ՊՈԵԶԻԱՅԻ ԵՐԿՆԱԹԵՎ ԹՌԻՉՔԸ

Նի­նո Ս­պան­դե­րաշ­վի­լին բա­նաս­տեղ­ծա­կան նուրբ զգա­ցո­ղութ­յուն­նե­րով ապ­րող վրա­ցու­հի է, ո­րի էութ­յան մեջ ներ­դաշ­նակ­ված են հայ-վրա­ցա­կան մշա­կու­թա­յին կա­պե­րի հա­մա­տեղ­ման բա­րե­պա­տեհ ի­րո­ղութ­յուն­նե­րը: Նա գրում ու կար­դում է եղ­բայ­րա­կան եր­կու լե­զու­նե­րով, խո­սում է հա­յե­րեն և­ ա­մեն ինչ ա­նում է, որ ա­վե­լի սեր­տա­նան հա­յո­սի և քարթ­լո­սի պատ­մա­կան կա­պե­րը: Նի­նոն ապ­րում ու ստեղ­ծա­գոր­ծում է Եր­ևա­նում: Ար­մեն ա­նու­նով ա­մուս­նուն ու ե­րեք զա­վակ­նե­րին շատ է սի­րում և­ ի­րա­կան ու բա­նաս­տեղ­ծա­կան իր կա­րո­տով, խո­հա­կան, քնա­րա­կան մտո­րում­նե­րով փոր­ձում է ա­վե­լի գե­ղեց­կաց­նել կյան­քը՝ բա­նաս­տեղ­ծա­կան ար­վես­տի տված հնա­րա­վո­րութ­յուն­նե­րով:
Բա­րի, լու­սա­վոր ու պատ­կե­րա­վոր մտա­ծո­ղութ­յամբ է օժտ­ված Նի­նոն՝ հայ­րե­նա­պաշտ իր կեր­պա­րով, Հա­յոց աշ­խար­հում ներ­կա­յաց­նում է եր­կու ժո­ղո­վուրդ­նե­րի մեր­ձեց­ման խորհր­դա­նշա­կան կեր­պա­րը:
Հեռ­վից եմ առ­նում կա­րոտս քո հո­ղից,// Սր­տումս եմ միշտ պա­հում իմ սե­րը ե­զա­կի: // Քո կա­րո­տից ա­սես շունչ եմ առ­նում նո­րից. // Կար­ծես նման­վում եմ եր­կա­թե թռչնա­կի:
Բա­նաս­տեղ­ծա­կան հո­գեթև ճախ­րան­քով նա կա­րո­ղա­նում է դե­պի վեր պար­զած թևե­րով իր քնքշութ­յու­նը բե­րել եր­կու ազ­գե­րի ըն­թեր­ցող­նե­րին և ներշն­չան­քի, սի­րո ու նվի­րու­մի լեզ­վով ներ­կա­յաց­նել իր խո­հերն ու մտո­րում­նե­րը:
Կաս­կած չու­նեմ, որ պոե­զիա­յի երկր­պա­գու հայ ըն­թեր­ցող­նե­րը պի­տի սի­րով կար­դան Նի­նո Ս­պան­դե­րաշ­վի­լու բա­նաս­տեղ­ծութ­յուն­նե­րը՝ նոր գրքե­րի հան­դի­պում­նե­րի ակն­կա­լի­քով:
Արև­շատ ԱՎԱԳՅԱՆ

Նի­նո ՍՊԱՆԴԵՐԱՇՎԻԼԻ

ԿՐԿԻՆ ԿԱՆՉՈՒՄ ԵՍ ԻՆՁ
Կր­կին կան­չում ես ինձ, իմ հա­րա­զա՛տ եր­կիր,
Կրծ­քիս տակ զգում եմ հո­ղիդ սրտխփո­ցը,
Սա­կայն ինձ տա­նում է հե­ղե­ղը կյան­քի՝
Ինձ թող­նե­լով միայն ընկճ­ված հո­գո­ցը…

Բո­լոր ճամ­փա­ներն ի­րար են միա­նում,
Ի­րար են խճճվում բո­լոր ու­ղի­ներս,
Կա­րո­տով հո­գիս դա­տարկ­վել է ու­զում,
Փր­կութ­յան ել­քեր են փնտրում մտքերս:

Ե­թե բախտս բե­րի քո գիր­կը գալ նո­րից,
Ե­թե ինձ չխա­բի ժա­մա­նա­կը դա­ժան,
Ար­ցունք կթա­փեմ ես իմ աչ­քե­րից,
Որ մեր այ­գի­ներն անջր­դի չմնան:

Տի­րոջ կամ­քով եմ ես ծնվել երկն­քիդ տակ,
Օ­տար հո­ղում ար­մատ չեմ տվել ես ան­գամ,
Քո գիրկն եմ ու­զում գալ ցան­կա­ցած ժա­մա­նակ,
Թե­կուզ այ­ցե­լութ­յամբ՝ գիրկդ վե­րա­դառ­նամ:

***
Հե­ռվի­ց եմ առնո­ւմ կարո­տս քո հողի­ց,
Սրտո­ւմս եմ միշտ պահո­ւմ իմ սերը­ եզա­կի­:
Քո­ կարո­տի­ց ասե­ս շունչ եմ առնո­ւմ նորի­ց,
Կա­րծե­ս նմանվո­ւմ եմ երկնա­թև թռչնակի­:
Լո­ւյսդ շլացնո­ւմ է, մնում եմ ստվերո­ւմ,
Թռչո­ւմ եմ երկնքո­ւմ, մտքով իջնո­ւմ ներքև:
Օտա­րո­ւթյա­ն մեջ եմ տանջո­ղ ցավը­ կքում,
Երբ ճախրա­նքը­ չկա, թռիչքը­ հոգե­թև…
ԻՄ ԿՅԱՆՔԻ ԳԵՏԸ
Եր­կու հա­րա­զատ ա­փե­րի մի­ջով
­Հո­սում է կյան­քիս գե­տը հոր­դա­ռատ,
­Գե­տի մի ա­փին հան­գիստ եմ ան­չափ,
Իսկ մյուս ա­փին՝ ջերմ ու սի­րա­ռատ:

Չեն վե­րա­դառ­նում օ­րերն անց­նող,
­Հե­ռու են գնում ա­լիք­ներն անց­յալ,
Կ­յան­քիս մի ա­փին ան­հոգ էի շատ,
Այս ա­փին գտա բախտս կա­տար­յալ:

Այս ա­փին կրկին վե­րելք ապ­րե­ցի՝
Իմ եր­ջան­կութ­յան ե­զեր­քին հա­սած,
­Մի ա­փից մի ափ՝ սի­րո կա­մուր­ջով
Սր­տեր կա­պե­ցի՝ հա­վա­տով լցված:

Իմ կյան­քը՝ Տի­րոջ կամ­քին հա­մա­ձայն,
Եր­կու ա­փի մեջ հո­սող գե­տի պես
Լց­ված է սի­րով, հա­վա­տար­մութ­յամբ,
­Միշտ ի­րար կապ­ված մի սի­րով ան­տես:

Կ­գա ժա­մա­նակ՝ հա­վեր­ժութ­յան մեջ
­Գա­լի­քը նո­րից կդառ­նա ան­ցած,
­Փառք տանք Աստ­ծուն, որ մինչև հի­մա
Իմ կյան­քի գե­տը սի­րա­ռատ մնաց:

ԻՄ ՔՆՔՇՈՒԹՅՈՒՆԸ ԲԵՐՈՒՄ ԵՄ ՔԵԶ
Դե­պի­ վեր պարզվա­ծ իմ թևերո­վ
Իմ քնքշությո­ւնը­ բերո­ւմ եմ քեզ,
Ուզո­ւմ եմ շոյե­լ քեզ հայա­ցքո­վ՝
Լո­ւյսե­րի­ց փայլո­ղ ցողե­րի­ պես:

Ցա­նկա­նո­ւմ եմ ես համե­ստա­բա­ր
Ցո­ղե­րի­ց փայլո­ղ ցավը­ վշտի
Արցո­ւնքնե­րի­ մեջ խեղդե­լ վարա­ր,
Երբե­ք չլսել բառն հրաժե­շտի­:

Ուզո­ւմ եմ զգաս, իմ հարա­զա­՛տ,
Որ իմ սրտում եմ պահո­ւմ ես քեզ,
Փա­յփա­յո­ւմ եմ քեզ՝ նուրբ ու ազա­տ,
Որ «Սի­րո­ւմ եմ քեզ» բառե­րն ասե­ս:

Ուզո­ւմ եմ, որ քո հոգո­ւ խորքո­ւմ
Մի­ անկյո­ւնի­ մեջ սերս մնա
Կա­մ մոռա­ցո­ւթյա­ն մութ երկնքո­ւմ
Ասո­ւպի­ նման անցնի­, գնա:

Բա­յց կյանքի­ց զատվո­ղ հանդի­պո­ւմը­
Չի­ փոխի­ բախտի­ ընթա­ցքը­ զույգ,
Մի­ անգա­մ նորի­ց կլինի­ նույնը­՝
Որպե­ս հերթա­կա­ն քմահա­ճո­ւյք…

ԱՆՄԱՀ ՏՂԱՆԵՐ
Տ­ղա­ներն ար­դեն ան­մահ են երկն­քում,
Չէին ու­զում զի­ջել հո­ղը Հայ­րե­նի­քի,
Ն­րանց օ­ջախ­նե­րում, հայ­րե­նի տնե­րում
Ա­սես որ­բի հա­մար հաց են թխում հի­մի:

Եր­կին­քը լցված է տխուր հի­շո­ղութ­յամբ,
Ա­ռանց ա­ռաս­տա­ղի խո­նավ են պա­տե­րը,
Մո­մի պես վառ­վում է կյան­քը տխրութ­յամբ,
Ար­ցուն­քի տակ մնաց հայ­րե­նի եր­կի­րը:

Ան­մա­հութ­յան թա­գեր կրող­նե­րի հա­մար
Լաց ենք լի­նում հի­մա ա­ռա­վո­տից գի­շեր,
Ինչ­պես գտնենք սևը նման պա­հին հար­մար,
Ս­գա­կիր մայ­րե­րին՝ մխի­թա­րող հու­շեր:

ԼՈՒՅՍԻ ՃԱՆԱՊԱՐՈՎ
Տա­րի­նե­րն անցնո­ւմ են՝ ձիու պես կամա­կո­ր,
Մե­զ հայե­լո­ւ միջի­ց ուրի­շ դեմք է նայո­ւմ,
Թա­խի­ծո­վ ենք հիշո­ւմ օրե­րս հեռա­վո­ր
Ժա­մա­նա­կը­ հուշ է, մեզ ծուղա­կն է գցում։
Դա­րձե­լ ենք ալե­հե­ր, մազե­րի­ մետա­քսի­ն
Ժա­մա­նա­կը­ շտապ շաղ տվեց ճերմա­կը­.
Մե­ր գլխով շուտ անցա­ն փոթո­րի­կնե­րը­ սին,
Սա­կա­յի­ն չհանգցրի­ն մեր սրտի կրակը­:
Մե­նք կգտնենք անշո­ւշտ՝ ինչ ուրի­շը­ տարա­վ.
Երբ այրե­ցի­ն նրանք բոլո­ր կամո­ւրջնե­րը­,
Ամե­նո­ւր քաոս էր, ճանա­պա­րհը­ կորա­վ,
Մե­զ ցավե­ցնո­ւմ էին կորա­ծ անո­ւրջնե­րը­:
Մի­նչ երկի­նքը­ կառնի­ մեր լույս հոգի­նե­րը­,
Մե­նք փորձո­ւմ ենք գոնե­ մի թիզ բարձրա­նա­լ՝
Լա­վո­ւթյա­մբ անցնե­լո­ւ կյանքի­ ուղի­նե­րը­
Եվ դրանի­ց հետո­ ոչի­նչ չփնտրելո­ւ:

Թա­րգմա­նո­ւթյո­ւնը­՝
Արևշա­տ ԱՎԱԳՅԱՆԻ