Առաջին հրապարակումներս «Գրական թերթում» եղել են դեռևս խորհրդային տարիներին: Այդ տարիների հրապարակումներից չեմ հիշում որևէ բան: Եթե փորփրեմ հորս տան կամ այն տան, որտեղ հիմա բնակվում եմ, ծակուծուկերը, գուցեև ինչ-որ բան գտնեմ: Բայց, անկեղծորեն, չեմ էլ հավատում, որ այն տարիների որևէ հոդված ինձ համար ինչ-որ արժեք ներկայացնի, քանի որ խորհրդային տարիների գրաքննությունը հնարավորություն չէր տալիս ազատ մտածելու կամ գրելու: 2002-2010 թվականների ընթացքում, հոգևոր ծառայության հետ կապված, ժամանակ և հնարավորություն չեմ ունեցել հրապարակումների մասին մտածելու: Բացի այդ, ծառայության առումով, Երևանից դուրս եմ գտնվել կամ, ընդհանրապես, Հայաստանից դուրս: 2010 թվականին վերադարձել եմ Երևան և, այդ ժամանակներից սկսած, դարձյալ տպագրվում եմ մամուլում` որպես բանաստեղծ և հոդվածագիր: Բանաստեղծություններիս տպագրված շարքերից ամեն մեկն էլ ինձ համար շատ ուշագրավ է, իսկ հոդվածներից և պատմվածքներից ուզում եմ հիշել մի քանիսը:
2018 թ. փետրվարին «Գրական թերթում» տպագրվեց իմ «Ուրիշ պոեզիա» հոդվածը, որտեղ խոսքը ասոցիատիվ քնարերգության մասին էր, քնարերգության տեսակ, որի մասին քիչ է խոսվում կամ ընդհանրապես չի խոսվում: Հետագայում նպատակ ունեի գրել նաև սյուրռեալիստական քնարերգության մասին, որը սերտ կապ ունի ասոցիատիվ մտածողության հետ: Ինչ-ինչ պատճառներով այդ մտահղացումը հետաձգեցի (մեծ դեր կատարեց նաև մեր երկրում քաղաքական կյանքի փոփոխությունը, սոցիալական, բարոյական և հոգևոր նոր խնդիրների ի հայտ գալը, և ես, շատերի նման, անդրադարձա այդ ամենին):
2018 թ. դեկտեմբերի վերջին «Գրական թերթում» տպագրվեց իմ «Երեք տեսիլք» պատմվածքը: Ուզեցի ընթերցողի հետ կիսվել իմ տեսիլքներով: Ես կենդանի տեսել եմ դրախտը և այնքան սեր եմ ունեցել այդ պահին, որ չեմ ուզեցել սթափվել, վերադառնալ այս դժոխային իրականություն: Տեսիլքներից մեկը Նոր Երուսաղեմի մասին է, մի չքնաղ, մանկական քաղաք, որ իմ տեսիլքում սկսվում էր Երևանի Աբովյան փողոցից: Ինձ համար այս պատմվածքի տպագրությունը շատ կարևոր էր, խորհրդանշական՝ որպես ապագայի տեսլական, գալիք, որ կատարվելու է:
2020 թ. հունվարին տպագրվեց «Պատասխանատվությունը մեր նշանաբանն է» հոդվածը, դա քննադատական անդրադարձ էր մի նշանավոր գրողի պատմվածքին: Պատմվածքը հերոսի և իր մոր էրոտիկ կապի մասին է, մի գաղափար, որ հարիր չէ աշխարհի ոչ մի ստեղծագործողի, մեղմ ասած՝ պատիվ չի բերում աշխարհի ոչ մի քաղաքացու, էլ չեմ ասում՝ հայի: Հուսով եմ՝ հետագայում գրողը պատասխանատվություն կկրի իր ազգի և Աստծո առաջ, և այլևս չի գրի նման բաներ: Ամեն ինչ չի կարելի գրել:
2021 թ. հունիսի 11-ին տպագրվեց «Մի քանի դրվագ մեր քաոսային առօրյայից» հոդվածը: Վերջին աղետաբեր պատերազմից հետո կարծես մեր ժողովրդի խելքն առնեն: Մարդիկ ասում են բաներ, որոնց համար մի քանի տարի առաջ կամաչեին: Տեղի է ունենում ազգային արժեքների վերաիմաստավորում, վերախմբագրում վատ իմաստով: Ես պատրաստվում եմ մոտ ժամանակներս շարունակել ազգային բարոյական և հոգևոր անկումային էվոլյուցիոն ընթացքի շուրջ ուսումնասիրություններս, և հույս ունեմ, որ «Գրական թերթը» կտպագրի նոր հոդվածը:
Ինձ համար ուշագրավ հրապարակումներից վերջինը, որ լույս տեսավ 2022 թ. մարտի վերջին, «Մեր ինչի՞ն է պետք հոգին» հոդվածն է։ Դա բողոք է, ընդդիմություն նրանց դեմ, ովքեր պատրաստվում են նոր աշխարհակարգ ստեղծել։ Խոսքս գլոբալիստների մասին է, ովքեր մարդուն ուզում են զրկել գիտակցությունից և հոգուց, վերածել նրան մեդիումի, կամակատարի, ստրուկի, ռոբոտի։
Վերջում, օգտվելով այս հարմար առիթից, ուզում եմ շնորհակալություն հայտնել «Գրական թերթի» աշխատակիցներին իրենց առաքելության համար։ Իրավամբ դա առաքելություն է, որովհետև մեր օրերում շատ դժվար է ընթացք տալ մի գործի, որն, ըստ էության, մեծ պահանջարկ չունի։ Պահանջարկ ունեն հացը, միսը, աշխատանքը, դիրքը, դրամը, տարբեր մարմնական և սոցիալական կարիքներ, որոնցից բացի մարդկանց մեծ մասին ոչինչ չի հետաքրքրում։ Բայց «Գրական թերթը» համառորեն լույս է տեսնում և իր արդիական հրապարակումներով կոչ անում բոլորին մտածել, պայքարել, սիրել, չարը, անարդարությունը չհանդուրժել, պաշտպանել ազգային բոլոր արժեքները, հայրենիքը, մշակույթը և պարզապես անտարբեր չլինել, լինել արթուն։
Շնորհավորում եմ բոլորիս «Գրական թերթի» իննսունամյակի կապակցությամբ։ Թող նրա ճանապարհը միշտ կանաչ լինի։
Թովմա քահանա (Վահան) ԱՆԴՐԵԱՍՅԱՆ
