Ներկայացնում ենք Դերենիկ Դեմիրճյանի հերթական ծաղրանկարը՝ արված «Վերնատան» հավաքների ժամանակ:
Այս գծանկարում դասականի երգիծանքն ուղղված է Պերճ Պռոշյանի դեմ, որը եղել է նրա կրոնի ուսուցիչը Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցում: Պռոշյանին այսպես է բնութագրել Դեմիրճյանը «Հայրենախոս գրողը, լավ մարդը» հուշագրության մեջ. «Ամենաբարի դասատուն էր նա. հաճախ էր շեղվում դասի առարկայից և հայրենասիրության մասին զրուցում. այնպես որ՝ նրա ավանդած կրոնական առարկան մոռացվեց հետագայում, և մեր հիշողության մեջ մնացին հայոց պատմությունը և հայրենասիրությունը»:
Եվ ահա, տարիներ անց Դեմիրճյանը պիտի այսպիսի ծաղրանկարով անդրադառնար իր ուսուցչին:
Այս նկարում հիշատակված են Պռոշյանի երկերը՝ «Հացի խնդիր», «Կռվածաղիկ», «Շահեն», «Բղդե», «Սոս և Վարդիթեր»: Գրված է նաև երկու լատինատառ անուն՝ Saco և ARTUR LEIST:
Ենթադրում ենք, որ առաջին անունն ակնարկում է «Հացի խնդիր» վեպի հանրահայտ Միկիտան Սաքոյին, մանավանդ որ ծաղրանկարի մեջ այդ վեպի վերնագիրը զբաղեցնում է զգալի տեղ:
Իսկ Արթուր Լեյսթը (1852-1927թթ.) եղել է գերմանացի գրող, թարգմանիչ, ապրել է Թիֆլիսում: Նա Պռոշյանի և Դեմիրճյանի ժամանակակիցն էր, հայտնի մարդ գրական շրջանակներում: Գերմաներեն է թարգմանել հայ և վրացի դասականներին: Հավանաբար, ինչ-որ առնչություն է ունեցել Պռոշյանի կամ գուցե՝ Դեմիրճյանի հետ: Չի բացառվում, որ ծաղրանկարելու պահին մասնակցել է «Վերնատան» հավաքույթին. չէ՞ որ խմբակի հիմնական կազմից բացի, Թումանյանի տանը լինում էին նաև ժամանակի այլ նշանավոր դեմքեր մշակույթի և հասարակական-քաղաքական ոլորտներրից:
Ահա այսպես է անմահացրել Պերճ Պռոշյանին ծաղրանկարիչ Դերենիկ Դեմիրճյանը:
Կարինե ՌԱՖԱՅԵԼՅԱՆ
Դերենիկ Դեմիրճյանի
տուն-թանգարանի վարիչ