարդկային էր, և իր ամբողջ գրականությունն էլ մարդու մասին է ու մարդու շուրջը: Նրա ապրեցնող տողերը, նրա ստեղծագործական ուժը այսօր էլ մեզ հետ է, մեզ պահում է, գրողի ուժն է, որ պահում է երկիրը»,- ասաց Խաչիկ Մանուկյանը՝ հավելելով, որ հայ ժողովուրդը իր գրողի մեջ տեսել է նաև պետականապահպանի: Ելույթ ունեցան նաև Գրիգոր Ջանիկյանը, Լևոն Բլբուլյանը, Սերժ Առաքելյանը՝ արժևորելով հայ գրականության մեջ Վահագն Դավթյանի ունեցած ներդրումը, և կարդացին իրենց բանաստեղծությունները՝ նվիրված մեծ գրողին:
Միջոցառման ընթացքում ցուցադրվեց գրողի մասին պատմող վավերագրական ֆիլմ: Վ. Դավթյան բանաստեղծի ինքնատիպ ու գունագեղ աշխարհը ներկաները վայելեցին Սիլվա Յուզբաշյանի անզուգական կատարմամբ: Գրողի խոսքերով գրված երկու երգ հնչեց երգահան Ռուբեն Բագրատունու կատարմամբ: Գրական հանդիսությունը վարում էր Գայանե Սամվելյանը:
Գրական անցուդարձը՝
Շաքե ԵՐԻՑՅԱՆԻ