Պատմությանը հայտնի են բազմաթիվ բժիշկներ, ովքեր աշխարհում հանրաճանաչ են դարձել բժշկությունից դուրս՝ գրականության ասպարեզում: Մասնագիտությամբ բժիշկ են եղել այնպիսի անվանի գրողներ, ինչպիսիք են Անտոն Չեխովը, Արթուր Կոնան Դոյլը, Գրիգորի Գորինը, Կոբո Աբեն, Յանուշ Կորչակը, Միխայիլ Բուլգակովը, Նիկոլայ Ամոսովը, Սոմերսեթ Մոեմը, Վասիլի Ակսիոնովը, Վիկենտի Վերեսաևը, Վլադիմիր Դալը, Ֆրանսուա Ռաբլեն և շատ ուրիշներ: Այդ իմաստով բացառություն չէ նաև հայ գրականությունը: Բժիշկ-գրող են եղել առաջին սայաթնովագետ Գևորգ Ախվերդյանը, պատմավիպասան Հովսեփ Շիշմանյանը (Ծերենց), բանաստեղծ և արձակագիր Ռուբեն Չիլինկիրյանը (Ռուբեն Սևակ), հասարակական-քաղաքական գործիչ Նազարեթ Տաղավարյանը, գրող և քննադատ Գաբրիել Տեր-Հովհաննիսյանցը (Քաջբերունի), դրամատուրգ Ժորա Հարությունյանը, բանաստեղծուհի Մարիա Հակոբյանը, բժշկագիտության դոկտոր, պրոֆ. Զավեն Դոլաբջյանը, Գրիգոր Արեյանը, Ստեփան Բաղդասարյանը, Բորիս Հովհաննեսովը, Գոհար Մարկոսյան-Կասպերը, Տիգրան Վարժապետեանը, Հարություն Տեր-Ղազարյանը, Իսահակ Տերտերյանը, Լևոն Տիգրանյանը և ուրիշներ: Իմ հաշվարկներով՝ շուրջ 300 անուն: Ահա այս ամենը հիմք հանդիսացավ, որպեսզի ձեռնամուխ լինեմ «Արդի 100 հայ բժիշկ-գրողներ» կենսագրական բառարանի (Եր., 2021, 212 էջ) ստեղծմանը, որը նվիրված է մեր կողքին ապրող ու ստեղծագործող բժիշկներին: Գրքում այբբենական կարգով ներկայացված են Հայաստանում և արտերկրում 2020 թ. դրությամբ ապրող և ստեղծագործող, մեզ հայտնի, ազգությամբ հայ, կրթությամբ բժիշկ (բուժակ, բուժքույր), նախասիրությամբ գրող 100 արձակագիրների, բանաստեղծների, հրապարակախոսների, լրագրողների համառոտ կենսագրականները, լուսանկարներն ու մատենագիտությունը: Գրքի հերոսներից կարելի է հիշատակել հրազդանցի գրող, նկարիչ Վանիկ Ադամյանին (ծնվ. 1941), ամերիկահայ բարերար, ազգային գործիչ, բանաստեղծ, բառարանագիր Հակոբ Այնթապլյանին (ծնվ. 1939), արձակագիր, բանաստեղծուհի Հազարավարդ Անդրեասյանին (ծնվ. 1928), արձակագիր, հրապարակախոս Զորի Բալայանին (ծնվ. 1935), ռոստովցի արձակագիր, ազգագրագետ Մինաս Բաղդիկովին (1936-2020), կանադահայ գրող, կոմիտասագետ Ռիտա Գույումճյանին (ծնվ. 1948), ամերիկահայ արձակագիր, թարգմանիչ, բառարանագիր Ալֆրեդ Դանիելյանին (ծնվ. 1920), արձակագիր, բանաստեղծ, հրապարակախոս Լևոն Դռնոյանին (ծնվ. 1945), 2015 թ. Հալեպից Երևան հայրենադարձված արձակագիր, հրապարակախոս Թորոս Թորանյանին (1928-2021), կանադահայ գրող, հրապարակախոս Կարպիս Հարպոյանին (ծնվ. 1939), ռոստովցի գրող, կոմպոզիտոր Արկադի Մացանովին (ծնվ. 1934), «Առողջապահություն» հանդեսի երկարամյա գլխավոր խմբագիր, հրապարակախոս, բանաստեղծ Մարտունի Մուրադյանին (ծնվ. 1928), լիբանանահայ բանաստեղծ, նկարիչ, արվեստաբան Հարություն Նիկոլյանին (1945-2021), պոլսահայ բանաստեղծ, արձակագիր, գրաքննադատ Վարդ Շիկահերին (1926-2020), դիլիջանցի արձակագիր Ցոլակ Սահակյանին (ծնվ. 1938), պոլսահայ բանաստեղծ, արձակագիր Իգնա Սարըասլանին (ծնվ. 1945), Սևանի Լճաշեն գյուղում ապրող և աշխատող, բանաստեղծ Ռաֆիկ Տեր-Գրիգորյանին (ծնվ. 1937), իտալահայ գրող, հրապարակախոս Պիետրո Քուչուկյանին (ծնվ. 1940) և ուրիշերին: Համեմատաբար երիտասարդ բժիշկ ստեղծագործողներից են. վանաձորցի բանաստեղծ Վարդան Աբովյանը, արձակագիր Գևորգ Գրիգորյանը, գրող, ռազմական պատմաբան Արա Գևորգյանը, գրող, բան. գիտ. թեկնածու Վարդգես Դավթյանը (Լոս Անջելես), արձակագիր, բանաստեղծուհի Խանդութ Զուռնաջյանը, գրող, վիպասան Տիգրան Հարությունյանը, գրող, պատմաբան Եղիա Ճերեճյանը (Բեյրութ-Երևան), ծագումով թիֆլիսեցի, գրող, ազգագրագետ, հրապարակախոս Սերգեյ Մամուլովը (Կիսլովոդսկ), բանաստեղծուհի, արձակագիր, հրապարակախոս Նելլի Նազարյանը (Նանե), արձակագիր Դավիթ Պատրիկյանը, արձակագիր, հրապարակախոս Հմայակ Տեր-Աբրահամյանցը (Մոսկվա), բանաստեղծուհի, հրապարակախոս Սոնա Տեր-Հովհաննիսյանը (Սոնա Վան, Լոս Անջելես) և ուրիշներ: Համոզված եմ, որ հնարավոր էր գրքում ընդգրկել ավելի շատ անուններ, քան ներկայացված է, սակայն ինձ հաջողվեց հավաքել ընդամենը հարյուր բժիշկ-ստեղծագործողների լիարժեք կենսագրականները: Մնացածը՝ հաջորդիվ: Գրքի տպագրությունը հովանավորել է լոսանջելեսաբնակ բժիշկ, գրող Վարդգես Դավթյանը։ Գիրքը նախատեսված է հայ բժշկության և գրականության պատմությամբ հետաքրքրվողների, ինչպես նաև ընթերցասեր լայն շրջանակի համար:
