ՄԻ՛ ԳՆԱ…
Արմեն Մարտիրոսյանի հիշատակին
Առավոտը խաղաղ ու բազմաձայն
ղողանջում է հնամենի այս քաղաքի վրա,
ինքնահավան, բայց ոչ հանիրավի,
մի բանաստեղծ
արահետով, որտեղից երբևէ դարձ չկա,
քայլում է դեպի առեղծվածն անհրապույր,
քայլում է դեպի մայրամուտ…
– Մի՛ գնա,- ասում է քամին խորհրդավոր,-
մի՛ գնա, այլևս վերադարձ չկա,
ես եմ եղել, հավատա, շատերի ուղեկիցը,
ես նրանց տարել եմ մինչ առեղծված,
ոչ առավոտ կա այնտեղ, ոչ երեկո,
ոչ թախիծ, ոչ սեր ու ոչ կարոտ,
մի՛ գնա, մի՛ գնա , մի՛ գնա…
– Ո՛չ,- ասում է համառ բանաստեղծը,-
պտույտ է, շրջադարձ է, հետ կգամ,
ես անցել եմ միջնադարի առավոտի
միջով,
շամանդաղն եմ տեսել նախնադարի,
ես ապրել եմ երկրում,
ուր հոտն Անվո արքայական հովվի
արոտներն էր գնում աղոթրանի ժամին…
– Մի՛ գնա, մի՛ գնա, մի՛ գնա,-
նվաղելով հեկեկում է քամին…
– Հետ կգա՛մ, հետ կգա՛մ, հետ կգա՛մ,-
արձագանքում է համառ բանաստեղծը…
ԷՊԻԿԱԿԱՆ ԿԱՐՈՏ
Սպանեցիր, ծերո՛ւկ, օրն այս անմիտ
սրճարանում,
մինչդեռ մայրամուտը վաղուց
լեռնալանջին
նոր ծաղիկ է ցանում,
մինչդեռ փոքրիկ առվում
շերեփուկը հիմա
գորտ դառնալու վերջին
վարժանքներն է անում,
մինչդեռ հեղեղն ահա
Սուրբ Հովհաննես մատուռի
քարոտ ճանապարհին
նորածին գառների հետքերն է լվանում,
մինչդեռ լեռները նրանց երանգ-երանգ
մայունների արձագանքն են պատմում
ծերացող, կարոտաբաղձ պոետներին,
որ օրն սպանում են անմիտ սրճարանում…
Կախարդական հեքիաթ,
անմեկնելի երազ,
սիրո համար ոչ բառ, ոչ էլ հունար է պետք –
օրը ինքն է մաղում շաղի
բյուրեղ-հատիկները
մարգագետնում, ձորում, սարալանջին,
օրը ինքն է հսկում՝ քանի ծաղիկ բացվեց,
քանի գարի պտղեց ալեկոծվող արտում,
առասպել է, չկա ու երբեք չի եղել
այն երկինքը, որը երազում է տեսել
այս ծեր երազողը սրճարանում
քնած պահին,
խումհարների միջից նրա ականջներին
օտար թռչունների ծլվլոցն ու մեկ էլ
անսանձ առուների քչքչոցն են հասնում…
Տարերային խաղը ո՞վ դարձրեց տաբու,
տարերքների հոսքը
ո՞վ ընդհատեց ընդմիշտ,
լուսաբացը դարձրեց դատարկ
օրվա սկիզբ,
իսկ երեկոն` ապրած օրվա ավարտ,
անվերադարձ անցած տեսիլային
խաբկանք –
անհիշարժան,
անկյանք,
առանց թաքուն սպասումի,
առանց հանդիպման ու հրաժեշտի հույզի –
պոետական դատարկ հնարքների
ժամանց,
անմիտ ապրումների խառնիխուռը
հորձանք –
առանց ծփանքների
ու ընդվզման:
Դարձի համար նեղլիկ արահետը
շատ է ոլոր-մոլոր՝
աղոտ ու աննշմար ամպի հետք է դարձել,
ի՞նչ աղջնակ, ի՞նչ խաղ, ի՞նչ ծփանք է եղել,
և ո՞վ է հորինել տեսլականն այս խաբող,
և այդ ո՞վ է, ծերո՛ւկ,
մայրամուտից առաջ
այս անթախիծ երկրում
գինուդ ամպեր խառնում, հացիդ՝
արցունք-
մղձավանջի միջից զուր է ձեռքով անում
մշուշներից հառնող ջահել ուրվականը-
թփերի տակ ո՞վ է պահել այրող հուշը,
ո՞ւմ ստվերն է սահում լեռան լանջով…
Մեռավ օրը, ծերո՛ւկ,
մեռավ օրն այս անմիտ սրճարանում…
ՄԱՐԱԹՈՆ
Ժամանակներն արդեն խառնվել են իրար՝
թամբի վրա, կարծեմ,
նախամարդն է նորից,
առաջին իսկ կոչով նրա փողի
քարայրներից ցեղը դուրս է հորդում
քարե կացիններով,
փայտե մահակներով գոտևորված:
Միջնադարի հորդան միացել է նրանց՝
սուր է ճոճում դարձյալ
հին օրերի հանգույն,
հրդեհների ծուխն է դեպի երկինք ելնում,
նա՝ իր դարի հավատարիմ ոգին,
ընչաքաղց ու մոլի՝
կողոպուտի քաղցր երազներ է տեսնում:
Նրանց զինակիցը նույնպես
չի հապաղում՝
տանիքներից կողքի նշանառուն ահա
ուր որ է՝ կարձակի վերջին կրակոցը
ճիշտ այն տողի վրա,
ճիշտ այն բառի կրծքին,
որ հանդուգն է թվում ու աներկբա:
Եվ այս վազքի համար ոչ մի կանոն չկա՝
սեռ ու տարիք չկա,
չկա հսկիչ ու դատավոր,
բնազդային խուլ կիրքը և մոլուցքը համր
համակել են ամենքին անխտիր,
և թիրախ է ինքը՝ նշանառուն նույնպես,
միջնադարի հորդան էլ փրկություն չունի,
ու լսվում է դարձյալ նախամարդու ողբը,
թե՞ սա արդեն նորից կանչ է ահազանգի…
Նույն քծնանքն է էլի դահլիճներում
ծաղկում,
ուստի սիրտն է ուրիշ՝
անարձագանք, դատարկ,
հևոցներ են լսվում փառքի մարաթոնից,
հետինները նրանց կրունկներն են կոխում –
ինչ-որ մեկը մեռավ վերջնագծից առաջ,
մեկ ուրիշի համար ճամփա բացվեց
ու Պեգասը թամբելու հեռանկար,
թեև բախտը նրան շատ կարճ ժպտաց…
ՆԱԽԱՆՇԱՆՆԵՐ
Ամպերը գոռգոռում են գարնանը-
դաշտերում առատ բանջար է բուսնելու,
գիշերվա շաղը նստել է խոտերին-
հիմա սունկը խոտհարքում
իր հովանոցն է բացում,
ծիծեռնակը փորը հպում է ջրերին-
անձրևը ծվարել է լեռան գագաթին,
Արեգակը ծակում է թիկունքդ-
անձրևից հետո հազիվ թե անցնես
ծիածանի կամարի տակով,
աշնան քամու շունչը ցուրտ է բուրում-
քուրքդ պահարանից հանիր,
դեկտեմբերի ծաղիկը բացվել է-
Առյուծի համաստեղության ծնունդ աղջիկը
նոր տուն կգնա…
