Գագիկ ՍԱՐՈՅԱՆ

Ի ԴԵՊ
1.
Ի դեպ,
Ինչ-որ մահ
Ինձ է որոնում…

2.
Ի դեպ,
Ինչ-որ կյանք
Ինձ է որոնում…

3.
Ի դեպ,
Ժպտում եմ,
Ախպե՛ր` ասում եմ`
Դուք իրար պատմեք
Ձեր աշխարհների
Պերճ պարտեզներից
Եվ խնձորները գովեք գովական,
Եվ շնկշնկացող քամիներն հիշեք
Ձեր աշխարհների,
Իսկ ես դեռ հո՛ս եմ`
Իմ գետի ափին.
Խնձորօղին եմ խմում բառերի:
Եվ հետո, ասեմ,
Հարբած գուսանին
Ո՛չ մահն է սազում
Եվ ո՛չ էլ` կյանքը:
Ա՛յ, եթե վերջին բաժակից հետո
Շնչեմ ձեր սիրտը,
Ինչպես սիրուհուն,
Արդա՛ր կլինի:
Եվ… առաքինի:

4.
Ի դեպ, ասեմ քեզ`
Սազում է լույսը
Քո արցունքներին.
Ա՛յ, դրա համար
Քեզ այցի կգամ
Առավոտվա կողմ.
Շատ չխառնվես…
Ճերմակ թաշկինակ,
Կանաչ թաշկինակ
Ու նաև կապույտ
Կառնես խանութից…

5.
Ի դեպ, քեզ հուշեմ`
Հիմա սարերում
Խոտը կանաչել,
Իսկ իմ սրտի մեջ
Իրարանցում է,
Ճի՛շտ էն օրվա պես,
Երբ ասի` նստիր
Կարմիր բազմոցին,
Մինչև խաղաղվեմ…

6.
Ի դեպ,
Հեռու է իմ բախտավորը`
Ճի՛շտ բախտի նման
Իմ բախտավորի…

7.
Ի դեպ,
Կգնամ իմ գետին այցի
Ու կհարցնեմ`
Իմ սերն ի՞նչ եղավ
Էն հեռու տեղում.
Հո չի՞ մոռացել
Իմ սրտի տեղը…

8.
Ի դեպ,
Քեզ ասեմ`
Աստղը վիճակ է,
Ծաղիկը` թրթիռ,
Հույսը` օրորոց,
Իսկ իմ զարմանքը
Քո սրտից ընկած տարակուսանք է…

9.
Ի դեպ,
Երկնքից երբեմն` թռչուն,
Երբեմն էլ երգ է
Ընկնում խոտերին…

10.
Ի դեպ,
Ծոցդ բե՛ր,
Համբուրեմ քարը,
Որ չմամռոտի
Մատուռից ընկած քարերի նման…

11.
Ի դեպ,
Գիշերը բանտ է ու տաճար:
Էն ո՞նց էր ասում էն աստնվորը`
Եղի՛ր լուսարար:
Իսկ հակառակը,
Ես ինձ կթողնեմ մութ վիրապի մեջ…

12.
Ի դեպ,
Քո սրտից ծաղկած զեփյուռը
Մինչև ինձ հասնի,
Կդառնա մրրիկ:
Դու մեղավոր չես.
Էս երկինքներում ինչքան թռչուն կա,
Հարկ են համարում
Խառնվել քամու ծաղկաշիթերին…

13.
Ի դեպ,
Վախերից ես պրծում չունեմ.
Ահա՛… Մի թռչուն
Սայթաքելով է ճախրում սրտիս մեջ…

14.
Ի դեպ,
Յոթ օր է`
Նայում եմ, չկաս
Ոչ մի երկնքում.
Երևի գարնան շնկշնկոցները
Քեզ դարձ են տարել…

15.
Ի դեպ,
Արթնացել,
Ճամփա է ընկել
Մի աստղի քոթոթ
Ա՛յ, էն Մեծ արջի համաստեղության
Կիրակիներից…

16.
Ի դեպ,
Վայելուչ գինի է սերը.
Խմում ես, հարբում,
Քեզ կորցնում ես բանաստեղծության
Կանաչ ու ճերմակ սավանների մեջ…

17.
Ի դեպ,
Լռության ներքին բակերում
Մի շուն է հաչում`
Աչքը իմ բաժին լուսնկայից կախ…

18.
Ի դեպ,
Ում գովեմ,
Ճերմակ շապիկներ
Նրան նվիրեմ…

19.
Ի դեպ,
Ում գովեմ,
Թող ձնծաղիկներ
Հագնի գիշերով…

20.
Ի դեպ,
Դեպի ո՞ւր,
Ո՞ր կողմով գնալ
Մինչև հայեցում…

21.
Ի դեպ,
Դիպչել քեզ`
Նույնն է, թե ասեմ`
Էս ո՜նց են ծաղկել երազիկները
Երկա՜ր, շա՜տ երկար
Մթնշաղի մեջ…

22.
Ի դեպ,
Մի խելոք
Ինձ մի օր ասաց`
Կյանքը դիպված է:
Ասացի` ախպե՛ր,
Իսկ գուցե դե՞պք է`
Մոտավորապես`
Երազ ես տեսնում,
Ու մեկ էլ, ըհը՛,
Մի խաթունիկ է
Ընկնում երկնքից
Ուղի՛ղ քո ծոցը…

23.
Ի դեպ,
Դիցական աղունիկներից
Ընտրում եմ նրան,
Ով ստվեր ունի`
Նոր ոսկեջրած…

24.
Ի դեպ,
Բացել եմ դուռ ու լուսամուտ,
Որ տաղիկներ գան,
Իմ սրտի միջով անց կենան գնան,
Որպես հովիկն է
Անցնում դեռ կանաչ
Եղեգնուտներով`
Ուսը քսելով արյան մեջ ապրող
Ճերմակ ու կարմիր շերեփուկներին…

25.
Ի դեպ,
Քեզ ասեմ`
Քո մերկությունը
Վարդին կսազեր,
Ինչպես որ ցողն է
Սազում խոտերին…

26.
Ի դեպ,
Եթե գաս,
Զատիկի նման իջնես ձյուներին,
Բնա՛վ չեմ ասի`
Սավանով ծածկվիր, ուսդ չմրսի…

27.
Ի դեպ,
Ծովերից եթե լուր ունես,
Ճայերին չասես իմ կարոտներից…

28.
Ի դեպ,
Իմացիր.
Որպես մի վերջին հանդիմանություն`
Սիրտս կխփի իրեն պատերին…

29.
Ի դեպ,
Մի բան էլ.
Կարմիր էր այսօր մտածում քամին`
Իրեն նետելով կրակների մեջ
Էն արեգնական…

30.
Ի դեպ,
Վայել է
Ինձ պես գուսանին
Գնալ ու գետին պատմել ձկներից:
Ասեմ` իմանաս`
Գետը ծանոթ չէ
Մագաղաթներում հոսող ձկներին…

31.
Ի դեպ,
Կմնամ էս ձորերի մեջ:
Որպես ափսոսանք`
Դու ձեռքով արա իմ տարիներին…

32.
Ի դեպ,
Անտառում մեկը կխշշա.
Դու նրան կանչի՛ր.
Ասա` թռչուն եմ,
Սիրտս թունդ եղավ
Քո բաժին կյանքից,
Թույլ տուր` գիշերով
Թառեմ քո ճյուղին…

33.
Ի դեպ,
Կռահել, սակայն չեմ տեսել
Էն գիսավորին…

34.
Ի դեպ,
Ծաղկավոր չթե փեշով է
Երկնքով գնում էն Աստվածուհին…
Քամին խաղում է քղանցքների հետ:
Եվ ամեն խաղից
Ձկներ են ցայտում,
Եվ ամեն տաղից
Թռչնաձագեր են թափվում երկնքից,
Եվ ամեն անգամ
Մի ինչ-որ թախիծ
Ինձ է ծիկրակում նրա խորքերից…

35.
Ի դեպ,
Եկ հենվեմ քո կամուկացին…

36.
Ի դեպ,
Լուր չկա
Ժամանակի մեջ մոլորվածներից:
Բայց սրա մասին
Ոչինչ չգիտեն խատուտիկները…

37.
Ի դեպ,
Ո՞վ կասի,
Թե հոգին ոնց է կաթում խոտերին…

38.
Ի դեպ,
Ասում են,
Թե լեզուն` ընծա,
Իսկ, ա՛յ, մեղեդին
Զարմանքն է Աստծո…

39.
Ի դեպ,
Ինչ-որ բան
Վերադառնում է դեպի քարերը,
Որ տաճար դառնա…

40.
Ի դեպ,
Ո՞ւմ գույնն է
(Հար թափառական վերվարածը այս)
Ննջում թոնրի մեջ…
Սնդուն չբացե՛ք.
Մեկը գալու է` տուն տանի նրան…

41.
Ի դեպ,
Սիրուհուց բան չհարցնեք
Հարբած գուսանին.
Նա ձեզ կպատմի
Կողմնակի երկրի ջրերի մասին…

42.
Ի դեպ,
Վճարե՛ք գուսանի վարձքը.
Ուզածը բան չէ`
Մեկ ճլոր աքլոր,
Մեկ փեշ խավրծիլ
Եվ է՜ն երկնքում կախվածից մեկ շող…

43.
Ի դեպ,
Մերկ աչքով դիտեցի մահը.
Ա՜խ, ինչ մերկ էր նա…

44.
Ի դեպ,
Կանոնով քեզ գովերգեցի,
Սակայն անկանոն խփում է սիրտս,
Սակայն անկանոն ծաղկում է ծառը…

45.
Ի դեպ,
Գինետան ճանապարհներին
Շներ կան վտիտ,
Ովքեր նայում են…
Դե՛, ամեն մեկը իր բաժին լույսին…

46.
Ի դեպ,
Բարետես կնոջը տեսա հե՛նց երազիս մեջ…
– Ախր, հե՛ր օրհնած,
Մի՞թե դժվար է անցնել փողոցով,
Որը գիշերներ ունի իր մտքում…
47.
Ի դեպ,
Կարոտ եմ քո պսպղոցին.

48.
Ի դեպ,
Ասում են` մեղուն է խիղճը
Էս մոլորակի.
Ե՛ս որ հավա՜ն եմ…
Բայց` նաև բառը…

49.
Ի դեպ,
Չեմ ուզում սուզվել
Տրտմության ահեղ ջրերում,
Սակայն երկրիս բախտը դժխեմ է,
Իսկ ես` ծովերում նրա կորցրած…

50.
Ի դեպ,
Կանչում եմ արագիլներին`
Եկեք, տե՛ր կանգնեք
Ձեր երկինքների դառը արևին…

51.
Ի դեպ,
Իմ սիրտը սահմանաքար է…

52.
Ի դեպ,
Հիշում եմ.
Էս է եղածը… Ոչինչ ավելի:

53.
Ի դեպ,
Երևի էսօր էլ կապրեմ`
Որպես մի պայծառ խրամաբջիջ…

54.
Ի դեպ,
Քե՛զ հիշեմ,
Ամառվա շեկ օր.
Ի՜նչ լավ ես գրկում
Ուսը սիրունի…

55.
Ի դեպ,
7 հեկտար գովելու եմ քեզ`
7 հեկտար գարի,
7 հեկտար զարմանք աշորայի արտ…

56.
Ի դեպ,
7 հեկտար զեփյուռ եմ ցանել
Ճերմակ սավանին գալիք գիշերվա…

57.
Ի դեպ,
Քեզ ասեմ,
Զարմանալի՜ կին,
Քո գլխաշորը
Բուրում է որպես
Մարմնի հառաչանք…

58.
Ի դեպ,
Գիշերով ինձ որոնեցի
Ցնորքի դմբո մացառուտներում,
Մի աստղ դողաց,
Մյուսը ընկավ
Մութ ջրերի մեջ նախնական մեղքի…

59.
Ի դեպ,
Վայել է,
Որ քեզ վերհիշեմ
Անձրևից առաջ,
Անձրևից հետո
Եվ լուսաբացի թռչունների հետ…

60.
Ի դեպ,
Երկինքը քո խնդությունից
Պահում է իրեն
Երեխայի պես…

61.
Ի դեպ,
Թե այսօր գնամ խմելու,
Գինուն կպատմեմ քո թնդությունից…

62.
Ի դեպ,
Ոչ մի լուր
Չբերեց քամին…
Չկաս ու չկաս…

63.
Ի դեպ,
Դեռ բաց է կաքավի դուռը.
Կարող ես նայել երկինքներից ներս…

64.
Ի դեպ,
Գնում եմ, որ քեզ ետ բերեմ
Իմ տագնապներից…

65.
Ի դեպ,
Հավաքի՛ր ինձ կամուկացից…

66.
Ի դեպ,
Սրբազան իրարանցում է
Գարնան կողմերում…

67.
Ի դեպ,
Հիշեցի քո պարանոցը`
Ցուցամատիս տակ…

68.
Ի դեպ,
Քեզ շնչել
Թեք դարավանդին`
Լրի՜վ ուրիշ է.
Չասեմ` ծիածան,
Սակայն դու կարծի՛ր…

69.
Ի դեպ,
Ո՞վ ցոլաց իմ կոպերի տակ
Էսքան վաղանցիկ ու մտամոլոր…

70.
Ի դեպ,
Վաղորդյան երազը զիլ է.
Աչքը վրան է թնկթնկացողի…

71.
Ի դեպ,
Դաշտերով գնում է մեկը…
Միայնակ մեկը գնում է
Ծաղկած դաշտերի միջով
Հո՜ւյժ այլամոլոր…

72.
Ի դեպ,
Մի հոպոպ իջավ խոտերին.
Ի՜նչ լավ նշան է` մտածեցի ես,
Երևի դո՛ւ էլ մի օր հետ կգաս…

73.
Ի դեպ,
Հեռավոր դարպասների դեմ,
Որպես անկոչ հյուր,
Դեռ պսպղում է իմ երազանքը…

74.
Ի դեպ,
Իմ երգը ակունքներ չունի.
Նա նախնական է`
Ժամանակի պես,
Եվ չի սպառվում
Ակունքների մեջ
Ծուռ հայելիների…

75.
Ի դեպ,
Քեզ ասեմ`
Վախից դո՛ւրս արի
Եվ տեղավորվիր
Երիցուկի մեջ…

76.
Ի դեպ,
Ես տեսա
Նրա աչքերում վարգող ձիերին…

77.
Ի դեպ,
Երփներանգ մեղեդիներ են ծնվում սրտիս մեջ
Հենց քեզ եմ հիշում`
Կամրջի վրա,
Իմ անդունդները մատով շոյելիս…

78.
Ի դեպ,
Ապրում եմ հար համատարած,
Սակայն հակված եմ
Քո թերթերունքի նիզակի վրա…

79.
Ի դեպ,
Հենց նա է էն մոլորվածը,
Որին կորցրի
Աստղափոշու մեջ կիրակի օրվա…

80.
Ի դեպ,
Ցավը` ինձ,
Խնդությունը` քեզ,
Քաղցրի՛կ հայրենիք…

81.
Ի դեպ,
Չուզեցի քեզ տարրալուծել
Թռչունների մեջ.
Մնա իմ սրտում`
Որպես ոսկեկուտ հիշատակարան…

82.
Ի դեպ,
Վանդակներ տեսա երազում.
Քո թևերն էին ճաղերը նրա,
Քո ծնկներն էին
Շողշողում պայծառ
Իմ գերության մեջ…

83.
Ի դեպ,
Յոթ տակառ օղի կխմեմ
Քո բռից, անշո՛ւշտ:
Թե քիչ է` ասա՛…

84.
Ի դեպ,
Հոնենին
Հարսի էր նման`
Դեղին, դեղնաբույր ակնկալիքով…

85.
Ի դեպ,
Ամոթ է չճոճվել քո մեջ.
Կարոտը շա՜ռ է:
Շա՛ռ է կարոտը…

86.
Ի դեպ,
Մահվան հետ
Հաշտ եմ ու խաղաղ.
Ես նրան շատ եմ
Փորձարկել սրտով…

87.
Ի դեպ,
Խարույկ էր մարմինը նրա
Կիրակի օրվա տախտակամածին…
Նա ինձ հրդեհեց…

88.
Ի դեպ,
Էս կողմով ձիեր չե՞ն անցել.
Նրանք պիտի որ
Կարմիր սուրային…

89.
Ի դեպ,
Ասացե՛ք, ո՞վ էր, որ էսօր`
Աղոթարանի մշուշաժամին,
Մեկին էր կանչում
Հեռու տեղերից…

90.
Ի դեպ,
Երկինքը սազում է հոգուն,
Ինչպես շրշյունն է սազում եղեգնին…

91.
Ի դեպ,
Ես գիտեմ`
Եթե իմ երգը չօգներ ոչ մեկին,
Էն դեղին հավքը
Ուսով կհրեր,
Ինձ կգլորեր էս զառիթափից…

92.
Ի դեպ,
Մի թաքուն զգայություն կա`
Աճում է սրտից,
Հետո թև առնում
Հոսում է հուզված գետերի միջով,
Մինչև մի քամի`
Հույժ աղիողորմ,
Փնտրում է նրան,
Որ ետ դարձնի,
Ետ բերի նրան
Տագնապի ելման
Հեղեղատներից…

93.
Ի դեպ,
Իմացի՛ր,
Քեզ թարգմանել եմ երիցուկներից,
Որ հայերենով բուրես տաղի մեջ,
Որ հայերենով անուշ շնկշնկաս
Զեփյուռի կանաչ մատուռի ճյուղին…

94.
Ի դեպ,
Արի քեզ կրկնեմ կրկին,
Շնչակտո՛ւր շաղ`
Առավոտի՛ հոտ…

95.
Ի դեպ,
Ոչ մի դուռ չկա իմ սրտում,
Սակայն խփում է մեկը անդադար
Ահեղ մուրճերով…
Քեզ ո՞վ է լքել
Էս անտերուդուս ժամանակի մեջ`
Որպես տրտմություն…

96.
Ի դեպ,
Հարավից քամիներ եկան,
Ձյուները նրանց
Ձնծաղիկներով դիմավորեցին:
Ի՜նչ վայելչություն` մտածեցի ես,
Կարծես սիրուհիս ինձ փաղաքշեց…

97.
Ի դեպ,
Նա կարմիր սանդալներով է
Ճեմում երկնքում,
Իսկ մատնեմատին լուսնկա ունի,
Իսկ սրտում լիքը կիրակիներ կան,
Իսկ հոգին թոնրի շուրթով է շողում,
Իսկ խիղճը նրա
Կաթում է լույսի պահարաններից`
Որպես փրկություն…

98.
Ի դեպ,
Հարմա՞ր է,
Որ քեզ վերհիշեմ
Էս մանրամղեղ անձրևի ժամին.
Եթե հավան ես,
Ուրեմն` ժպտա՛,
Թող երկինքները քեզ մտաբերեն
Մազերդ փռած իմ կրծքի վրա…

99.
Ի դեպ,
Երբեմն քեզ կարոտում եմ
Անպատեհ ժամի.
Ահա հե՛նց հիմա.
Փոխանակ օղին կոնծեմ ծիրանի,
Քե՛զ եմ վերհիշում
Եվ կտրուկ հարբում…

100.
Ի դեպ,
Որպեսզի հոգին զրնգա,
Հիշում եմ ճերմակ աղմուկի մասին,
Է՜ն ցնորական վիճակի մասին հրեշտակների…

101.
Ի դեպ,
Ես անվերջ բացակայում եմ
Խուճապի խուճուճ մացառուտներից…

102.
Ի դեպ,
Ծալովի դանակս
Այսօր կորցրի.
Ափսո՜ս էր,
Սակայն մատղաշ հոնենին
Թունդ ուրախացավ…

103.
Ի դեպ,
Նույն բանն էր,
Երբ զվարթունը
Առանց ցաքատի
Ինձ մխիթարեց անձրևոտ մի օր…