ԱՆԱՀԻՏ ԹՈՓՉՅԱՆ

­Անահիտ ԹոփչյանՎար­չա­պետ ­Նի­կոլ ­Փա­շին­յա­նի
ցա­վակ­ցա­կան ու­ղեր­ձը ՀՀ վաս­տա­կա­վոր
ար­տիստ Ա­նա­հիտ ­Թոփչ­յա­նի
մահ­վան կա­պակ­ցութ­յամբ.

«­Մեծ ցա­վով ստա­ցա ՀՀ վաս­տա­կա­վոր ար­տիստ, ար­ձա­կա­գիր, թարգ­մա­նիչ Ա­նա­հիտ ­Թոփչ­յա­նի մահ­վան լու­րը: Ն­շա­նա­կա­լի է նրա ա­վան­դը մեր թա­տե­րա­կան կյան­քը հարս­տաց­նե­լու գոր­ծում: ­Տի­կին ­Թոփչ­յա­նը թատ­րո­նում, կի­նո­յում, հե­ռուս­տա­թատ­րո­նում, ռա­դիո­թատ­րո­նում ու­նե­ցել է բեղմ­նա­վոր կա­րիե­րա՝ իր կեր­տած դե­րե­րով հարս­տաց­նե­լով հայ թատ­րոնն ու կի­նոն: ­Տա­ղան­դա­վոր ար­տիս­տը հիմ­նադ­րել է նաև հե­ղի­նա­կա­յին թատ­րոն, ո­րը հյու­րա­խա­ղե­րով շրջա­գա­յել է բազ­մա­թիվ երկր­նե­րում՝ սփյուռ­քա­հութ­յա­նը և ­մի­ջազ­գա­յին հան­դի­սա­տե­սին ներ­կա­յաց­նե­լով հայ թատ­րո­նի լա­վա­գույն ներ­կա­յա­ցում­նե­րը: ­Մեծ է Ա­նա­հիտ ­Թոփչ­յա­նի ներդ­րու­մը նաև հայ ար­ձա­կի զար­գաց­ման աս­պա­րե­զում, ում ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յուն­նե­րը տպագր­վել են ոչ միայն ­Հա­յաս­տա­նում, այլև ար­տերկ­րում, ում գոր­ծե­րը թարգ­ման­վել են բազ­մա­թիվ լե­զու­նե­րով: Այ­սօր հայ ժո­ղո­վուր­դը կորց­րեց իր լա­վա­գույն մտա­վո­րա­կան­նե­րից մե­կին: Իմ խո­րին ցա­վակ­ցութ­յուն­ներն եմ հայտ­նում տի­կին ­Թոփչ­յա­նի ըն­տա­նի­քին, գոր­ծըն­կեր­նե­րին, երկր­պա­գու­նե­րին և ­կի­սում նրանց վիշ­տը»։

 

***

Կ­յան­քից հե­ռա­ցավ հայ ան­վա­նի դե­րա­սա­նու­հի, ար­ձա­կա­գիր, թարգ­մա­նիչ, ՀՀ վաս­տա­կա­վոր ար­տիս­տու­հի Ա­նա­հիտ Թոփչ­յա­նը։
Ա. Թոփչ­յա­նը 1967–1991 թթ. աշ­խա­տել է Եր­ևա­նի Հ. Ղափ­լան­յա­նի ան­վան դրա­մա­տի­կա­կան թատ­րո­նում։ Խա­ղա­ցել է ա­վե­լի քան 100 դեր կի­նո­յում, հե­ռուս­տա­թատ­րո­նում, ռա­դիո­թատ­րո­նում և թատ­րո­նում։
1990 թ. հիմ­նադ­րել է հե­ղի­նա­կա­յին թատ­րոն, ո­րի շրջա­նակ­նե­րում հյու­րա­խա­ղե­րով շրջա­գա­յել է բազ­մա­թիվ երկր­նե­րում (Ֆ­րան­սիա, ԱՄՆ, Շ­վեյ­ցա­րիա, Գեր­մա­նիա, Կա­նա­դա, Լի­բա­նան, Սի­րիա, Կիպ­րոս)` որ­պես թա­տե­րա­կան բե­մադ­րիչ, տեքս­տի հե­ղի­նակ, դե­րա­սան և գե­ղար­վես­տա­կան ղե­կա­վար։
1990 թվա­կա­նից նրա հրա­պա­րա­կա­խո­սա­կան, ար­վես­տա­բա­նա­կան հոդ­ված­նե­րը, գե­ղար­վես­տա­կան ար­ձա­կը, թա­տեր­գութ­յուն­նե­րը, թարգ­մա­նութ­յուն­նե­րը տպագր­վել են հայ և­ ար­տերկ­րի մա­մու­լում։ Ա. Թոփչ­յա­նի պատմ­վածք­նե­րը թարգ­ման­վել են ֆրան­սե­րեն, իս­պա­նե­րեն, գեր­մա­նե­րեն, անգ­լե­րեն, ռու­մի­նե­րեն, հու­նա­րեն, վրա­ցե­րեն։ Հե­ղի­նա­կել է «Lady S.D.F.», «­Հա­յե­լի», «­Մե­նա­խո­սութ­յուն գժա­նո­ցից», «Ան­հաս­ցե տի­կի­նը» ժո­ղո­վա­ծու­նե­րը, «Ան­հե­տա­ցում», «­Տագ­նապ» վե­պե­րը։ 2012 թ. նրա «­Մա­րա­թոն» պատմ­ված­քը բե­մադր­վել է Փա­րի­զի «­Տեատր դը Գու­վեռ­նայ» թատ­րո­նում։

ՀԳՄ ՎԱՐՉՈՒԹՅՈՒՆ

 

***

***
Ա­նա­հիտ Թոփ­չեա­նը իր նոր վե­պով սփիւռ­քա­հայ և հայ­րե­նի ըն­թեր­ցո­ղին կը վե­րա­դարձ­նէ ըն­թեր­ցա­նու­թեան հա­ճոյ­քը, ա­նոր համն ու հո­տը: «Ան­հե­տա­ցում» վե­պը մեր նո­րա­գոյն ար­ձա­կի նո­ւա­ճում­նե­րէն է:
Պո­ղոս ԳՈՒԲԵԼԵԱՆ

* * *
Չ­գի­տեմ, եր­ևի կգրվի՞ մեր այս վեր­ջին տա­րի­նե­րի տա­րագ­րութ­յան պատ­մութ­յունն ամ­բող­ջութ­յամբ: Բայց ե­թե որ­ևէ պատ­մա­բան փոր­ձի այդ­պի­սի գիրք ստեղ­ծել, ա­պա շատ կու­զեի, որ ծա­նոթ լի­ներ «Lady S.D.F.» գրքին: Ցա­վով գրված այս­պի­սի շատ քիչ գրքեր եմ կար­դա­ցել: Ու այս­քան ճշմա­րիտ… Ա­նա­հիտ Թոփչ­յանն ինչ ա­րել է բե­մում ու կի­նո­յում, ա­րել է մեծ ներշն­չան­քով, պոռթ­կու­մով: Դա ան­հետ չի ան­ցել ո՛չ իր, ո՛չ էլ ու­րիշ­նե­րի հա­մար: Այս ան­գամ գրող Ա­նա­հիտ Թոփչ­յանն է պոռթ­կա­ցել: Այդ ճի­չը սարսռեց­նում է:
Սեր­գեյ ԳԱԼՈՅԱՆ

* * *
Ա­նա­հի­տի պատմ­վածք­նե­րը զար­մա­նա­լիո­րեն կի­նե­մա­տոգ­րա­ֆիկ են, զար­մա­նա­լիո­րեն` բե­մա­կան: Դ­րանք ա­սես խա­ղաց­ված են դե­րա­սա­նու­հի-գրո­ղի կող­մից, ըստ ո­րում նա ոչ միայն հո­րի­նում է, ոչ միայն խա­ղում է ինքն ի­րեն` կա­տա­րե­լով ի սկզբա­նե նրան բնո­րոշ գե­ղե­ցիկ կնոջ կյան­քի դե­րը, այլև խա­ղում է ծեր, հի­վանդ կա­նանց, նույ­նիսկ տղա­մարդ­կանց ու ե­րե­խա­նե­րի դե­րե­րը: Ա­վե­լին, նա հմտո­րեն բե­մա­կա­նաց­նում է այդ պատ­մութ­յուն­նե­րը` դառ­նա­լով բե­մադ­րի­չը, կի­նոն­կա­րի­չը, կոմ­պո­զի­տո­րը, ձայ­նա­յին օ­պե­րա­տո­րը և նույ­նիսկ լու­սա­վո­րո­ղը: Նա ա­նում է ա­մեն ինչ և­ ա­նում է գե­րա­զանց` նա­խան­ձե­լի եր­ևա­կա­յութ­յամբ և հ­նա­րամ­տութ­յամբ, ո­րով­հետև ա­զատ է և տա­ղան­դա­վոր:
Կա­րեն ՔԱԼԱՆԹԱՐ

* * *
Ն­ման պատմ­վածք­ներ հազ­վա­դեպ կա­րե­լի է ըն­թեր­ցել մեր օ­րե­րում՝ որ­տեղ սրամ­տութ­յան քո­ղի տակ սրտակ­ցութ­յուն կա` մարդ­կա­յին չստաց­ված ճա­կա­տագ­րե­րի հան­դեպ, ճիշտ ընտր­ված կեր­պար­նե­րի, մի­ջա­վայ­րի, ի­րա­վի­ճակ­նե­րի շնոր­հիվ պատ­մութ­յու­նը ձեռք է բե­րում քսա­նե­րորդ դա­րի ար­ձա­կի ա­ռա­ջա­տար գրող­նե­րի՝ Սա­րո­յա­նին, Մար­կե­սին, Կոր­տա­սա­րին, Օեին բնո­րոշ ֆան­տաս­մա­գո­րիկ պատ­կե­րա­վո­րութ­յուն:
Վահ­րամ ԹԱԹԻԿՅԱՆ

* * *
Այս եր­կը («Ան­հե­տա­ցում») բնա­գիծ ենք հա­մա­րում ժա­մա­նա­կա­կից ար­ձա­կում: Քիչ կան մե­զա­նում լի­նե­լու­թեան պայ­մա­նա­կա­նու­թիւն­նե­րից վեր բարձ­րա­ցող նման ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յուն­ներ, ո­րոն­ցում կա­րող ենք ճա­նա­չել ինք­ներս մեր ան­հա­տա­կա­նութ­յու­նը, մեր երկ­րի ճշմա­րիտ զար­գաց­ման փնտրված հու­նը:
Սու­րեն ԴԱՆԻԵԼԵԱՆ

Գրեք մեկնաբանություն

Ձեր էլ․փոստի հասցեն չի հրապարակվելու։ Պարտադիր դաշտերը նշված են * -ով։