Ծերունին նայեց սեղանի կեղտոտ սփռոցին, թեյին, եփած կարտոֆիլին և սեղանին չգտավ ոչինչ, որ կարող էր իր անակնկալ տոնական զգացողության պատճառը հանդիսանալ: «Երևի օրն է տոնական»,- մտածեց՝ խառնելով թեյը, որի մեջ շաքարավազ չկար: Դեռ առավոտյան նա նկատեց, որ երեխայի նման սիրտը թրթռում է հրաշքի ակնկալիքով: Երբ տանից դուրս եկավ, ձմեռը նրան երեկվա նման տհաճ չթվաց, սառցակալած փողոցները չսարսափեցրին, մըշտապես շտապող անցորդների հայացքներն ավելի շուտ մտախոհ ու թախծոտ թվացին, քան անհաղորդ: Նա առանց մեծ ջանքերի անցավ խճուղին, գրեթե մոռացված թեթևությամբ մոտեցավ խանութին: Վաճառողուհին ևս լավ տրամադրություն ուներ և ոչ միայն սովորականի պես չկոպտեց, այլ անգամ ժպտաց: Ծերունին ևս քթի տակ ժպտաց, հիշելով, թե երիտասարդ ժամանակ ոնց էին աղջիկները վազ տալիս հետևից: Նա շտկեց թիկունքը (համենայն- դեպս նրան այդպես թվաց), արժանապատվորեն վերցրեց հացն ու կարտոֆիլը և, հրաժեշտ տալով վաճառողուհուն, դուրս եկավ խանութից: Նման օրով տուն գնալու մասին խոսք լինել չէր կարող: Սկսեց թափառել փողոցներում. վերջին հինգ տարում խանութից այն կողմ չէր հեռացել, բայց հիմա ոտքերի ծանրությունն անցել էր, և ոչինչ նրան չէր խանգարում զբոսնելու Աբովյան պուրակով, ուր ամեն քար ու թուփ ծանոթ էին: Համալսարանի առջևի թենիսի կորտերի մոտ մի պահ կանգ առավ. հենց այստեղ էր համբուրել… էն… դե էն լիքոտ աղջկան: Անունը չէր հիշում, բայց ժպիտն աչքերի առաջ էր: Ի՜նչ կրքոտն էր: Ոնց էր հագնվում: Բա ոնց էր հանվում: Դայակի պես զգոն ու չոր ներքին ձայնը հիշեցրեց ծերունուն, որ տանից շատ է հեռացել, բայց նա անտեսեց այդ զգուշացումը և որոշեց ողջ օրը սպասել այդ ձայնին: Նա տեղավորվեց նստարանին՝ ոտքերին հանգիստ տալու համար: Դիմացի կաղնու տակ կանգնած սիրահար զույգը սիրատոչոր համբուրվում էր: «Դուք էլ գիտեք` կրքոտ եք,- քմծիծաղեց,- ձեր պաչածը մի հատ էլ պիտի պաչվի»: Հիշեց իր ջահելական խենթությունները, այնպիսի մանրամասներով, որ անգամ այդ տարիքում ամոթից կարմրեց: Հիշողությունը ջերմացրեց, մոռանալ տվեց տարիքն ու երկար կյանքի ձանձրալի մանրամասները: Նա փակեց աչքերն, ու սիրելի մարդկանց մոռացված դեմքերը հերթով դուրս եկան խավարից, մի պահ կանգ առան աչքերի առջև ու անհետացան: Չնայած ներքին զրուցակցի ծերունական դողացող ձայնով արված բոլոր զգուշացումներին, ծերունին վճռեց ռիսկի դիմել ու քնել նստարանին:
Արթնացավ երեկոյան, երբ ցուրտն արդեն ոսկորն էր մտել: «Այ, հիմա քաշվար»,- չարախընդաց ներքին ձայնը: Ծերունին չլսելու տվեց և որոշեց էլի նստել, չնայած դողում էր: «Թե ինչի եկար հասար էստեղ»: Ծերունին տեղից ելավ ու հանգիստ քայլեց. նա, հավատարիմ իր խոստմանը, արհամարհում էր վտանգների մասին անընդհատ ահազանգող այդ ձայնը, որը ծերունիների մշտական ուղեկիցն է: Քայլելիս տաքացավ ու ոչ մի անգամ չսայթաքեց: Գիշերային Երևանի լուսավորված փողոցներն ավելի տոնական էին դարձնում անցնող օրը: Երբ տուն հասավ, նույնիսկ քաղցած չէր: Նման տոնական օրով հենց այնպես չնստելու համար եփեց կարտոֆիլը, թեյ դրեց, սեղան նստեց: Չէր ուզում քնել, վախենում էր, որ մյուս օրը կարթնանա, ու ամեն ինչ առաջվա նման կլինի: «Դո՞ւ ես»,- շշնջաց սեղանի կողքը դըրված բազմոցին: Վերջերս հաճախ էր զրուցում բազմոցի հետ. նրան թվում էր, թե նախկին սովորությանը հավատարիմ, կինը ամեն երեկո գալիս նստում է բազմոցին՝ ամուսնու հետ ընթրելու: Ծերունին երեխայի նման քրքջաց, փակելով անատամ բերանը, հետո գնաց խոհանոցից բերեց երկու բաժակ, օղու փոքրիկ շիշը, որ պահում էր կնոջ մահվան տարելիցի օրվա համար: «Եկել ես իմ հետևի՞ց: Կենացդ»,- մի շնչով դատարկեց օղին ու հացից հոտ քաշեց: «Առաջինից հետո հաց չեմ ուտում, գիտես»,- ասաց չարաճճի ժպիտով և միանգամից խոժոռվեց: Տրամադրության կտրուկ փոփոխությունները վերջերս հաճախակի էին դարձել: Նա մտածեց, որ մահն այնքան էլ լավ բան չէ անգամ հիվանդ ծերունու համար: Ծանր էր մտածել, որ էլ չի տեսնելու արևը, չի քայլելու Երևանի պուրակներով, իր սիրելի մարդիկ չեն էլ նկատելու իր բացակայությունը: «Մենակ թե շուտ էդ ամեն ինչն ավարտվի»,- նողկանքով մտածեց թաղման մասին: Թուղթ բերեց, գրեց. «Ունեցածս հավասար իմ բոլոր երեխաներին. բոլորիդ ներում եմ, բոլորիդ սիրում եմ»: Հետո կանգնեց, մի անգամ էլ նայեց սենյակին ու անկողին մտավ: Սիրտն ուժգին բաբախում էր: «Աստված իմ, Աստված»,- կըրկնում էր` չաղոթելու երդումը մոռացած: Լույսը չէր մարել, բայց վախենում էր նայել բազմոցի կողմը. վստահ էր, որ այնտեղ մեկը կա: Մի քանի ժամ տանջվելուց հետո ելավ անկողնուց ու նորից մոտեցավ սեղանին: «Հասկացա, դատարկ փորով չի կարելի»,- ասաց բազմոցին ու հաց կիսեց: Ինչ համեղ էր կարտոֆիլը, ո՞նց կարելի էր այն չսիրել: Ծերունին մի բաժակ էլ խմեց, համբուրեց սառած կարտոֆիլն ու արտասվեց. նա երբեք չէր մտածել, որ այդքան սիրում է կյանքը, նույնսիկ այդպիսի կյանքը: Իր գոյության հանդեպ խղճահարության զգացումն այլևս անիմաստ էր զսպել, էլ չէր ուզում ապացուցել իրեն, որ ուժեղ է, որ միևնույն է հաղթելու է: Հիմա նա իրեն պարտված ու երջանիկ էր զգում, ներում էր հայցում, սեր էր խոստովանում, երգում էր ջահելության երգերը: «Գալիս եմ»,- ասաց բազմոցին, անկողին մտավ ու քնեց: Շուրթերն առաջվա պես ժպտում էին, իսկ երեսը դեռ թաց էր արցունքներից: …Ծերունին քայլում էր ու ամեն քայլափոխով ավելի երիտասարդ էր դառնում: Անտեսանելի սեղանակիցը ձեռքից բռնած ուղեկցում էր նրան: Ծերունին անասելի երանության մեջ էր: Նա չէր համարձակվում նայել իր ուղեկցին, Ով քիչ առաջ կիսեց նրա հետ վերջին ընթրիքը, մենության դառը հացը, որպեսզի տանի Իր արքայությունը, որտեղ չի հասնում աշխարհի աղմուկը, որտեղ չկա թախիծ, և մահն ու տառապանքն այլևս չեն ձանձրացնում: Ծերունու համար միևնույն էր` երազ էր տեսածը թե իրական, մեռնելու է թե արթնանալու, որպեսզի ապրի ևս մի երկար ու ձիգ օր, հրաշալի ու տոնական օր: Նա չէր ցանկանում մտածել, որ իր հեքիաթային ցնծության պատճառը օղին էր կամ ծերունական զառամախտը: Ծերունու համար ամենից կարևորն այն էր, որ երկարամյա դադարից հետո ինքն այդ օրն առաջին անգամ երջանիկ լինելու քաջություն ունեցավ:
