Ար­մե­նու­հի ՍԻՍՅԱՆ

­Հո­բել­յա­նը վաս­տակ է, մեծ հո­բել­յա­նը՝ ա­ռա­վել թանկ վաս­տակ: Փոր­ձում եմ մտա­բե­րել, թե որ­քան ժա­մա­նակ է ծա­նոթ եմ հո­բել­յա­րին, և ժա­մա­նա­կի թևե­րը տա­նում-հասց­նում են ինձ ման­կութ­յան ե­զեր­քը: Ա­հա շքա­մուտ­քում, փոս­տարկ­ղի վրա մեր բնա­կա­րա­նի հա­մարն է, ո­րը միշտ բեր­նե­բե­րան լցված էր լի­նում թեր­թե­րով ու ամ­սագ­րե­րով: Խեղճ փոս­տա­տա­րը եր­բեմն ստիպ­ված էր լի­նում բարձ­րա­նալ եր­րորդ հարկ ու ան­ձամբ հանձ­նել ծա­վա­լով մեծ ամ­սագ­րերն ու թեր­թե­րը, ո­րոնք հնա­րա­վոր չէր ե­ղել տե­ղա­վո­րել փոս­տարկ­ղում. ,,Иностранная литература’’, ,,Aргументы и факты’’, ,,Литературная газета’’, «­Սո­վե­տա­կան գրա­կա­նութ­յուն» և այլն: Ն­րանց մեջ տես­նում եմ նաև «Գ­րա­կան թեր­թը»:
– Այդ ե՞րբ այս­քան մե­ծա­ցար…
Ես չէի, այդ նա՛ է հարց­նում ինձ, և­ ես, ի պա­տաս­խան, ա­մոթ­խած ու լուռ ժպտում եմ նրան: Ա­յո՛, այն ժա­մա­նակ՝ փոք­րիկ աղջ­նակս, պատ­կե­րաց­նել ան­գամ չէի կա­րող, որ մի օր ինքս եմ տպագր­վե­լու այդ նույն թեր­թում, և­ այդ մի օ­րը դառ­նա­լու է օ­րեր՝ տա­րի­ներ շա­րու­նակ: Չէի կա­րող պատ­կե­րաց­նել նաև, որ հե­տա­գա­յում ուր­բաթ օ­րը զու­գորդ­վե­լու է «Գ­րա­կան թեր­թի» լույ­սըն­ծայ­ման օր­վա հետ, և­ ուր­բաթ օր­վա ա­ռա­ջին գոր­ծը տնից դուրս գա­լուց հե­տո լի­նե­լու էր մո­տա­կա կրպա­կից թեր­թի նոր հա­մա­րը գնե­լը, քա­նի որ շուտ էր սպառ­վում: Լավ է, երբ լավ սո­վո­րութ­յուն­նե­րը չեն լքում մեզ, ո­րով­հետև այդ սո­վո­րույ­թը մինչ օրս պահ­պան­վել է իմ ուր­բաթ­նե­րում: Ժա­մա­նա­կի թևե­րը սա­հուն տե­ղա­փո­խում են ինձ գրե­թե 2 տաս­նամ­յակ ա­ռաջ, երբ նույն­պի­սի ա­մոթ­խա­ծութ­յամբ, բայց ա­րած քայ­լի ներ­քին վստա­հութ­յամբ ա­ռա­ջին ան­գամ մտա «Գ­րա­կան թեր­թի» խմբագ­րութ­յուն և խմ­բագ­րին հանձ­նե­ցի ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յուն­նե­րիցս մի քա­նի­սը: Մեծ էր ու­րա­խութ­յունս, երբ գլխա­վոր խմբա­գի­րը՝ Նո­րայր Ա­դալ­յա­նը, հա­վա­նութ­յան ար­ժա­նաց­րեց ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յուն­ներս ու սի­րով տպագ­րեց. «Գ­րա­կան թեր­թը» ՀԳՄ պաշ­տո­նա­թերթն էր, իսկ ես Միութ­յան ան­դամ չէի: Հե­տա­գա­յում թեր­թի խմբագ­րութ­յու­նը դար­ձավ ար­դեն հա­րա­զատ օ­ջախ, իսկ թեր­թի գլխա­վոր խմբա­գիր­նե­րը՝ Սամ­վել Կոս­յա­նը, Կա­րի­նե Խո­դիկ­յա­նը, դար­ձան սի­րե­լի, հա­րա­զատ մար­դիկ: Հի­մա ժպի­տով եմ հի­շում, երբ Սամ­վել Կոս­յա­նը ան­վանս փո­խա­րեն մի օր լուրջ-լուրջ ա­սաց՝ ,,Лaмпочка’’: Ես, ճիշտն ա­սած, չհաս­կա­ցա, մինչև ստիպ­ված ե­ղավ բա­ցատ­րել, թե՝ «­Լույսդ շատ է»… Իսկ ես կա­սեի՝ այդ նա է շատ լու­սա­վոր, քա­նի որ լույ­սը տես­նո­ղի աչ­քե­րում է: Դե, իսկ Կա­րի­նե Խո­դիկ­յանն իմ ան­վերջ հիա­ցումն է: Լի­նել ոչ միայն «Գ­րա­կան թեր­թի», այլև «Դ­րա­մա­տուր­գիա­յի» խմբա­գի­րը, կար­դալ ահ­ռե­լի քա­նա­կութ­յամբ նյու­թեր, պիես­ներ, նաև ստեղ­ծա­գոր­ծել, միշտ ու­նե­նալ հե­տաքր­քիր ծրագ­րեր, դրանք կյան­քի կո­չե­լու ու­ղի­ներ գտնել, միշտ լի­նել հու­մո­րով, գե­ղե­ցիկ, չհաշ­ված՝ տնա­յին տնտե­սու­հու ար­ժա­նիք­նե­րը, ան­շուշտ, հա­սա­րակ բան չէ: 44-օր­յա պա­տե­րազ­մի օ­րե­րին հա­ճախ էինք խո­սում, միմ­յանց քա­ջա­լե­րում, հա­ճախ մտքեր էինք փո­խա­նա­կում նաև դրա­նից հե­տո: Մի ան­գամ քա­ղա­քա­կան ա­ռանց­քա­յին հար­ցե­րի շուրջ մեր զրույ­ցը բա­վա­կա­նին թե­ժա­ցավ, ու բա­նը հա­սավ լուրջ վի­ճա­բա­նութ­յան: Ես այդ ժա­մա­նակ գրել էի մի էս­սե, որն ար­դեն պատ­րաստ էր, ու պետք է հանձ­նեի թեր­թին: Մ­տա­ծե­ցի, որ հաս­տատ չի հա­վա­նե­լու և չի տպա­գ­րե­լու, ա­նի­մաստ է հանձ­նեմ այն ու ա­սա­ցի նրան այդ մա­սին: Պա­տաս­խա­նը ե­ղավ հետև­յա­լը.
– Դու այս­քան ժա­մա­նակ տե­սե՞լ ես, որ ես երբ­ևէ մեր­ժեմ որ­ևէ գործ՝ իմ տե­սա­կետ­նե­րին չհա­մա­պա­տաս­խա­նե­լու պատ­ճա­ռով…
Նա ճիշտ էր, նման բան ես չէի տե­սել, ու փառք Աստ­ծո, որ «Գ­րա­կան թեր­թի» գլխա­վոր խմբա­գի­րը հենց այդ­պի­սինն է: Հա­ջորդ հա­մա­րում ևեթ էս­սեն տպագր­վեց:
Սի­րե­լի՛ «Գ­րա­կան թերթ», շա­րու­նա­կի՛ր մե­ծա­նալ ու քայ­լել՝ հայ գրա­կա­նութ­յան հետ ձեռք ձեռ­քի: Դու պար­տա­վոր ես լի­նել այն­քան, որ­քան կլի­նի նաև հայ գրա­կա­նութ­յու­նը: Հետ­ևա­բար՝ միշտ ե­ղի՛ր:
Հ.Գ. Մեր «Գ­րա­կան թեր­թը» նման է այն կա­նանց, ո­րոնք տա­րի­նե­րի հետ բնավ չեն կորց­նում ի­րենց գրավ­չութ­յու­նը: 90-ամ­յա­կը պատ­կա­ռե­լի տա­րիք է, բայց տե­սե՛ք՝ ինչ թարմ, մե­րօր­յա ու սպաս­ված է նա: