Ապրածի բառավորման թափանցիկությունը որպես պոեզիայի հիմք օգտագործելը բանաստեղծ Սլավի-Ավիկ Հարությունյանի համար ստեղծագործական սկզբունք է։ Նրա պոեզիայում կարելի է տեսնել ինքնատիպ ընդհանրացումներ, ժամանակին համընթաց շարժվող երևույթներ, սիրո հանդիպումների երկրային ու երկնային գեղեցկություն, որն ամեն անգամ խտացնում է կյանքի կարևոր երևույթները:
Բանաստեղծի պոեզիան ընդգրկուն է: Այն չի սահմանափակվում շոշափելով միայն հայրենիքը, այլ առանձնակի արտահայտչականությամբ սիրո և տիեզերքի կերպարներն է բառավորում, գույներ հաղորդում, մերկացնում իրականությունը, արտացոլում իրական պատկերներ, որոնք գուցե տեսնում ենք, բայց ոչ այն խորությամբ, որը հատուկ է հեղինակի պոեզիային:
Հետաքրքիր է, որ Սլավի-Ավիկ Հարությունյանի լեզվամտածողության արդյունքը պարզ, հասկանալի բառերով է արտահայտվում, որն էլ կարևոր դեր ունի ստեղծագործական պայմանականություններում: Եվ հենց այդտեղ է, որ հեղինակը դրսևորում է առանձնահատուկ խորություն դեպի այն պատկերները, որոնք ժամանակի ու տարածության ալեբախումներում չեն խորտակվում, այլ ներկայանում են նոր ձևերով:
Հեղինակի համար անտանելի երկար է ժամանակը։ Տողերում հաճախ է ժամանակի հետքերը ցույց տալիս, դեպի երկինք ընթացող ուղին հուշապատում և դարձնում բառավորված հուշարձան՝ հնչեղ ասելիքով։
Նրա «Անվերնագիր օր» բանաստեղծությունը սիրո նուրբ հմայքով, մտքի խորությամբ է հագեցած, բայց էլի ու էլի բնական ու ազատ ոճով.
Եվ այս գիշերվա//և ցերեկվա մեջ//մենք//թողնելու ենք//անանուն մի//սեր-//չենք//ամաչելու ասված խոսքերից//չենք կարկամելու-//հին բառեր սիրո ուրիշ օրերի//հին պոետներից//հայտնի-անանուն՝//մերն է լինելու//և գիշեր//և լույս-//անամոթ ու խենթ։
Նա չի հարցնում անուն և համոզված է, որ իր անունն էլ չի հիշելու նա։ Բայց և չի կոտրվում, այլ շարունակում է և ձգտում հասցնել նշանակետին՝ բառի ու մտքի միջանցքում հաշտություն փնտրելով և կամ գուցե ստեղծելով։
Դուրսը մի քաղաք ահարկու//ու մեծ//գործարանների ծուխ ու//գոլորշի-//մեզ մոռացել են//բոլորը այստեղ//ու մենք կհարբենք անամոթ//սիրուց-//սիրո բառերից//հին պոետներից՝//հայտնի-անանուն-//ամուր կփակենք//պատուհանները//շշերը՝ լիքը//նորից կպայթեն-//ու կբոզանա//օրը անանուն։
Հետաքրքիր ու ինքնատիպ լեզվամտածողության արդյունք է «Հայաստան» բանաստեղծությունը, որը կարծես մենախոսություն է, և ամեն պահ սպասում ես ավարտակետին, որը հեղինակը երկու բառով է կերտել՝ ամփոփելով այն, ինչ պետք է յուրաքանչյուր հայ մտածի ու հասկանա։
Երկիր-//որտեղ ճանապարհորդում ես//առանց անձնագրի-առանց//վախի-//ապրում-սիրում//աղոթում կիրակնօրյա//լույսին-հույսին՝//անհո՛ւյս//անհո՛ւյս//կանայք մթան եզրին//լուսնի շորերով//պանդխտության են//ուղարկում/ /ամուսիններին-//այնպես բուրում է//առավոտի օդը//գետերը ցատկում են//դեպի անդունդները-//մեր սեփական կործանումն է//այդ վիհերում։
Հեղինակը տողերի խոհականությունը պահում է այնպիսի շերտերի վրա, որ ափսոսալու առիթներ չլինեն, այլ օգնեն բացահայտել ավելին, քան կարող են։ Սա կյանքի, ապրածի, առօրյա հոգսերի խտացման արդյունք է նաև։ Նա կնոջ կերպարն էլ է յուրովի նկարագրում՝ կանայք մահվան և կյանքի հրեշտակներ են: Գիշերային տեսարանն է այս հատվածում գերակշռում, որն էլ իր խորհուրդն ունի և գեղեցիկ բառավորման պատճառ է հանդիսանում, որը նորովի է ընկալվում.
Ես խոսում եմ այն մասին, որ//կանայք-//մահվան և կյանքի հրեշտակներ են//և այն մասին՝ որ//երկիրը իմացություն է-ժայռեր-վիհեր// անգամ՝ գիշեր // այդ գիշերները// աչքեր են տվել՝ որ//կանայք հեծկլտան//կորուստը//ես ասում եմ՝ որ//վերքերը//մեր մարմնի անդամները չեն:
Ժամանակի առումով ստացված ձևակերպումներ կան հատկապես «Հայաստան» ստեղծագործության երկրորդ հատվածում.
Քարերը նրա համար են//որ նայեն հեռացողներին//մոլորակը՝ այս քարերից է//ես ասում եմ՝ որ//այս գարնան//ձնախառն//ջուրն են-//անգամ գիշերն են//անկողինների մեջ մենակ թավալվող կանայք://Առավոտյան//արևածագի//հյութով թաթախված//Աստված//այդ պահին իջներ նորից//այս կիսաքուն խաղողի դաշտերում//Արարատի ստորոտին պարզված//անմեղ լռության մեջ//սիրեր մեկին՝//մեկ-մեկ//մխիթարեր:
Աշնան ու սեփական երազանքների կապը տեսնում ենք հեղինակի «Երազանքներս» բանաստեղծության մեջ.
Երազանքներս մաղվեին//և մնային միայն աշնան երկնքի//մուգ-//ջարդվող-//լուսաբացները: Տողը լույս է, գաղափար, անտրտունջ զրույց, որը մեծ ու լայն արձագանք ունի մեր առօրյայում։
Սլավի-Ավիկ Հարությունյանի պոեզիան բազմաշերտ է, երևակայական տարողունակ տարածքներ է պարունակում, հաճախ էլ ներթափանցում մարդու ներսը՝ ինքնահարցադրումների պատճառ դառնալով կամ ինքնաքննելու նպատակ հետապնդելով։ Տողի մեջ տեղավորել զգացածը, ապրածը միշտ չէ, որ հաջողվում է։ Սակայն նրա մոտ վերագտնելու փնտրտուքները համեմվում են նորարար մոտեցումներով և հագենում շատ փոքր ծավալում։ Ու երբ արդեն պոեզիան եփվում է որպես ապրելու մաս՝ մենք անթաքույց լռություն ենք նկատում, փիլիսոփայական ակնարկներ, որոնք ավելի են օգնում ընթերցողին գտնել կարևորը:
ՏՈՂԵՐԻ ՇԱՐԺՈՒՁԵՎԸ ԿՅԱՆՔԻ ՈԼՈՐԱՆՆԵՐՈՒՄ / Վովա ԱՐԶՈՒՄԱՆՅԱՆ
