Ն­շան ԱԲԱՍՅԱՆ / Ա­նա­տո­լի Հով­հան­նիս­յա­նի «Գ­նում եմ կո­րեմ»* ժո­ղո­վա­ծուն

Ա­նա­տո­լի Հով­հան­նիս­յա­նը հայտ­նի ա­նուն է մե­րօր­յա գրա­կան աս­պա­րե­զում։ Գ­րա­կա­նութ­յան մար­դիկ նրան հա­մա­րում են հետ­խորհր­դա­յին շրջա­նի հայ պոե­զիա­յի ա­մե­նա­կար­կա­ռուն դեմ­քե­րից մե­կը, թե­պետ հան­գա­մանք­նե­րի բե­րու­մով հե­ղի­նա­կի ա­նու­նը քիչ ծա­նոթ է ե­րի­տա­սարդ ըն­թեր­ցող­նե­րի շրջա­նում։ Խիտ է Հով­հան­նիս­յա­նի բա­ռի լից­քը. թեթև ու «ե­թե­րա­յին» չէ նրա գի­րը։ Ոչ ծա­վա­լուն բա­նաս­տեղ­ծութ­յուն­նե­րում ապ­րու­մը թանձ­րա­ցած է, հմա­յութ­յունն ու տա­ռա­պան­քի զգա­ցո­ղութ­յու­նը՝ միա­տեղ։
Ե­թե երբ­ևէ եր­ևա­կա­յենք, թե ինչ հույ­զեր կու­նե­նար ան­ձա­վում ինքն ի­րեն բան­տար­կած Փոքր Մ­հե­րը, թերևս հենց նրան նմա­նեց­նեինք Ա­նա­տո­լի Հով­հան­նիս­յա­նի քնա­րա­կան հե­րո­սին։
Ին­չո՞ւ է մար­դը մե­կու­սա­նում, որ­քա՞ն է փորփ­րում ինքն իր ներ­սը, որ տո­ղերն այդ­չափ հղկվում են, ի­մաստ­նե­րը՝ ծան­րա­նում ժայ­ռա­բե­կոր­նե­րի պես։ Կա­րե­լի էր և «ժայռ» բա­ռը գոր­ծա­ծել, բայց ժայ­ռա­բե­կոր­ներն են, պոկ­ված ամ­բող­ջութ­յու­նից, ճա­նա­պար­հին ըն­կած լի­նում՝ ըն­թաց­քիդ մեջ քեզ էլ մե­կեն քա­րաց­նող պատ­կեր­նե­րի պես։
«Ես այն սարն եմ, // Որն հոգ­նել է ար­դեն // Սե­փա­կան ան­դունդ­նե­րը նետ­վե­լուց…»,- գրում է բա­նաս­տեղ­ծը, և­ այս տո­ղե­րը, եր­ևի թե ա­վե­լի քան որ­ևէ գրա­կա­նա­գի­տա­կան վեր­լու­ծութ­յուն, հենց ի­րենք են բա­նաձ­ևում նրա ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յան էութ­յու­նը։ Իսկ ըն­թեր­ցո­ղին մնում է միայն խորհր­դա­ծել այս նե­րամ­փո­փութ­յան պատ­ճառ­նե­րի շուրջ, երբ մարդն ին­քը կար­ծես թե լուռ է, և ն­րա սեն­յա­կի պա­տերն են ա­ղա­ղա­կում։
Հատ­կան­շա­կան է նաև ժո­ղո­վա­ծուի ա­նու­նը՝ «Գ­նում եմ կո­րեմ»։ Ծ­նո­ղից նեղսր­տած ե­րե­խա­ներն են հա­ճախ ի­րենց խռովքն այդ­պես ար­տա­հայ­տում. «Գ­նում եմ կո­րեմ»։ Եվ երբ այս դարձ­վածքն «ընտ­րում» է ար­դեն բա­նաս­տեղ­ծը, այն և՛ ցավ, և՛ ջեր­մութ­յուն է ծնում մար­դու սրտում։
Ք­նա­րա­կան խոս­քի կա­ռուց­ման ա­ռու­մով՝ Ա. Հով­հան­նիս­յանն ի­րեն չի կաշ­կան­դում ո՛չ հան­գա­վոր­ման կա­նոն­նե­րով, ո՛չ տո­ղե­րում վան­կե­րի քա­նա­կի հա­վա­սա­րութ­յամբ և ո՛չ էլ պոե­զիա­յի՝ ա­վան­դա­կան դար­ձած ար­տա­հայտ­չաձ­ևե­րով։
Ա­նա­տո­լի Հով­հան­նիս­յա­նի բա­նաս­տեղ­ծութ­յուն­նե­րի այս ժո­ղո­վա­ծուն ընդ­գրկում է նրա նա­խորդ եր­կու գրքե­րը գրե­թե ամ­բող­ջութ­յամբ, իսկ ա­ռա­ջի­նը՝ շուրջ եր­կու տասն­յակ գրված­քով, ըն­թեր­ցո­ղին հնա­րա­վո­րութ­յուն տա­լով տես­նե­լու հե­ղի­նա­կի ան­ցած ողջ գրա­կան ու­ղին ու ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յան զար­գա­ցու­մը՝ ժա­մա­նա­կա­կից հայ պոե­զիա­յի խո­րա­պատ­կե­րում։
*«Է­դիտ Պ­րինտ» հրա­տա­րակ­չութ­յան
«Ար­դի» մա­տե­նա­շար