ԱՄԵՆԱԿԱՐՈՂԻՆ ԳԱՐՈՒՆԸ ՄԵՐ ՄԷՋ / Մա­րիա­նա ՊԷՐԹԻԶԼԵԱՆ ՂԱԶԱՐԵԱՆ

Եւ ե­թէ յան­կարծ քո ճա­նա­պար­հին
Նա­խա­պա­պե­րիդ դու չհան­դի­պես,
Ու­րեմն՝ սխալ ճամ­բով ես գնում,
Եւ ոչ մի հրաշք չի փրկե­լու քեզ։
Ռազ­միկ Դա­ւո­յեան

Մար­դը եր­բեք չի կրնար դադ­րիլ ե­րա­զե­լէ։ Յա­ճախ կը կոր­ծա­նին կամ կը վի­րա­ւո­րո­ւին կա­տա­րե­լու­թեան տես­լա­կա­նով հիւ­սո­ւած մարդ­կա­յին ե­րազ­նե­րը։ Հա­ւա­քա­կան թէ անձ­նա­կան մեր ե­րազ­նե­րը կրնանք սպան­նել կամ յիաս­թա­փիլ ա­նոնց­մէ. բայց երբ կը դի­տենք բնու­թիւ­նը, նոյ­նիսկ գա­րու­նը ու­շա­ցած, որ մեծ ու­րա­խու­թիւն, խինդ եւ կեանք կը բե­րէ իր հետ, եր­կար սպա­սո­ւած ցուրտ եւ գորշ օ­րե­րէ ետք, որ կրկին պի­տի հե­ռա­նայ իր շրջա­նը կա­տա­րե­լու, մենք եւս կը լե­ց­ուինք ո­գե­ւո­րու­թեամբ եւ յոյ­սով։ Օ­ղակ մըն է շնչող կեան­քը իր բո­լոր ե­րե­ւոյթ­նե­րով։ Մարդն ալ իր ըն­թաց­քը կա­տա­րե­լէ ետք, կը վե­րա­դառ­նայ իր սկզբնաղ­բիւ­րին։
Միայն գո­յու­թիւն ու­նե­նա­լու հա­մար ստեղ­ծո­ւած չենք։ Երկ­րա­գուն­դի վրայ իւ­րա­քան­չիւր շունչ ու­նե­ցող ա­րա­ր­ուած է նա­խախ­նա­մու­թեան ե­րազ­ներն ու նպաատկ­նե­րը ի­րա­կա­նաց­նե­լու հա­մար։ Ամ­բողջ ստեղ­ծա­գոր­ծու­թիւ­նը շարժ­ման եւ պայ­քա­րի մէջ է։ Մեր դա­տարկ կար­ծած, ան­տես կամ ա­նե­րե­ւոյթ տա­րածք­նե­րը նոյ­նիսկ, ո­րոնք շատ ան­գամ նշա­նա­կու­թիւն չու­նին մե­զի հա­մար, ստեղ­ծո­ւած են յա­տուկ նպա­տա­կով, ո­րոնք ի­րենց պար­տա­կա­նու­թիւն­նե­րը կը կա­տա­րեն ա­մե­նայն բծախնդ­րու­թեամբ։ Բ­նու­թեան մէջ չկան ա­նի­մաստ գո­յու­թիւն­ներ։ Պէտք է միշտ գի­տակ­ցինք, թէ մենք միայն այս կեան­քին հա­մար չէ որ գո­յու­թիւն ու­նինք։
Մենք չէ, որ կը խօ­սինք, այլ մեր նա­խա­հայ­րե­րը կը խօ­սին մեր մի­ջո­ցով։ Ա­նոնց ձայ­նե­րը եր­բեք չեն ան­հե­տա­նար, կը շա­րու­նա­կեն ճամ­բոր­դել տիե­զե­րա­կան տա­րած­քով։ Ե­թէ նոյ­նիսկ զա­նոնք գտնե­լու ճամ­բան կորսնց­նենք, ա­նոնց ձայ­նը կեն­դա­նի է եւ կ­՚ապ­րի. կը գտնենք մեր նա­խա­հայ­րե­րը ե­թէ քա­լենք այդ ձայ­նին ուղ­ղու­թեամբ։ Ա­նոնց կի­սատ մնա­ցած կամ բռնա­բա­րո­ւած ե­րազ­նե­րը պար­տա­ւոր ենք ի­րա­կա­նաց­նե­լու, ան­կա­տար տեն­չանք­նե­րը կեան­քի կո­չե­լու։ Ա­նոնց հո­գին կեն­դա­նի է իսկ ա­րեան հոս­քը կը շա­րու­նա­կէ հո­սիլ մեր ե­րակ­նե­րով։ Մե­զի յա­ջոր­դող սե­րունդ­նե­րը դար­ձեալ մեր մէջ ներ­կայ են, եւ ա­նոնց սիր­տե­րը կը բա­բա­խեն մեր ընդ­մէ­ջէն։ Ան­ցեալն ու ա­պա­գան մեր մէջ են, մենք ենք ժա­մա­նակ­նե­րը ի­րար կա­պող օ­ղա­կը, մեր ներ­կա­յի շնչա­ռու­թեամբ եւ գի­տա­կից գո­յու­թեամբ։ Մեր դի­մա­գի­ծե­րուն մէջ կը ժպտին, նաեւ կար­տա­սո­ւեն մեր նախ­նի­նե­րը։ Մեր ընդ­մէ­ջէն ա­նոնք կ՚ապ­րին եւ կը գո­յա­տե­ւեն։
Ա­նոնց հաս­ցէն մեր մէջ է, ա­նոնց լոյ­սը կը լու­սա­ւո­րէ մեր էու­թիւ­նը. ուր որ ստուեր կայ, կայ նաեւ լոյս։ Ա­նոնք կը ծաղ­կին մեր մէջ եւ կը սպա­սեն որ ջրենք ի­րենց հո­ղը, մեր հո­ղը։ Հո­ղը մենք ենք հի­մա…
Ինչ­պէս մեր ա­րիւ­նը պար­տա­ւո­րու­թիւ­նը ու­նի մեր մար­մի­նը ապ­րեց­նե­լու, նոյն­պէս ալ մենք պար­տա­կան ենք, ապ­րեց­նե­լու եւ ի­րա­կա­նաց­նե­լու մեր նախ­նի­նե­րուն նպա­տակ­նե­րը ու կեն­դա­նի պա­հել ա­նոնց ե­րազ­ներն ու բաղ­ձան­քը, մեր եւ մեր յա­ջորդ­նե­րուն մէջ։
Իբ­րեւ ե­ղեռ­նէն ճո­ղոպ­րած, հրաշ­քով փրկո­ւած հա­յու յա­ջորդ­ներ, բնազ­դա­բար մեր ներ­սի­դին կը կրենք եւ կը զգանք մեր նա­խա­պա­պե­րու տա­ռա­պանքն ու յոյ­զե­րը։ Ի­րա­ւունք չու­նինք յու­սա­հա­տե­լու, մոռ­նա­լու կամ ան­տե­սե­լու ա­նոնց եւ մեր դա­տը, մեր կո­րու­սեալ պա­պե­նա­կան հո­ղե­րը։
Մենք նաեւ մարդ­կու­թեան մեծ ըն­տա­նի­քի մէկ բջիջն ենք, որ նոյն ա­րա­րի­չը ու­նինք, այն ա­րա­րի­չը որ մար­դոց ապ­րե­լու բնա­կու­թեան սահ­ման­ներ ճշդեց։ Ս­տեղ­ծո­ւած ենք իր պատ­կե­րով, մեր ձեռ­քերն ու ոտ­քե­րը ա­նոր ծրա­գիր­նե­րը ի­րա­կա­նաց­նե­լու հա­մար պէտք է շար­ժին եւ շա­րու­նա­կեն ծա­ռա­յել ա­նոր եւ իր կամ­քը կա­տա­րեն այս երկ­րի վրայ։ Այս գի­տակ­ցու­թեամբ ե­թէ ապ­րինք, օր ըստ օ­րէ պի­տի փո­խո­ւին մեր պատ­մու­ճան­ներն ու դի­մա­գի­ծե­րը, մին­չեւ որ հաս­նինք կա­տա­րե­լու­թեան։

Եւ ե­թէ հան­դի­պինք մեր նա­խա­պա­պե­րուն, ու­րեմն մօտ ենք ար­դէն մեր ա­պա­գա­յին։

Հա­լէպ