ԳԹ – Ներկայացրեք Ձեր «Ների՛ր ինձ, բարեկա՛մ» գիրքը:
Ֆելիքս Բախչինյան – «Ների՛ր ինձ, բարեկա՛մ» ժողովածուն մանկապատանեկան թեմայով իմ առաջին և միակ գիրքն է՝ բաղկացած ընդամենը 15 պատմվածքներից, որոնցից մի քանիսը գրել եմ տակավին դպրոցական տարիներին: Գրքույկում տեղ գտած բոլոր գործերն իրական կյանքից են: Այս պատմվածքները դաստիարակչական են ոչ միայն դպրոցահասակների, այլև մեծերի համար: Բերեմ մի քանի օրինակ. տարրական դասարանում սովորող երեխան տուն է բերում անտեր մնացած շան ձագուկներին և խնամում մորից գաղտնի: Մայրը, երեխային խրախուսելու փոխարեն, ստիպում է շներին գիշերով տանել ու գցել աղբանոց: Կամ. աշխարհահռչակ կույր երաժշտին տնեցիները միայնակ թողնում են ամառանոցում, որտեղ էլ, միայնության մեջ, կնքում է իր մահկանացուն, և մինչև մահանալը նրան խնամում է «Բարի» անունով իսկապես բարի շունը: Կամ. ոստիկանության գեներալն իր բակում երեխաների ներկայությամբ կրակում և սպանում է շանն ու իր ձագերին: Կամ. երբ մահանում է տերը, հավատարիմ շունը պատշգամբից նետվում է ցած: Կամ. երբ շանը թողնում է տերը (ոչ իր մեղքով), կովկասյան գամփռը երկու շաբաթ հրաժարվում է ուտելուց, մինչ իրեն էլ են տեղափոխում տիրոջ մոտ:
Եվ, վերջապես, ուզում եմ մեջբերել գրքույկի վերնագիր դարձած ամենափոքր «Ների՛ր ինձ, բարեկա՛մ» պատմվածքը. «Մենք ծանոթացանք, բայց ես չհարցրի քո անունը: Շատ էինք քաղցած: Մեր խմբից դու ամենահարազատն ինձ համարեցիր, մոտեցար, բարեկամաբար բարևեցիր: Ես շոյեցի քո գեղեցիկ գլուխը, հարցրի որպիսությունդ: Ասացիր, որ լավ ես, ամեն ինչ նորմալ է: Սակայն ես զգացի, որ խնայում ես ինձ և չես ասում ճշմարտությունը: Երևում էր, որ դու անչափ քաղցած էիր, և, կարծում եմ, ամբողջ օրը ոչինչ չէիր կերել: Որոշեցի քեզ հյուրասիրել: Վարորդը և մյուս ուղևորները ձայնեցին, որ արագացնեմ. խորովածը կսառչի: Մտա ճաշարան, նստեցի ճանապարհի ընկերներիս մոտ: Մինչ ես ու դու զրուցում էինք՝ իսկական ասպետների պես թաքցնելով մեր կյանքի ծանր պահերը, զուգահեռներ էինք անցկացնում, ճանապարհի ընկերներս մի երկու բաժակ կոնծել էին: Ես էլ միացա նրանց: Խմեցինք, փիլիսոփայեցինք, քննադատեցինք մեր երկրների կառավարություններին: Նորից խմեցինք և, մոռացած դարդ ու ցավ, սրիկայաբար մոռացանք նաև քեզ ու հրաժեշտ տալով Չումա Թելեթիին ու մեր գեղեցիկ մատուցողուհի Գայանեին՝ նստեցինք մեր մեքենան և ուղևորվեցինք Բաթում:
Խոստացել էի քեզ կերակրել, բայց մոռացել էի: Ես քո դրության մեջ էի, երբ ինքս էլ էի քաղցած, լավ էի հասկանում քեզ, իսկ երբ կշտացա, մոռացա քո մասին:
Քո մասին հիշեցի, երբ անցել էինք թունելը: Մեզնից առաջ սլացող մեքենան վրաերթի ենթարկեց քո եղբայրներից մեկին: Ես չլսեցի քո մեռնող եղբոր ձայնը (երևի նա չհասցրեց անգամ ձայն հանել):
Ես անմիջապես հիշեցի քեզ, խնդրեցի վերադառնալ, գտնել քեզ ու կերակրել:
– Դուք կատակո՞ւմ եք,- հարցրեց վրացի վարորդը և ավելի արագացրեց մեքենայի ընթացքը:
Ինձ մնում էր ենթարկվել. ես ընդամենը ուղևորներից մեկն էի:
Ների՛ր ինձ, իմ չորքոտանի՛ բարեկամ»:
ԳԹ – Ի՞նչ զուգահեռներ եք տեսնում Ձեր և Վախթանգ Անանյանի ստեղծագործութունների միջև:
Ֆ. Բախչինյան – Վախթանգ Անանյանի գրքերով տասնյակ սերունդներ են դաստիարակվել: Նա հայ գրականության ամենաերջանիկ գրողներից մեկն է և, կարծեմ, ամենաշատ թարգմանված: 1983-ի ամռանը, երբ ուղեկցում էի Ճապոնիայի հեղինակային իրավունքների համակարգող Կեն Կանեկոյին և նրա կնոջը, նրանք ասացին, որ Վախթանգ Անանյանը ճապոներեն ամենաշատ թարգմանված հայ գրողն է:
Ուրեմն՝ ոչ միայն հայ, այլև տասնյակ ազգերի երեխաների Վախթանգ Անանյանի ստեղծագործություններն օգնել են սիրել բնությունը, կենդանական աշխարհը և լինել ազնիվ ու բարի:
ԳԹ – Ի՞նչ է ստեղծագործողի համար մրցանակը, կոչումները, ընդհանրապես, ճանաչված-ընդունված լինելու զգացողությունը:
Ֆ. Բախչինյան – Մի հրաշալի ընկեր ունեմ, որը բոլոր իշխանությունների (դեռևս խորհրդային տարիներից սկսած) ժամանակ աշխատում է ամեն գնով մրցանակներ ու կոչումներ կորզել. ստանալուց հետո արհամարհանքով է խոսում և՛ մրցանակների, և՛ շնորհողների մասին: Իսկ ճանաչված լինելն այսօր հարաբերական է, չես կարող համեմատել խորհրդային տարիների հետ: Հիշում եմ, 1996-ին մեր ճանաչված գրողներից մեկը Բաղրամյան 1 հասցեում գտնվող կիսանկուղային ռեստորանում հյուրասիրեց վրացի մեծ բանաստեղծ Շոթա Նիշնիանիձեին: Երբ դուրս եկանք փողոց, մատուցողը վազելով հասավ մեզ և բացականչեց. «Հոպա՛ր, կանգնի. սխալ եմ հաշվել»:
Վրաստանում այսօր էլ նույնիսկ ամենաանգրագետ մատուցողն անգամ ամենաշարքային հաճախորդին այդպես չի դիմի: Իսկ մեզ մոտ հիմա հարգված են ոսկյա հաստ շղթաներով հաստավիզ «ապերոները»:
ԳԹ – Ձեր հետագա ծրագրերը, ինչի՞ շուրջ եք հիմա աշխատում:
Ֆ. Բախչինյան – Հիմա թարգմանում եմ հրեական ծագումով լիտվացի գրող Մարկաս Զինգերիսի «Ես նստել եմ Ստալինի ծնկներին» Հոլոքոստի մասին վեպը: Կարծում եմ՝ իրեն հարգող յուրաքանչյուր հրեա ստեղծագործող անպայման պիտի անդրադառնա այդ թեմային, ինչպես ամեն հայ ստեղծագործող՝ Հայոց Մեծ եղեռնին:
