Ազ­գը տնտղում է ինքն ի­րեն՝ հա­վեր­ժու­մի վերջ­նա­հաշ­վար­կով / Ա­շոտ ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ

­Սամ­վել ԿՈՍՅԱՆ – Ընկ­ճախտն այ­սօր մա­ռա­խու­ղի պես երկ­րի վրա է և­ այն­քան թանձր, որ հա­մար­յա ան­տե­սա­նե­լի է դարձ­րել ա­պա­գան: Ն­ման հո­գե­վիճա­կը ա­նո­մա­լիա՞ է, թե՞ տե­ղի ու­նե­ցած ի­րա­դար­ձութ­յուն­նե­րի բնա­կան հետ­ևանք:
Ա­շոտ ԱԼԵՔՍԱՆՅԱՆ – ­Սա հա­մա­հա­յոց ընկ­ճախ­տի հեր­թա­կան ան­խու­սա­փե­լի ա­րարն է: ­Մենք սրան գնում էինք քայլ առ քայլ՝ թե­րա­հաշ­վար­կի ա­հագ­նութ­յամբ պայ­մա­նա­վոր­ված: Եր­կիրն ու ժո­ղո­վուր­դը ընկ­ճախ­տի են մատն­վել ոչ այն­քան «հան­կար­ծա­հաս ա­ղե­տի» հետևան­քով, որ­քան աշ­խար­հում միայ­նակ մնա­լու օ­րըս­տօ­րե թանձ­րա­ցող, հո­գեջ­լա­տիչ զգա­ցո­ղութ­յան բե­րու­մով: Ազ­գա­յին հո­գե­բա­նութ­յան ա­ռու­մով՝ նաև հետ­ևանք է սե­փա­կան քա­ղա­քա­կան ա­պա­գա­յի հան­դեպ հա­վա­քա­կան հայ մար­դու ան­տար­բե­րութ­յան և մտքի ծու­լութ­յան: ­Մենք՝ հա­յերս, չենք ու­նե­ցել և ­չու­նենք մեր հայ­րե­նի­քի «տա­րած­քա­յին միաս­նա­կա­նութ­յան և­ ամ­բող­ջա­կա­նութ­յան գի­տակ­ցութ­յուն», ո­րով­հետև մշա­կու­թա­բա­նո­րեն տա­րա­կա­յաց­ված ու մաս­նատ­ված ենք ե­ղել և­ այ­սօր էլ հիմ­նա­կա­նում նույնն ենք մնա­ցել՝ ի ­Հա­յաս­տան և­ ի Սփ­յուռս աշ­խար­հի: ­Մենք չենք ունե­ցել նաև «ար­տա­քին կյան­քի միաս­նա­կա­նութ­յան գի­տակ­ցութ­յուն» և, հետ­ևա­բար, մենք եր­բեք չենք հստա­կեց­րել աշ­խար­հում մեր տեղն ու դե­րը, այլև ­Հա­յաս­տան հա­սա­րա­կա­պե­տա­կան միա­վո­րի «անհ­րա­ժեշ­տութ­յան» հան­գա­ման­քը հա­մաշ­խար­հա­յին մեծ ու փոքր խա­ղա­ցող­նե­րի հա­մար, քան­զի, պա­հի թե­լադ­րան­քով, տրվել ենք ան­հա­տա­կա­նաց­ված ու խմբա­յին շա­հե­րի բա­վա­րար­մա­նը՝ թող որ ան­գամ մա­տից ծծած «լա­վա­գույն» հայ­րե­նա­սի­րա­կան մղում­նե­րով: ­Սա­կայն պե­տութ­յան ստեղ­ծումն ու հզո­րա­ցու­մը ա­մեն­ևին էլ հայ­րե­նա­սի­րա­կան մղում չէ, այլ, ինչ­պես Իս­րա­յե­լի օ­րի­նա­կը ցույց տվեց, գի­տակց­ված հաշվարկ: «­Գի­տակց­ված»՝ այն ա­ռու­մով, որ կար­ևո­րես պի­տի քո իսկ քա­ղա­քակր­թա­կան նշա­նա­կութ­յու­նը նախ ինքդ քեզ հա­մար, ա­պա և­ աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան թա­տե­րա­բե­մում, և «հաշ­վա՛րկ»՝ այ­նու, որ բնազ­դա­ծին հա­մակ­րանք­ներդ կա­րո­ղա­նաս զսպել, երբ խնդի­րը աշ­խար­հում ինք­նա­հաս­տատ­ման անհ­րա­ժեշ­տութ­յանն է վե­րա­բե­րում: Չ­կա՛ միաս­նա­կան, հա­վա­քա­կան գի­տակ­ցութ­յուն, չկա՛ ար­տա­քին կյան­քի միաս­նա­կա­նութ­յան գի­տակ­ցութ­յուն, կու­նե­նանք այն, ինչ ունե­ցել ենք. սե­փա­կան կա­րո­ղութ­յուն­նե­րը թե­րա- կամ գե­րագ­նա­հա­տե­լու, այլև մսխե­լու և ­չար­յաց փոք­րա­գույն օ­տա­րին ա­պա­վի­նե­լու ոչ մի տեղ չտա­նող անձ­նա­պաս­տան, են­թա­գի­տակ­ցա­կան թե­րա­հաշ­վարկ: ­Սա նաև այն դեպքն է, որ սե­փա­կան ա­պա­գան կեր­տե­լու պատ­րաստ հա­վա­քա­կա­նութ­յու­նը ազ­գա­յին կյան­քով ապ­րե­լու գա­ղա­փա­րի պա­հան­ջարկ պի­տի ու­նե­նա, այ­լա­պես դրա պա­կա­սը ուշ թե շուտ ջլա­տե­լու է նրա ինք­նիշ­խան կամ­քը: ­Մենք մեզ միշտ հարց ենք տա­լիս. «որ­տե՞ղ մենք սխալ­վե­ցինք», հաս­տատ ի­մա­նա­լով, որ սխա­լը սխա­լի վրա գոր­ծե­լով՝ հրաշ­քին ա­պա­վի­նե­լը ա­ռա­վել ևս ­մե­ծաց­նում է ի­րադ­րութ­յան ա­հա­բեկ­չութ­յամբ պայ­մա­նա­վոր­ված ան­դառ­նա­լի, հիմ­նա­րար սխա­լի անշր­ջե­լիութ­յան հա­վա­նա­կա­նութ­յու­նը: ­Մենք ա­մեն օր մեր հա­վա­քա­կան թեր­կա­տար գոր­ծո­ղութ­յուն­նե­րով մո­տեց­րել ու ծնել ենք սույն սպառ­նա­լից ի­րա­վի­ճա­կը ու հի­մա ցան­կա­նում ենք ան­կոտ­րում մե­նա­կի ինք­նամ­խի­թա­րիչ, հու­սադ­րիչ խոս­քե­րով բա­ցե­րը սվա­ղել…

Ս. Կ. – ­Նույն ընկ­ճախտն ա­սես բա­ռե­րից էլ է ջնջել ապ­րե­լու նշան­նե­րը: Գտ­նո՞ւմ եք, որ գրող­նե­րի, և­ ոչ միայն, ստեղ­ծա­գոր­ծութ­յուն­ներն ու խոսքն ա­վե­լի ցա­վի ճիչ են, քան գե­ղար­վեստ:
Ա. Ա. – Ի­րա­կա­նութ­յու­նը քո­ղար­կե­լուն միտ­ված հա­մա­հայ­կա­կան խառ­նաժ­խո­րում բա­ռե­րը կորց­րել են ի­րենց նա­խաս­տեղծ, չա­փա­բեր­ված ի­մաս­տա­յին բա­ղադ­րի­չը, և ­փո­խա­րե­նը ընկ­ճախտն է խու­ժել հո­գի­նե­րի մեջ: Կ­յան­քը դար­ձել է գո­յանք, ապ­րե­լը՝ ապ­րանք: ­Չա­րեն­ցը կա­սեր՝ «կքած կյան­քի բե­ռի տակ, խոր գե­րութ­յան ըն­դեր­քում», գա­ռան մոր­թու տակ «դի­մա­կա­վոր­ված» գայ­լա­յին ա­խոր­ժա­կով հա­մա­դա­մա­սեր­նե­րը դար­ձել են կյան­քից ի­րենց հա­նա­պա­զօր­յա փա­յը փրցնող հայտ­նու­թե­նա­կան հո­ռե­տե­սիլք­նե­րի շա­հա­ռու­ներ: Այս պայ­ման­նե­րում գրող, ստեղ­ծա­գոր­ծող մար­դու չա­փա­բեր­ված, տագ­նա­պա­լի և ­դույզն-ինչ ցա­վամ­ռունչ խոս­քը սվին­նե­րի վրա է ըն­դուն­վում ար­յան բա­ղա­նիք­նե­րից դեռ աչ­քը չբա­ցած, քա­ղա­քա­կան տուր­ևա­ռութ­յուն­նե­րի թանձ­րույ­թում հո­գե­խամր­ված մար­դան­ման­նե­րի կող­մից: ­Հայ­րե­նի­քի գլխին առ­կախ­ված վե­րա­հաս ար­հա­վիր­քի դեմն առ­նե­լուն կոչ­ված գե­ղար­վես­տի սպա­սա­վոր­նե­րից ար­տա­հեղ­վող սթա­փամ­տութ­յան ճիչ-ա­ղա­ղակն ըստ այդմ շեղ­վում է իր մար­դա­կեր­տու­մի ո­գե­փայ­լից և ­ճա­րա­հատ վար­գով զո­րա­քայ­լում արթ­նութ­յան կոչ­նա­կը խլաց­նող ճա­ռա­սա­ցութ­յան խամ­րա­խար­խա­փում: Այս­տեղ է, որ պի­տի աս­վի. Աստ­ված հե­ռու պա­հի բա­րո­յա­կա­նութ­յան քա­րո­զիչ­նե­րից, ցան­կա­լին ի­րա­կա­նի տեղ ներ­կա­յաց­նող­նե­րից: Այս ի­րա­վի­ճա­կում՝ խառ­նակ, անմ­տա­հա­սու ի­րա­դար­ձութ­յուն­նե­րի բո­վում ցա­վի, մոր­մո­քի գե­րա­վել­ցու­կով ներծծ­ված գե­ղար­վես­տա­կան խոս­քը դառ­նում է մար­դուն ու հայ­րե­նի­քին ինք­նաոչն­չաց­ման չա­րա­փառ ճա­նա­պար­հից հետ պա­հե­լուն միտ­ված խա­րազ­նա­գիր և ոչ ա­վե­լին:

Ս. Կ. – ­Դուք բազ­մա­ժանր ստեղ­ծա­գոր­ծող եք՝ պոե­զիա, ար­ձակ, հրա­պա­րա­կագ­րութ­յուն, գրա­կան վեր­լու­ծութ­յուն­ներ և­ այլն: ­Ժան­րե­րի միջև մրցակ­ցութ­յուն կա՞, թե որն է գե­րա­կա:
Ա. Ա. – ­Չէ՛, մրցակ­ցութ­յուն, որ­պես այդ­պի­սին, չկա: ­Բայց կա ա­սե­լի­քի հա­սա­նե­լիութ­յամբ և ­թի­րա­խա­յին խմբե­րի հաս­ցեա­կա­նութ­յամբ պայ­մա­նա­վոր­ված ժան­րա­յին ընտ­րութ­յան խնդիր: ­Դա նման է պա­տե­րազ­մի դաշ­տում հա­կա­ռա­կոր­դի ո­րո­շա­կի կրա­կա­կե­տը խո­ցե­լու, լռեց­նե­լու նպա­տա­կով ա­ռա­վել արդ­յու­նա­վետ, ա­սենք՝ օդ-եր­կիր կամ օդ-օդ զի­նա­տե­սա­կի ընտ­րութ­յա­նը: ­Պարզ է, չէ՞, որ ճնճղուկ­նե­րի վրա թնդա­նո­թով չես կրա­կի: Ոչ էլ հան­րութ­յա­նը պա­շա­րած տե­ղե­կատ­վա­կան սո­վը կամ քա­ղա­քա­ցիա­կան դիր­քո­րոշ­ման փնտրտու­քը բա­նաս­տեղ­ծու­մի անդ­րե­նա­կան գի­տե­լի­քով չես բա­վա­րա­րի: Այս­տեղ հրա­պա­րա­կագ­րութ­յունն իր ան­տե­ղի­տա­լի ա­սե­լիքն ու­նի: Ար­ձակն այս եր­կու­սը միա­վո­րում է ի մի, մի կող­մից՝ ըն­թեր­ցո­ղին իր հետ­ևից տա­նե­լով, բայց և ­տեղ թող­նե­լով նրա ըն­կա­լու­նա­կութ­յան եր­ևա­կա­յա­խա­ղին: ­Դե իսկ գրա­կան վեր­լու­ծութ­յուն աս­վա­ծը, իբրև գի­տա­կերպ պայ­մա­նա­կա­նութ­յուն, իր ամ­բող­ջութ­յան մեջ գրա­կան ար­տադ­րան­քի ճա­նա­չո­ղա­կան գոր­ծառ­նութ­յուն­նե­րի վե­րաի­մաս­տա­վոր­ման գոր­ծի­քա­կազմ է, որ կոչ­ված է ընդ­հա­նուր տե­ղի դար­ձած հաս­կա­ցութ­յուն­նե­րի լեզ­վով ար­տա­հայ­տե­լու պատ­կե­րաս­տեղ­ծու­մի սա­հան­կող տրա­մա­բա­նութ­յու­նը: ­Կարճ ա­սած՝ գե­ղար­վես­տա­կան խոս­քից գի­տա­գործ­նա­կան նստված­քը մա­ղա­քա­մել: Մ­յուս կող­մից, գրա­կան ժան­րերն՝ իբրև այդ­պի­սիք, այ­սօր ա­վե­լի հա­ճախ են ի­րար մեջ թա­փան­ցում՝ ձու­լե­լով ի մի տիե­զե­րա­պար­փակ հո­գե­կա­նութ­յան, ի­մաստ­նա­խո­սութ­յան, պատ­կե­րաս­տեղծ­ման ու հա­րա­պա­րա­կագ­րա­կան ի­րա­զե­կու­մի մեր­ձի­մաստ­նե­րը, զո­րօ­րի­նակ՝
«Այս պա­տե­րազ­մը մեզ դաս չե­ղավ,
­Զի խու­սա­փե­լու միշտ կար հնար»:
­Բո­լոր այս գրա­կան-գե­ղար­վես­տա­կան ժան­րա­գո­յա­ցում­նե­րը ներ­կա­յաց­նում են պատ­մա­կան զար­գաց­ման տվյալ փու­լում մար­դուս տի­րա­պե­տութ­յան տակ ան­ցած ե­րաժշ­տա­նո­ցի ողջ գոր­ծի­քա­կազ­մը՝ լա­րա­յին, փո­ղա­յին, հար­վա­ծա­յին ու ստեղ­նա­շա­րա­յին:

Ս. Կ. – Ի՞նչ է թարգ­մա­նութ­յու­նը ­Ձեզ հա­մար, ինք­նար­տա­հայտ­ման հա­վել­յալ մի­ջո՞ց, թե՞ ա­ռա­վե­լա­պես գործ­նա­կան նպա­տակ:
Ա. Ա. – Եր­կուսն ի մի: ­Հետ­բա­բե­լոն­յան լեզ­վա­կան խառ­նաշ­փո­թից ի վեր ժո­ղո­վուրդ­ներն ու ազ­գե­րը՝ տա­րա­կա­յա­նա­լով, ի­րենց աշ­խար­հա­ճա­նա­չո­ղա­կան շատ թե քիչ ու­րույն ճա­նա­պարհն են ան­ցել՝ ա­ռա­վե­լա­պես լեզ­վա­կան միջ­նոր­դի ու­ժով: ­Թարգ­մա­նութ­յու­նը ազ­գա­յին մշա­կույթ­նե­րի խառ­նա­րա­նում հա­վաս­տագրված հա­վա­քա­կան ու ան­հա­տա­կան ջան­քե­րի ար­գա­սի­քին հա­ղոր­դակց­վե­լու մի­ջոց է, աշ­խար­հագ­րա­կան տար­բեր լայ­նութ­յուն­նե­րում գո­յող ազ­գե­րին ու դրանք բա­ղադ­րող ան­հատ­նե­րին հու­զող կեն­սի­մաս­տի, ապ­րե­լու ե­ղա­նակ­նե­րի ու ըն­կա­լում­նե­րի մշտնջե­նա­կան ո­րո­նում­նե­րում տար­բե­րութ­յուն­ներ ու ընդ­հան­րութ­յան եզ­րեր գտնե­լու փոր­ձառ­նա­կան գի­տե­լի­քի փո­խա­նակ­ման մի­ջոց, նաև նո­րի ու չի­մա­ցա­ծի սպա­սե­լի­քով: Մ­յուս կող­մից, թարգ­մա­նութ­յու­նը նաև ինք­նար­տա­հայտ­ման հա­վել­յալ մի­ջոց է՝ ի ցույց դնե­լու այն, ինչ ու­րիշ­նե­րը քեզ­նից ա­վե­լի լավ և­ ա­վե­լի խորն են ա­սել՝ կան­խե­լով քեզ: ­Լայն ա­ռու­մով՝ ինչ­պես ազ­գա­յին, այդ­պես էլ թարգ­մա­նա­կան գրա­կա­նութ­յու­նը առ­կա ի­րա­կա­նութ­յան կրկնա­պատկ­ման, բազ­մա­պատկ­ման կրկնա­գոր­ծա­ռույթ է ի­րա­գոր­ծում. «տե­սա­նել ան­տե­սա­նե­լին»: Այս­պես հա­մաշ­խար­հա­յին գրա­կա­նութ­յունն է ձևա­վոր­վում՝ ի­րա­դար­ձութ­յուն­նե­րով սուղ ու զգա­ցա­կա­նո­րեն ճա­պաղ մարդ­կա­յին ան­հա­տա­կան կեն­ցա­ղա­վա­րութ­յան խտաց­մա­նը սպա­սար­կու գոր­ծի­քը: Եվ, սա­կայն, ի՞նչ է գրա­կա­նութ­յու­նը: ­Գու­ցե պա­րապ վախ­տի խա­ղա­լի՞ք է, մտքի ու զգաց­մուն­քի գեր­թանձ­րա­ցո՞ւմ, աշ­խար­հա­ճա­նա­չո­ղա­կան հա­վել­յալ գոր­ծի՞ք, դրան­ցից և­ ոչ մեկն էլ չէ: Ե­րաժշ­տութ­յո՞ւն է, նկար­չութ­յո՞ւն է, գու­ցե սե­փա­կան վեր­ջա­վո­րութ­յան գի­տակ­ցու­մին ան­հա­ղորդ ան­հատ մար­դու և ­հա­վա­քա­կան մարդ­կութ­յան մթագ­նած ու­ղե­ղում խա­ղարկ­վող հնչյուն­նե­րի, ձայ­նե­րի ու գույ­նե­րի ինք­նան­պա­տակ խտա­ցո՞ւմ, սրա­ցո՞ւմ, կար­ծես է­լի՛ չէ, ոչ էլ կա­խար­դան­քի կամ մո­գութ­յան դաշ­տից է, քան­զի միշտ էլ կա­րող ես խաբ­կան­քի ու խա­բեութ­յան հմա­յա­խա­ղի ար­հես­տա­կան, շին­ծու, ձե­ռա­կերտ հնա­րամ­տութ­յու­նը հենց տե­ղում՝ դեպ­քի վայ­րում բռնաց­նել, մեր­կաց­նել ու պա­տին դեմ ա­նել: Եզ­րա­կա­ցութ­յունս է, որ գրողն իր մի­ջից է իր գրա­կա­նութ­յան նյու­թը ա­րա­րում, ա­սել է թե՝ ինքն ի­րեն է ա­րա­րում և­ ի­րե­նով էլ՝ ար­տա­քին թվա­ցո­ղութ­յուն­նե­րի աշ­խար­հը, որ մեր պատ­կե­րաց­րած ի­րա­կա­նութ­յան մեջ է գո­յում: ­Մինչ­դեռ ի­րա­կա­նութ­յուն աս­վա­ծը լա­վա­գույն դեպ­քում լոկ անց­յա­լին կա­րող է վե­րա­բե­րել, բայց ոչ ներ­կա­յին, որն ըն­դա­մե­նը լի­նե­լութ­յան ըն­թացք է՝ որ­պես հնա­րա­վո­րութ­յուն, քա­նի որ ներ­կան բազ­մա­թիվ հնա­րա­վո­րութ­յուն­ներ է, բայց ոչ եր­բեք ա­վար­տուն ի­րա­կա­նութ­յուն, ո­րով­հետև ի­րա­կա­նութ­յունն այն է, ինչն ար­դեն ձևա­վոր­վել-վեր­ջա­ցել է, դար­ձել հա­կազդ­ման ա­ռար­կա ու մնա­ցել է անց­յա­լում: Ի­րա­կա­նութ­յու­նը ա­ռա­վել ևս ­չի կա­րող ա­պա­գա­յին վե­րա­բե­րել, որն ըստ էութ­յան, դեռևս ան­գո մի բան է, չգո­յութ­յուն և­ ըստ այդմ՝ ժա­մա­նա­կից ու տա­րա­ծութ­յու­նից դուրս է, որ­պես­զի ըն­կա­լե­լի, մտա­ռե­լի լի­նի: Այս ի­մաս­տով՝ բո­լոր մեր թվա­ցո­ղութ­յուն­նե­րը, նաև գրա­կան միջ­նոր­դի ու­ժով մեզ պատ­կե­րա­ցող ի­րա­կա­նութ­յու­նը, մեզ­նից, մեր մի­ջից ար­տած­վող զգա­յա­խա­բութ­յուն­ներ են: Եվ ընդ­հան­րա­պես խնդիրն այն չէ՝ ճա­նա­չե՞լ, թե՞ չճա­նա­չել առ­կան, խնդի­րը տա­րա­ծա­ժա­մա­նա­կա­յին այլ հար­թութ­յու­նում է՝ ե՞րբ և­ ի՞նչ ընդգրկ­մամբ… հա­մա­կերպ­վել:

Ս. Կ. – Ե­թե հնա­րա­վո­րութ­յուն լի­ներ ա­մեն ինչ նո­րից սկսել:
Ա. Ա. – Կ­փո­խեի նախ կեն­սաձևս, ա­պա՝ նեղ մաս­նա­գի­տութ­յունս, բայց գրա­կա­նութ­յու­նից որ­ևէ դեպ­քում չէի հրա­ժար­վի: Եվ ե­թե հնա­րա­վո­րութ­յուն ըն­ձեռ­վեր, կգե­րա­դա­սեի ա­զատ ստեղ­ծա­գոր­ծող մար­դու կար­գա­վի­ճա­կը, որ­ևէ հան­րա­յին պար­տա­վո­րութ­յամբ չկաշ­կանդ­ված՝ բա­ցի, ի­հար­կե, հայ­կա­կա­նութ­յու­նից ու հայ մշա­կույ­թի ա­ռաջ խո­նար­հու­մից, ա­ռանց ո­րոնց իմ կյան­քը կլի­ներ կի­սատ ու թեր­կա­տար: ­Քա­ղա­քա­կան հա­վակ­նութ­յուն­նե­րից միան­շա­նակ կհրա­ժար­վեի, քան­զի այս աս­պա­րե­զում երկ­րիդ իս­կա­պես ծա­ռա­յե­լու հա­մար դու կա՛մ նվիր­յալ, յԱս­տու­ծոյ կո­չե­ցեալ պի­տի լի­նես, կա՛մ գեր­մարդ, որ­պես­զի եր­կիրդ դարձ­նես իս­կա­պես հա­րուստ և­ ոչ օ­րա­պա­հուստ ու դեռ մի բան էլ՝ ի­րա­կա­նութ­յա­նը գե­րի: Որ չլի­նի թե սո­վո­րա­կան մի­ջա­կութ­յուն­նե­րի նման, ինչ­պես մեր այս վայ­րի­վե­րո ապ­րած կյան­քը ցույց տվեց, ո­րոնք ի­րենց վստահ­ված գոր­ծից լա­վից-վա­տից իբր թե գլուխ են հա­նում, եր­կիրն ու ժո­ղովր­դին կանգ­նեց­նեն կա­տար­ված ի­րա­պա­տում փաս­տի ա­ռաջ, այս ա­նի­րա­կան Ա­րա­րատ­յան դաշ­տում, ին­չի դժբախտ ու դժգույն ա­կա­նա­տեսն ենք մենք այս­տեղ և այ­սօր՝ ծեր ու մա­նուկ, այր ու կին:
Ինչ վե­րա­բե­րում է կյան­քը նո­րից սկսե­լուն, ես թերևս ա­ռա­վել հակ­ված եմ կյան­քը ու­զած պա­հին փո­խե­լու ըն­ձեռ­ված հնա­րա­վո­րութ­յուն­նե­րից օգտ­վե­լուն, ո­րոնց ի­մա­ցա­բա­նա­կան լից­քե­րը կա­րող եմ ամ­փո­փել մի քա­նի ու­ղե­նի­շա­յին պոս­տու­լատ­նե­րում.
Եր­բեք մի՛ կորց­րու երկնա­հա­յե­ցութ­յան թե­լը, մա­նա­վանդ ե­թե ժա­մա­նա­կա­վո­րա­պես կտրվել ես հո­ղից…
Երբ կա­պակ­ցու­մը բա­ռե­րի սկսում է խարխլ­վել, դու լքում ես բա­ռե­րը, որ համ­րա­նան նրանք Աստ­ծո գրկում:
Ե­րե­կո­յա­նա­լուն պես՝ հա­վա­քագ­րել ե­ղած-չե­ղած բո­լոր ի­րե­րը մի տու­փի մեջ: ­Մաք­րել կե­րակ­րա­տաշ­տը աստ­ղե­րի հա­մար:
Որ­քան մարդս ա­ռա­ջա­դի­մում է իր ի­մա­ցութ­յան մեջ, այն­քան կորց­նում է ի­րեն և­ իր ու աշ­խար­հի միաս­նութ­յու­նը՝ ընկղմ­վե­լով կե­ցութ­յան մո­ռա­ցութ­յան մեջ:
Աստ­վա­ծա­յին Ճշ­մար­տութ­յունն այ­սօր տար­րա­լուծ­վել է հար­յու­րա­վոր հա­րա­բե­րա­կան ճշմար­տութ­յուն­նե­րի մեջ՝ մարդ­կանց կող­մից մեջ-մեջ ար­ված:
­Մարդս տեն­չում է մի աշ­խարհ, ուր բա­րին ու չա­րը հստա­կո­րեն տար­բե­րակ­ված են, քան­զի նրա մեջ ձգտում է ներդր­ված դա­տե­լու՝ նախ­քան հաս­կա­նա­լը:
Ա­պա­գան ա­պա­հով չէ այն­քան, որ­պես­զի ող­ջը ին­քնա­հո­սի մատն­վի:
Ող­ջը, ինչն ար­վում է բա­րե­վա­յել­չութ­յան պատր­վա­կով, ըստ էութ­յան զուրկ է ա­մե­նայն ա­պա­գա­յից:
­Յու­րա­քանչ­յուր ոք ողջ կյան­քի ըն­թաց­քում երկ­րոր­դա­կան հա­ջո­ղութ­յան գե­րին է մնում:
Կ­յան­քում ա­մեն ինչ կա­րե­լի է հան­դուր­ժել, բա­ցի հան­դուր­ժո­ղա­կա­նութ­յու­նից: