ՍՅՈՒՆԻՔ. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԴԱՐՊԱ՞Ս, ԹԵ՞ ՊԱՐԶԱՊԵՍ ՄԱՐԶ

­Հո­վիկ ՎԱՐԴՈՒՄՅԱՆ
­Մեղ­րիի մի­ջանց­քի
բա­ցու­մը՝ ­Թուր­քիա­յի ծա­վա­լա­պաշ­տա­կան ծրագ­րի սկիզբ

­Մենք այս պա­տե­րազ­մում ծանր պար­տութ­յուն կրե­ցինք, ին­չի պատ­ճառ­նե­րը բազ­մա­թիվ էին՝ հիմ­նա­կան և­ երկ­րոր­դա­կան: Ա­ռա­ջին հա­յաց­քից կա­րող է թվալ, թե հաղ­թա­նա­կած թշնա­մի­նե­րը հա­սան ի­րենց նպա­տա­կին, բայց դա այդ­պես չէ: Ադր­բե­ջա­նի նպա­տակն էր ետ գրա­վել «իր կորց­րած տա­րածք­նե­րը», լիո­վին հա­յա­թա­փել Ար­ցա­խը, վե­րաբ­նա­կեց­նել թուր­քե­րով: ­Սա­կայն լուրջ ա­ռա­վե­լութ­յան հաս­նե­լով՝ ո­րո­շե­ցին ի­րա­կա­նաց­նել նաև ի­րենց հա­մաթ­յուր­քա­կան վա­ղե­մի ե­րա­զան­քը, այն է՝ ճա­նա­պարհ բա­ցել Ս­յու­նի­քով, ­Նա­խիջ­ևա­նով միա­նալ Ադր­բե­ջա­նին, այ­նու­հետև` ­Մի­ջին Ա­սիա և ­Չի­նաս­տա­նի հյու­սիս: ­Դա ­Թուր­քիա­յի դա­րա­վոր հե­քիա­թա­յին ե­րա­զանքն է, ին­չին խան­գա­րում են հա­յե­րը: ­Սա­կայն այդ ծրագ­րե­րը դեռևս լիո­վին չեն ի­րա­կա­նաց­վել, քա­նի որ մեր հարևան ­Ռու­սաս­տանն էլ ու­ներ իր ծրա­գի­րը, և նրան ձեռք չէր տա­լիս Ար­ցա­խի վերջ­նա­կան հա­յա­թա­փումն ու թրքա­ցու­մը:
Եվ, ա­հա, բա­ցա­հայտ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րով իր նպա­տա­կին չհաս­նե­լով՝ ­Թուր­քիան չհրա­ժար­վեց իր զավ­թո­ղա­կան ծրագ­րե­րից: ­Նա ան­մի­ջա­պես փո­խեց իր մար­տա­վա­րութ­յու­նը՝ ա­ռայժմ խա­ղաղ ճա­նա­պար­հով ներ­թա­փան­ցել ­Հա­յաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տութ­յան տա­րածք, ստեղ­ծել «տնտե­սա­կան և ­բա­րե­կա­մա­կան հա­րա­բե­րութ­յուն­ներ», գրա­վել տնտե­սութ­յունն ու ներ­քին շու­կան և ­խա­ղաղ ճա­նա­պար­հով գրա­վել եր­կի­րը: Ա­սենք, որ թուր­քերն ու­նեն այդ փոր­ձը: Ե­թե մի 10-15 տա­րի ա­ռաջ վրա­ցի­նե­րին ա­սեիր այդ վտան­գի մա­սին, բնակ­չութ­յան գե­րակ­շիռ մա­սին չէիր կա­րող հա­մո­զել, որ աս­տի­ճա­նա­բար տնտե­սա­կան կախ­վա­ծութ­յան մեջ ընկ­նե­լով ­Թուր­քիա­յից՝ կա­րող է դառ­նալ նրա մի վի­լա­յե­թը: Եվ քա­նի որ դրա ի­րա­կա­նաց­մա­նը նպաս­տում էին նրանց իշ­խա­նա­վոր­նե­րը, հետևա­բար վտան­գը կան­խազ­գող փոք­րա­մաս­նութ­յուն­նե­րը չէին կա­րող կան­խել այն: Արդ­յուն­քում այ­սօր վրաց ժո­ղո­վուր­դը կանգ­նած է այդ վտան­գի առջև և­ ե­թե չգի­տակ­ցեն ու չպայ­քա­րեն, ­Թուր­քիան կհաս­նի իր նպա­տա­կին:
­Հի­մա նույն վտան­գի առջև կանգ­նած ենք մենք, քա­նի որ մեր իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը նույն­պես, գի­տակ­ցա­բար թե ան­գի­տակ­ցա­բար, գնում են նույն ճա­նա­պար­հով: ­Մեղ­րիով մի­ջանց­քի բա­ցու­մը, տրանս­պոր­տա­յին ու­ղի­նե­րի ա­պաշր­ջա­փա­կու­մը և մ­նա­ցած մի շարք սուտ բա­րե­կամ-հար­ևա­նա­կան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի հաս­տա­տու­մը մեզ ևս ­տա­նե­լու են նույն ճա­նա­պար­հով, ինչ վրա­ցի­նե­րին: ­Սա­կայն մեր վի­ճակն ա­վե­լի դա­ժան ու ցա­վա­լի է լի­նե­լու, քա­նի որ մեր ֆի­զի­կա­կան գո­յութ­յու­նը թուր­քե­րի հա­մար պո­տեն­ցիալ վտանգ է ներ­կա­յաց­նում՝ կորց­րած ­Հայ­րե­նի­քը վե­րա­դարձ­նե­լու անհ­րա­ժեշ­տութ­յուն ու­նենք: ­Դա լավ է գի­տակ­ցում նաև թուր­քը՝ տես­նե­լով, որ իր գոր­ծած հա­կա­մարդ­կա­յին հան­ցա­գոր­ծութ­յու­նից հար­յուր տա­րի հե­տո էլ հա­յե­րը չեն մո­ռա­նում այն, և ­քա­նի դեռ հա­վա­քա­կան հա­յութ­յուն գո­յութ­յուն ու­նի, պետք է ձգտի վե­րա­կանգ­նել իր կո­րուս­տը: Այդ պատ­ճա­ռով էլ, ե­թե վրա­ցի­նե­րին «ոչն­չաց­նե­լու է» տնտե­սա­պես ու բա­րո­յա­պես, ա­պա մեզ՝ ֆի­զի­կա­պես: Դ­րա հստակ ա­պա­ցույցն է քա­ռա­սուն­չոր­սօր­յա վեր­ջին պա­տե­րազ­մը, ո­րի ըն­թաց­քում ան­մարդ­կա­յին դա­ժա­նութ­յամբ խախտ­վե­ցին ըն­դուն­ված բո­լոր մի­ջազ­գա­յին նոր­մե­րը՝ օգ­տա­գործ­վե­լով ՄԱԿ-ի կող­մից ար­գել­ված զի­նա­տե­սակ­ներ, հրթի­ռա­կո­ծե­լով, ռմբա­կո­ծե­լով ու հրե­տա­կո­ծե­լով ոչ միայն ռազ­մա­կան ամ­րութ­յուն­ներն ու մար­տա­կան դիր­քե­րը, այլև խա­ղաղ բնա­կա­վայ­րե­րը, սպա­նե­լով ոչ միայն զին­վոր­նե­րին, այլև կտրե­լով ան­պաշտ­պան ծե­րու­նի­նե­րի, կա­նանց ու ե­րե­խա­նե­րի գլուխ­նե­րը: Եվ հրա­դա­դար հաս­տա­տե­լուց հե­տո էլ շա­րու­նա­կում են ոտնձ­գութ­յուն­նե­րը հայ­կա­կան բնա­կա­վայ­րե­րի նկատ­մամբ, ա­վե­րում ի­րենց ան­ցած տա­րածք­նե­րի ե­կե­ղե­ցի­ներն ու պատ­մա­կան հու­շար­ձան­նե­րը՝ աշ­խա­տե­լով ջնջել հայ­կա­կան հետ­քը, ինչ­պես ա­րե­ցին ­Նա­խիջ­ևա­նում:
Այս ա­մե­նը շատ պարզ ու տե­սա­նե­լի է, սա­կայն մեր իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը կար­ծես չեն գի­տակ­ցում կամ, որ ա­վե­լի վատ է, գի­տակ­ցում են, բայց ազ­գա­յին շա­հե­րին ծա­ռա­յե­լու փո­խա­րեն, ծա­ռա­յում են ինչ-որ ու­ժե­րի ու ի­րա­կա­նաց­նում նրանց ծրագ­րե­րը: ­Ման­կա­պար­տե­զի ե­րե­խա­յի հա­մար էլ պարզ է, թե ով է թուր­քը: Այդ մա­սին ար­տա­հայտ­վել են ոչ միայն հայ մե­ծե­րը, այլև բազ­մա­թիվ այ­լազ­գի մտա­վո­րա­կան­ներ:
Ով չի հաս­կա­նում, որ թուր­քե­րը հեր­թա­կան խո­րա­մանկ խաղն են ու­զում խա­ղալ մեզ հետ՝ աշ­խա­տե­լով ցան­կա­ցած ե­ղա­նա­կով ներ­թա­փան­ցել հան­րա­պե­տութ­յան տա­րածք, ոտք­նե­րին տեղ ա­նել, որ­պես­զի հե­տո հեշտ լի­նի նաև քայլ ա­նել, ա­պա՝ քայ­լեր: Չ­նա­յած հայ իշ­խա­նա­վոր­նե­րից շա­տե­րը չեն գի­տակ­ցում կամ ի­րենց չհաս­կա­ցո­ղի տեղ են դնում, բայց ով չգի­տի, որ ե­թե թուր­քին ճա­նա­պարհ տանք ­Մեղ­րիով, իսկ մեզ հա­մար բաց­վի ­Նա­խիջ­ևա­նով անց­նող եր­կա­թու­ղին, նրանք հան­գիստ ան­ցու­դարձ են ա­նե­լու, իսկ մեր գնացք­նե­րը քար­կոծ­վե­լու են այն­տե­ղի թուրք բնակ­չութ­յան կող­մից, ա­նի­րա­կան դարձ­նե­լու երթ­ևե­կութ­յու­նը: ­Չէ՞ որ մեր գնացք­նե­րը դեռևս խորհր­դա­յին ժա­մա­նակ­նե­րում չէին կա­րո­ղա­նում անվ­տանգ անց­նել այդ տե­ղով: ­Պարզ է նաև, որ Ս­յու­նիք թա­փան­ցե­լով՝ թուր­քե­րի ա­խոր­ժա­կը բաց­վե­լու է: Ն­րանք հստակ նպա­տակ ու­նեն և­ եր­բեք չեն հրա­ժար­վի «Ալ­թայ­նե­րի վրա ար­շա­վե­լու» ծրագ­րից: Ն­րանք միշտ պատ­րաստ են լի­նե­լու ա­ռա­ջին իսկ անհ­րա­ժեշ­տութ­յան դեպ­քում Ս­յու­նի­քը կտրել ՀՀ բուն տա­րած­քից և լայ­նաց­նել ի­րենց ճա­նա­պար­հը:
Չ­գի­տես ին­չու, մեր թշնա­մի­նե­րը միշտ հա­մա­ռո­րեն հե­տապն­դում են ի­րենց նպա­տակ­նե­րին, իսկ մենք ա­նընդ­հատ մո­ռա­նում ենք, որ թշնա­մին եր­բեք բա­րե­կամ չի դառ­նա, ե­թե մեզ հետ տա­րած­քա­յին կամ այլ խնդիր­ներ ու­նի: Ինչ­պե՞ս կա­րող է թուր­քը, ո­րը գա­զա­նա­բար ոչն­չաց­րել է մի ժո­ղովր­դի, տի­րել նրա պատ­մա­կան ­Հայ­րե­նի­քին ու ազ­գա­յին հարս­տութ­յուն­նե­րին, հան­կարծ բա­րե­կամ դառ­նալ: ­Կամ ինչ­պես կա­րող է թուր­քի կող­մից ցե­ղաս­պան­ված ժո­ղո­վուր­դը նրան ի­րեն բա­րե­կամ հա­մա­րել: Իսկ մեր իշ­խա­նութ­յուն­նե­րը հա­մա­ռո­րեն աշ­խա­տում են ի­րա­կա­նաց­նել թշնա­մի թուր­քի ու մյուս­նե­րի ազ­գա­յին շա­հե­րին հա­մա­պա­տաս­խա­նող մի­ջո­ցա­ռում­նե­րը:
­Մի կա­ռա­վա­րութ­յուն, ո­րի հա­մար թուր­քը կա­րող է հայ ազ­գի բա­րե­կա­մը լի­նել, ա­պազ­գա­յին է և­ ի­րա­վունք չու­նի ա­ռաջ­նոր­դե­լու այդ ազ­գին: ­
Հատ­կա­պես, որ ե­րե­սուն տար­վա ըն­թաց­քում, հաս­կա­նա­լի պատ­ճառ­նե­րով, մի սե­րունդ է դաս­տիա­րակ­վել, ո­րի մե­ծա­մաս­նութ­յան հա­մար ազ­գա­յին մտա­ծո­ղութ­յու­նը ծի­ծա­ղե­լի ու «քյար­թու» հաս­կա­ցո­ղութ­յուն է: Ինչ­պես ա­ռա­ջին, մեծ ա­ռաջ­նորդն է ա­սել՝ հայ­րե­նա­սի­րութ­յու­նը նրանց հա­մար կեղծ կա­տե­գո­րիա է:

 

Ա­լիս
ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ

­Հա­յաս­տա­նը՝ մեր այս փոք­րիկ, բայց չքնաղ ՀԱՅՐԵՆԻՔԸ, ու­նի՞ մի մարզ, որ դար­պաս չլի­նի, և­ ո՞րն է այդ մար­զը: Եր­ևի միայն ­Կո­տայ­քի մարզն է, որ սահ­մա­նա­կից չէ մեր նախ­կին կամ ներ­կա­յիս թշնա­մի­նե­րին:
­Դեռ ո­չինչ, որ բո­լոր կող­մե­րում դար­պաս­ներ ու­նենք, դեռ մի պահ մո­ռա­նանք, որ դրանց վրա պետք է ան­վերջ չթու­լաց­նենք մեր զգո­նութ­յու­նը, դեռ մի կողմ դնենք այն հար­ցը, թե ո՞վ է պահ­պա­նում մեր հա­րա­վա­յին սահ­մա­նը, ո՞վ է հի­մա Ար­ցա­խում խա­ղա­ղա­պահ ա­ռա­քե­լութ­յուն ի­րա­կա­նաց­նում, բայց մեր ա­մե­նաան­պաշտ­պան տա­րած­քը այժմ մեր սիրտն է և ­մեր պահ­ված­քը: Ա­յո՛, դեռ մի քայլ ան­գամ չա­րած, մենք ան­հա­ջո­ղութ­յուն ենք կրում մեր կար­ևոր ո­րո­շում­ներն ի­րա­կա­նութ­յուն դարձ­նե­լու ճամ­փին: ­Հենց այս պա­հին մեր ամ­բողջ ու­նե­ցած-չու­նե­ցա­ծը, մեր ներսն ու դուր­սը փռել ենք աշ­խար­հի «սուփ­րա­յին»… ­Մեր բո­լոր բա­րե­կամ­ներն ու թշնա­մի­նե­րը գի­տեն մեր ա­նա­տո­միան, մեր քրո­նիկ և ­նոր զար­գա­ցող հի­վան­դութ­յուն­նե­րը, մեր անց­յալն ու ներ­կան… ­Մենք չենք զլա­նում աշ­խար­հին հայտ­նել մեր ա­պա­գա­յի բո­լոր ծրագ­րե­րը՝ դեռ ծրա­գիր չդար­ձած… 2019-ին հայ­տա­րա­րում էինք, որ 2020 թվա­կա­նին կա­ռու­ցե­լու ենք Ար­ցա­խը ­Հա­յաս­տա­նին միաց­նող եր­րորդ ճա­նա­պար­հը՝ ­Կա­պա­նից ­Հադ­րութ (150 կմ): ­Նույն 2019-ին հայ­տա­րա­րում էինք, որ էն­պի­սի զեն­քե­րի վրա ենք աշ­խա­տում, որ…
Ա­յո՛, մեր հի­վան­դութ­յուն­նե­րից ա­մե­նատ­խու­րը բե­րան­բա­ցութ­յունն է: Աշ­խար­հում հի­մա ոչ ոք չգի­տի, թե 44-օր­յա պա­տե­րազ­մում որ­քան մարդ­կա­յին, տեխ­նի­կա­յի և­ այլ կար­գի կո­րուստ­ներ կրե­ցին մեր թշնա­մի­ներն ու վարձ­կան­նե­րը, իսկ մենք ա­մեն օր դեռ նո­րա­նոր ա­նուն­ներ ու կո­րուստ­ներ ենք հրա­պա­րա­կում: ­Մեր ընդ­դի­մա­դիր­նե­րը՝ ի­րենց «ռեկ­վի­զի­տի ու աք­սե­սո­ւար­նե­րի» ողջ շքե­ղութ­յամբ, ա­մեն օր զե­կու­ցում են աշ­խար­հին, թե մենք քա­նի դա­վա­ճան, քա­նի մեծ ու մանր սրի­կա ու­նենք հան­րա­պե­տութ­յու­նում, քա­նի գրոշ ար­ժի մեր մե­ծա­վոր­նե­րի ու փոք­րա­վոր­նե­րի ար­տա­սա­նած յու­րա­քանչ­յուր խոս­քը, ով քա­նի օր կդի­մա­նա և­ ին­չին, հան­գիստ խղճով ու ան­մեղ­սու­նա­կի կեր­պա­րան­քով շեշ­տադ­րում են, թե ո՛ր ամ­սին հար­ձակ­վի թշնա­մին. գու­ցե օ՞րն էլ ա­սեն, որ հան­կարծ չսխալ­վի:
­Չէ՛, մենք հազ­վագ­յուտ ազգ ենք…
Իսկ Ս­յու­նի­քը, ա­յո՛, մեր դար­պաս­նե­րից մեկն է ու ոչ միայն մեր… ­Մեր պատ­մութ­յան ա­մե­նա­հե­րո­սա­կան է­ջե­րից շա­տե­րը հենց այս դար­պա­սի մա­սին են գրված: ­Րաֆ­ֆին իր դի­տար­կում­նե­րից մե­կում ­Կա­պա­նի մա­սին այս­պես է խո­սում. «­Դա­րե­րով պա­տե­րազ­մե­լով ժա­մա­նա­կի և թշ­նա­մու բար­բա­րոս ձեռ­քե­րի հետ՝ այդ ամ­րութ­յուն­նե­րը դեռ պահ­պա­նել էին ի­րանց վե­հութ­յու­նը: ­Բայց նրանց բե­րա­նից լսում էր ­Բե­կը մի խուլ բո­ղոք, մի դառն նա­խա­տինք… «­Մենք,- ա­սում էին այդ ա­վե­րակ­նե­րը, շատ ան­գամ պա­հե­ցինք ձեզ, շատ ան­գամ պահ­պա­նե­ցինք թշնա­մու հար­ված­նե­րից, իսկ դուք այն­քան թույլ գտնվե­ցաք, որ մեզ պա­հել չկա­րո­ղա­ցաք…»:
­Կա­պա­նի յոթ բերդ-կող­պեք­ներն ի՞նչ ի­մա­նա­յին, որ այ­սօր վտանգ­ված են նաև մեր օ­դա­յին դար­պաս­նե­րը…
­Ժա­մա­նակն է, որ մեր խել­քը, մեր ո­րո­շում­նե­րը, մեր ծրա­գրե­րը ընդ­հա­տակ անց­նեն և մ­նան յոթ կող­պե­քի տակ, ինչ­պես ա­նում էին «­Նե­մե­սիս»-ը և «ԱՍԱԼԱ»-ն, մեր բե­րան­նե­րին էլ կող­պեք դնենք: ­Խո­սենք միայն այն ժա­մա­նակ, երբ մար­դա­կե­րից հա­զիվ մինչև մար­դաս­պան հա­սած մեր դրա­ցին ըն­դու­նակ դառ­նա հաս­կա­նա­լու մարդ­կա­յին լե­զուն:

 

ՆԱՆԵ
­Հայ­րե­նի հո­ղը չի կա­րող միայն մարզ լի­նել, ան­գամ՝ դար­պաս կամ թի­կունք. ­Հայ­րե­նի­քը շո­շա­փե­լիից ա­վե­լին է՝ հոգ­ևոր ու կեն­դա­նի, սրտի պես տրո­փող: Իսկ կեն­դա­նի էակն ամ­բող­ջութ­յուն է, ու նրան վտան­գե­լը, էլ չա­սած՝ մաս­նա­տելն ան­պայ­ման ցա­վոտ է՝ որ մասն էլ լի­նի:
Եվ Ս­յու­նիքն ա­մեն բա­նից ա­ռաջ նախ ­Հայ­րե­նիք է, դժբախ­տա­բար, այ­սօր, այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, դար­պաս դար­ձած… ­Կո­րուստ­նե­րի արդ­յուն­քում մենք վա­ղուց ենք ար­դեն շագ­րե­նու կաշ­վի պես կծկվել ու փոք­րա­ցել հող ու ժո­ղովր­դով, իսկ հի­մա հա­սել ենք նրան, որ ոչ միայն Ս­յու­նի­քը, այլև ­Հա­յաս­տա­նում գրե­թե ա­մեն մարզ է դար­պաս դար­ձել և այն էլ՝ կրնկի վրա բաց…
Ո­րով­հետև ինչ-որ մե­կը ե­կավ, ո՛չ, ցա­վոք, ինք­ներս բե­րե­ցինք, ե­կավ ու ա­սաց՝ ե­թե չես ե­ղել այն­տեղ, ու­րեմն ինչի՞դ է պետք, ա­սաց՝ դժգույն ու դժբախտ քա­ղաք… Իսկ եվ­րո­պա­նե­րում, ա­մե­րի­կա­նե­րում գի­տե՞ք` ին­չեր կան…
Ու ե­թե քա­ղա­քը պետք չէ, գյու­ղե­րի մա­սին խո­սելն ար­դեն ա­վե­լորդ է, խոտ ու թփի, քար ու կոշ­տի մա­սին՝ ա­վե­լորդ ու ա­վե­լորդ: ­Քա­նի՞ ան­գամ ես, ա՛յ, այն լե­ռը բարձ­րա­ցել՝ ո՞չ մի. դե ու­րեմն, տես­նենք ի՞նչ խե­լառ կգտնենք, որ եվ­րո­պա­նե­րից, ա­մե­րի­կա­նե­րից, շուք ու փայ­լից բան չի հաս­կա­նում ու տեր կկանգ­նի…
Եվ ու­րեմն, ե­կեք զար­մա­նանք, թե ­Ռու­սաս­տա­նը, ա­նա­պա­տա­յին, տա­փաս­տա­նա­յին երկր­նե­րը, որ ան­ծայ­րա­ծիր «ա­վե­լորդ», ոտք չկպած և­ ու­րեմն դժբախ­տից էլ դժբախտ, դժգույ­նից էլ դժգույն հո­ղեր ու­նեն, «Էս­տի հա­մե­ցեք» կան­չե­լու փո­խա­րեն, ին­չո՞ւ են այ­լոց սահ­ման­նե­րին անկշ­տում ու ա­գահ հառ­ված պահ որ­սում՝ ի­րենց բա­ժին պո­կե­լու հա­մար:
«Ին­չի՞դ է պետք…». ա­հա այդ­պես աս­վեց ու բաշխ­վեց մեր թան­կը, հա­րա­զա­տը. բաշխ­վեց՝ աչ­քը մեր ու­նե­ցա­ծին ու վեր­ջին շնչին պա­հած դա­րա­վոր ո­սո­խին:
Ե­թե չես ե­ղել այն­տեղ…
Արևմտ­յան ­Հա­յաս­տա­նում քչերն են ե­ղել, ­Լե­ռան ձյու­նոտ լան­ջե­րին միայն հա­յաց­քի կա­րո­տով ու ջեր­մութ­յամբ ենք փար­վել, բայց ե­րա­զով ենք ապ­րում, հար­մար պա­հի, դար­ձի սպա­սու­մով: Էրգ­րի կո­րուս­տը չի մո­ռաց­վում, ո­րով­հետև հատ­ված ան­դա­մի պես ա­մեն պահ նվվում է մեր հո­գի­նե­րի խոր­քե­րում… Ար­ցախ­յան պա­տե­րազմ­նե­րի մաս­նա­կից­նե­րից շա­տերն Ար­ցա­խում չէին ե­ղել, բայց շտա­պե­ցին օր ա­ռաջ հաս­նել ու ի­րենց կռի­վը, ան­գամ կյան­քը տալ, ո­րով­հետև հո­ղի հետ մի էին հո­գով, ու հո­ղը կան­չում էր, ո­րով­հետև հայ­րե­նի հո­ղը հա­րա­զատ է, էլ չա­սած՝ հա­զա­րամ­յակ­նե­րով, միշտ քո­նը ե­ղած, ­Բարձր­յա­լի կող­մից նվիր­ված հո­ղը:
Եվ հողն ի­հար­կե նաև տա­րածք է և որ­քան մեծ ու լայ­նար­ձակ, այն­քան ա­վե­լի ա­պա­հով և­ ա­մուր: Ու լեռ­նե­րը, մե՛ր լեռ­նե­րը լեռ չեն միայն, բա­նակ­ներ են, պա­հա­պան­ներ, թաքս­տոց­ներ, մոր ա­պա­հով գիրկ:
«­Ձե­զա­նից քա­նի՞սն է ե­ղել…». այս և­ այլ գի­նես­յան ռե­կոր­դի ար­ժա­նի ան­հե­թեթ հար­ցե­րի և ­հայ­տա­րա­րութ­յուն­նե­րի մեջ խճճված՝ ազ­գո­վի փոր­ձում ենք խե­լոք պա­տաս­խան­ներ գտնել, բա­ցատ­րել, ձևա­կեր­պել. խե­լա­հեղ­վում ենք, մեզ պա­տե­պատ տա­լիս, ան­զո­րութ­յու­նից մեկ­մե­կու դեմ չա­րա­նում, մինչ­դեռ ըն­դա­մե­նը պետք է…

Գրեք մեկնաբանություն

Ձեր էլ․փոստի հասցեն չի հրապարակվելու։ Պարտադիր դաշտերը նշված են * -ով։

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.