Կա­րեն ՄԱՆՈՒՉԱՐՅԱՆ / Ա­ռա­ջին ու ա­մե­նա­հի­շար­ժան հրա­պա­րա­կումս «Գ­րա­կան թեր­թում»

«Գ­րա­կան թեր­թում» ա­ռա­ջին ան­գամ տպագր­վել եմ 2017 թվա­կա­նին։ Դա մեծ ի­րա­դար­ձութ­յուն էր սկսնակ հե­տա­զո­տո­ղիս հա­մար։ Հոդ­վածս վեր­նագր­ված էր «Ան­սահ­մա­նութ­յան ճամ­փոր­դը (եր­կու աշ­խարհ­նե­րի հա­րա­բե­րութ­յու­նը Սամ­վել Զու­լո­յա­նի «Թռչ­նա­ձու­կը» բալ­լա­դում)»։ Դեռ դպրո­ցա­կան տա­րի­նե­րից մե­ծա­պես հե­տաքրքր­ված էի Զու­լո­յի ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յամբ, իսկ նրա մա­սին նախ­նա­կան պատ­կե­րա­ցում­ներս ձևա­վոր­վել էին մորս պատ­մած պատ­մութ­յուն­նե­րի օգ­նութ­յամբ։ Լո­ռու մար­զա­յին գրա­դա­րա­նի եր­կա­րամ­յա աշ­խա­տա­կից մայրս պատ­մում էր հե­տաքր­քիր դրվագ­ներ վա­նա­ձո­րաբ­նակ բա­նաս­տեղ­ծի կյան­քից։ Գ­րա­դա­րա­նում կազ­մա­կերպ­ված տար­բեր մի­ջո­ցա­ռում­նե­րից, գրա­կան քննար­կում­նե­րից ինձ փո­խանց­ված այդ պա­տա­ռիկ­նե­րում ուր­վագծ­վում էր մի ա­ռանձ­նա­հա­տուկ պոե­տա­կան բնա­վո­րութ­յուն։
Հե­տո ե­կան ու­սա­նո­ղա­կան տա­րի­նե­րը, և սկս­վեց նրա ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յան ու­սում­նա­սիր­ման ա­ռա­վել նպաս­տա­վոր փուլ։ Երբ ար­դեն գրա­խո­սութ­յուն­նե­րի ու փոք­րիկ հե­տա­զո­տութ­յուն­նե­րի փոր­ձեր էի ա­նում ու­սա­նո­ղա­կան կյան­քիս վեր­ջին տա­րի­նե­րին, Զու­լո­յին հա­տուկ անդ­րա­դարձ կա­տա­րե­լու ցան­կութ­յուն ծնվեց։ Ըն­կե­րոջս՝ Վա­չա­գան Մա­նուկ­յա­նի խորհր­դով հոդ­վածն ու­ղար­կե­ցի «Գ­րա­կան թեր­թի» է­լեկտ­րո­նա­յին հաս­ցեին՝ տպագր­վե­լու հույս ա­ռանձ­նա­պես չու­նե­նա­լով։ Երբ մոտ եր­կու շա­բաթ անց թեր­թի է­ջե­րում տե­սա հոդ­վածս, ու­րա­խութ­յունս, ի­րոք, անն­կա­րագ­րե­լի էր։ Հի­շում եմ՝ ինչ­պես էի բո­լոր կրպակ­նե­րից գնում «Գ­րա­կան թեր­թի» այդ հա­մա­րը և ն­վի­րում հա­մա­կուր­սե­ցի­նե­րիս, դա­սա­խոս­նե­րիս, ըն­կեր­նե­րիս։ Կար­ծում եմ՝ այդ­պի­սի ան­խառն ու­րա­խութ­յուն կա­րող է պարգ­ևել միայն ա­ռա­ջին հրա­պա­րա­կու­մը։ Հե­տա­գա­յում շա­րու­նա­կե­ցի հա­մա­գոր­ծակ­ցել «Գ­րա­կան թեր­թի» հետ՝ հիմ­նա­կա­նում անդ­րա­դառ­նա­լով հայ ժա­մա­նա­կա­կից գրա­կա­նութ­յա­նը։ Հոդ­ված­նե­րումս անդ­րա­դար­ձել եմ Խա­չիկ Մա­նուկ­յա­նի, Լ­ևոն Խե­չո­յա­նի, Գուր­գեն Խանջ­յա­նի, Ռա­ֆա­յել Նա­հա­պետ­յա­նի, Էլ­ֆիք Զոհ­րաբ­յա­նի, Ար­փի Ոս­կան­յա­նի, Ա­րամ Պաչ­յա­նի և­ այ­լոց ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յուն­նե­րին։ Բայց ա­ռա­ջին հրա­պա­րակ­մանս պարգ­ևած մեծ, ան­խառն և «պա­տա­նե­կան» ու­րա­խութ­յունս մնաց ան­գե­րա­զան­ցե­լի։ Ճիշտ է, այդ հոդ­վա­ծը կրում է ան­փոր­ձութ­յան կնի­քը, ու­նի ո­րոշ թե­րութ­յուն­ներ, բայց այն ինձ հա­մար շատ թանկ է, քա­նի որ նրա մի­ջով անց­նում են մորս պատ­մութ­յուն­նե­րը Զու­լո­յի մա­սին, Ար­ցա­խում հե­րո­սա­բար ըն­կած ըն­կե­րոջս՝ Վա­չա­գան Մա­նուկ­յա­նի խոր­հուրդ­նե­րը և, վեր­ջա­պես, իմ հա­մա­քա­ղա­քա­ցի բա­նաս­տեղ­ծի՝ Սամ­վել Զու­լո­յա­նի կեր­պա­րը՝ մա­քուր բա­նաս­տեղ­ծա­կան խառն­ված­քով։
«Գ­րա­կան թեր­թի» ինն­սու­նամ­յա­կը մեծ ի­րա­դար­ձութ­յուն է։ Այն ստի­պեց վե­րըն­թեր­ցել բո­լոր նախ­կին հրա­պա­րա­կում­ներս։ Այ­սօր կա­րող եմ ա­սել, որ «Գ­րա­կան թերթն» այն հար­թակն է, որ մե­ծա­պես նպաս­տել է հե­տա­զո­տա­կան հմտութ­յուն­նե­րիս ձևա­վոր­մա­նը, մո­տի­վաց­րել է, որ զբաղ­վեմ ժա­մա­նա­կա­կից գրա­կա­նութ­յան ու­սում­նա­սի­րութ­յամբ։ Շ­նոր­հա­վո­րում եմ «Գ­րա­կան թեր­թի» գլխա­վոր խմբա­գիր Կա­րի­նե Խո­դիկ­յա­նին, ողջ աշ­խա­տա­կազ­մին, բո­լոր հե­ղի­նակ­նե­րին ու ըն­թեր­ցող­նե­րին այս թեր­թի ինն­սու­նամ­յա­կի կա­պակ­ցութ­յամբ։