Ամեն ընթացքի հիմքերը մինչ նրա սկիզբն է պետք ամրացնել՝ կանգ ու կայանումների ժամանակ, երբ հետադարձ հայացքով սկսվում է անցած խառնիխուռն վերուվարին երես առ երես կանգնած մտորելու պահը՝ ի՞նչն այնպես չեղավ, ինչո՞ւ… սկսվում է դաս քաղելու, նորին ճիշտ ուղի բացելու ժամանակը… Սակայն եզրահանգումները, եթե իհարկե դրանք փայլատակում են, հազվադեպ են հետո նոր ընթացքի ուղին հարթելու բանաձև դառնում՝ դե, պահ էր՝ մտորեցինք… անցավ… Դա հատկապես մեզ՝ հայերիս է բնորոշ. «Միայն թե այս փոսից դուրս գանք, միայն թե…», բայց հետո այնքան հաջողությամբ ենք բռնվում, խճճվում հենց նույն փոսի ծուղակներում… Եվ նորից սկսվում է. «Միայն թե…»-երի շարքը:
Այդ է պատճառը, որ կրկին ու կրկին փրկվում ենք միայն հրաշքով…
Հազվադեպ ենք նաև մեր հույսը մեզ վրա դնում, մեր հայացքները կտրում դրսի՝ մեր թանկ հողին գիշատիչ աչքերով հառված «բարերարներից» ու հառնում անկումից: Հազվադեպ, որովհետև պատճառը նույնն է՝ մտորումները միայն անցողիկ պահեր են լինում, գործելակերպ չեն դառնում, կյանք չեն դառնում, հիմնաքար ու սյուն չեն դառնում մեր Հայոց Տան: Ու դրա համար հաղթանակներն էլ՝ թղթե կառույցների նման փուլ են գալիս՝ միշտ արթուն ու միշտ աջից ու ձախից խուժելու պատրաստ հողմ ու քամիներից: Դաժան պատերազմը, պարտությունը, զոհերը, գերիները մեր՝ այդ ամենի հետևանքը եղան: Պատերազմ, որն արդեն ընթացավ մեր բոլոր թույլ ու երեր կողմերի խստագույն հաշվարկով, նաև կանխավ՝ մեր երկրի ներսում անգամ, նրա համար դիրքեր հիմնելով ու ամրացնելով: Եվ պարտությունն անգամ քիչ թվաց «ուտելիս ախորժակները բացած» մեր ներս ու դրսի թշնամիներին: Եվ այն շարունակվեց, շարունակվում է… ամեն օր, ամեն ժամ: Անցնող տարին՝ անվերջ շունչներս պահած, նոր անկումների, նոր կորուստների սպասումն ու գրանցումն էր, և մեր անզորությունը այդ ամենի առաջ, որովհետև «ցեցը ներսից է»: Ու նորից միակ հույսը հրաշքն է մնում, Բարձրյա՛լը, եթե միայն Նա դեռ չի հոգնել մեր անփութությունից… Հուսանք, որ չի հոգնել, և սպասենք… Բայց գոնե հիմա՝ տարեվերջյան և ո՛չ միայն տարեվերջյան մտորումներն ու մտահանգումները փորձելով ամենօրյա կենսակերպի մաս դարձնել: Այդ կերպ ոչ միայն հրաշքը, այլ նաև մեր ջանքերի պտուղներն իրենց ուշացնել չեն տա: Ամուր լինենք, կյանքն անկում-հառնումի շարք է, ապրենք վերելքների լույսի սպասումով և մեր հոգու լույսերով լուսավորենք նրճանապարհը:
Բարի, բարի, հաղթական տարի… տարիներ մեր Հայաստան-Արցախ երկրին և բոլորիս:
ՀՐԱՇՔԻ ՍՊԱՍՈՒՄՈՎ / ՆԱՆԵ
