Գրիգոր ՉԱԼԻԿՅԱՆ – 100

Չա­լիկ­յա­նի ա­մեն մի ռա­դիո­բե­մադ­րութ­յու­նը ե­ղել է սին­թեզ, հան­րա­գու­մա­րը նրա բո­լոր, բո­լոր շնորհ­նե­րի։ Ն­րա ա­մեն մի բե­մադ­րութ­յան մեջ կա, զգաց­վում է, ինչ­պես ինձ է թվում, Չա­լիկ­յան-պոե­տը, Չա­լիկ­յան-ար­տիս­տը, Չա­լիկ­յան-դրա­մա­տուր­գը… Դ­րա­նից էլ այդ­քան հյու­թեղ և­ այդ­քան գու­նեղ են նրա ստեղ­ծած պատ­կեր­նե­րը, հո­գե­վի­ճակ­նե­րը, տրա­մադ­րութ­յուն­նե­րը… Իսկ ինչ ա­սել հսկա աշ­խա­տան­քի մա­սին, որ տա­նում էր նա ա­ռան­ձին-ա­ռան­ձին ար­տիստ­նե­րի հետ. իմ ներ­սում ստեղծ­վել է այն հա­մոզ­մուն­քը, որ Գ­րի­գոր Չա­լիկ­յա­նը օժտ­ված է սուր զգա­ցո­ղութ­յամբ, ինչ-որ հո­տա­ռութ­յամբ ար­տիստ հայտ­նա­գոր­ծե­լու, ար­տիս­տի մեջ մինչ այդ ան­հայտ կա­րո­ղութ­յուն­ներն ու հնա­րա­վո­րութ­յուն­նե­րը ի հայտ բե­րե­լու ու­նա­կութ­յամբ…
Գ­րի­գոր Չա­լիկ­յա­նի ռա­դիո­բե­մադ­րութ­յուն­նե­րին թիվ ու հան­գիստ չկա, իսկ նրա ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան հա­րատ­ևութ­յու­նը կա­րող է դառ­նալ ա­ռան­ձին խո­սակ­ցութ­յան նյութ, դա թա­տե­րա­գետ­նե­րի ա­նե­լիքն է: Ես նկա­տի չու­նեմ միայն այն, որ նա հի­մա էլ է շա­րու­նա­կում իր ռա­դիո­բե­մադ­րութ­յուն­նե­րի շար­քը, այլև այն, որ նրա ա­մեն հեր­թա­կան բե­մադ­րութ­յու­նը դառ­նում է նոր խոսք, նոր մտա­ծո­ղութ­յուն, նոր ա­նակն­կալ… Դ­րա ա­մե­նատ­պա­վո­րիչ, պար­զա­պես շռնդա­լից ա­պա­ցույ­ցը ես կհա­մա­րեի «Խմ­բա­պետ Շա­վար­շը»: Մենք սո­վոր ենք այն բա­նին, որ բա­նաս­տեղ­ծութ­յու­նը, պոե­մը մեկ աս­մուն­քո­ղի, մեկ ար­տիս­տի մա­տուց­ման գործ է… Չա­լիկ­յա­նը ջար­դեց այդ ա­վան­դա­կան ձևը, նա «Խմ­բա­պետ Շա­վար­շը» դարձ­րեց բազ­մա­ձայն ու բազ­մա­դեմ մի սիմ­ֆո­նիա, դա մո­նու­մեն­տալ գործ է: Միա­ժա­մա­նակ հու­զիչ ծայր աս­տի­ճա­նի, խմբա­պետ Շա­վար­շի ա­հե­ղա­ձայն մռնչյու­նը, ջա­հել թրքու­հու ա­ղեկ­տուր ճի­չը ան­կա­րե­լի է լսել ա­ռանց սար­սու­ռի, ա­ռանց ար­ցուն­քի…
Իմ խո­րը հա­մոզ­մամբ, «Խմ­բա­պետ Շա­վար­շի» այս ռա­դիո­բե­մադ­րութ­յու­նը մե­կընդ­միշտ կմտնի մեր ար­վես­տի գան­ձա­րա­նը՝ որ­պես խո­շո­րա­գույն ի­րա­դար­ձութ­յուն մեր ժո­ղովր­դի մշա­կու­թա­յին կյան­քի… Գ­րի­գոր Չա­լիկ­յա­նը՝ իմ լավ բա­րե­կա­մը, պի­տի որ մի ամ­բողջ կյանք ապ­րեր դրան հաս­նե­լու հա­մար…

Գ­րի­գոր ԳՈՒՐԶԱԴՅԱՆ

ԱՆԿԱԽՈՒԹՅՈՒՆ
Եթե քայլերդ չեն գնում առաջ,
Այլ լոկ դոփում են ծանր ու դժվարին,
Ինչ-որ տեղ նույնիսկ ապրում են նահանջ,
Դեռ նորանոր բացվող մեր ճանապարհին,
Մի՛ տրտմիր, հոգի՛ս, և մի՛ չարանա,
Ժամանակներ են, այսպես չի մնա:

Եթե քո երկրի թշնամին անարգ
Քեզ շրջապատել, քո մահն է ուզում,
Թե դու որակ ես, նա՝ միայն քանակ,
Նոր արոտների մարմաջով լեցուն,
Մի՛ տրտմիր, հոգի՛ս, և մի՛ չարանա,
Ժամանակներ են, այսպես չի մնա:

Եթե անմեռոն կայսրը չարանենգ
Մեր արդար դատից սոսկում է, գարշում
Եվ Հայաստանին ավեր, արնաներկ
Նոր եղեռնների մեջ է ներքաշում,
Մի՛ տրտմիր, հոգի՛ս, և մի՛ չարանա,
Ժամանակներ են, այսպես չի մնա:

Եթե անբարո «ԺԱՄԱՆԱԿԸ» ժանտ
Թույն է լոկ թքում, ելած իր հունից,
Օր օրի դառնում ավելի դաժան,
Մեր այս դեռ կախյալ անկախությունից,
Մի՛ տրտմիր, հոգի՛ս, և մի՛ չարանա,
Ժամանակներ են, այսպես չի մնա:

Եթե լուսաբիբ զավակները քո
Կռվում են անվախ ու ողջակիզվում,
Թե մեն-մենակ ես ու բախտից դժգոհ,
Զի չի հասկանում ոչ ոք քո լեզուն,
Մի՛ տրտմիր, հոգի՛ս, և մի՛ չարանա,
Ժամանակներ են, այսպես չի մնա:

Եթե հեղվում է մեր արյունը թանկ,
Լոկ զորանում է դրանից հոգին,
Մեր հին թշնամուն պատասխան կտանք,
Նոր բարեկամից Տերը մեզ փրկի,
Մի՛ տրտմիր, հոգի՛ս, և մի՛ չարանա,
Ժամանակներ են, այսպես չի մնա:

Եթե խաբված ենք եղել մինչ այսօր,
Ոչ մի սատանա էլ մեզ չի խաբի,
Անկախությամբ է մարդ միայն հզոր
Եվ առանց նրա միշտ կխարխափի,
Մի՛ տրտմիր, հոգի՛ս, և մի՛ չարանա,
Ժամանակներ են, այսպես չի մնա:

Եթե այսքան չար հողմերին ընդդեմ
Մեր եռագույնն են պարզել ամրակամ,
Թե ոսոխներդ շատ են դիվոտել,
Քո հոգեվարքն են կամենում անգամ,
Մի՛ տրտմիր, հոգի՛ս, և մի՛ չարանա,
Ժամանակներ են, այսպես չի մնա:

Իսկ եթե մի օր… Աստված չարասցե…
Մեր անկախության հույսը քեզ դավի,
Ու մոլոր կանգնես ճամփին անհասցե,
Նման իր ղեկը կորցրած նավի,
Օ՜, այնժամ տրտմիր, այնժամ չարացիր,
Ձեռքիդ եկածը եթե չարեցիր:

ԴԻՄԱՑԻ ՊԱՏՇԳԱՄԲԸ

Ար­ևին է նա­յում դի­մա­ցի պատշ­գամ­բը մինչև կե­սօր, բայց այն­տեղ գրե­թե չեն օգտ­վում դրա­նից: Միայն լու­սա­բա­ցի շո­ղե­րի մեջ լվաց­վում են, նա­խա­ճա­շում ու գնում ի­րենց գոր­ծին: Երբ վե­րա­դառ­նում են, արևն ար­դեն իմն է, բայց այդ ժա­մին նա ինձ պետք չէ, նույ­նիսկ խան­գա­րում է:
Դի­մա­ցի պատշ­գամ­բում կան ֆի­կուս­ներ, կակ­տուս­ներ, կիտ­րոն­ներ: Ա­մու­սին­նե­րը ա­մեն օր վերց­նում են բամ­բա­կը և խ­նամ­քով մաք­րում տերև­նե­րի փո­շին: Դա մի ամ­բողջ ա­րա­րո­ղութ­յուն է: Շա­բաթ ե­րե­կո­նե­րը փոք­րիկ տաշ­տա­կի մեջ փոք­րիկ լվացք են ա­նում և պա­րա­նից կախ­ված սպի­տա­կե­ղե­նի ստվեր­նե­րը ընկ­նում են իմ պատշ­գամ­բին: Այդ ստվեր­նե­րի մեջ եր­բեք չեմ տե­սել կա­նա­ցի կրծկալ և կամ…
Կի­նը հագ­նում է խա­լաթ՝ վրան կա­նաչ տերև­ներ: Ես սի­րում եմ այդ խա­լա­թը: Նա եր­բեք գույ­նը չի փո­խում, միշտ կա­նաչ է: Կ­նոջ ժպի­տը ա­վե­լի դու­րե­կան է, ծի­ծա­ղը՝ զրնգուն. ըստ երևույ­թին ա­մու­սի­նը սրա­միտ մարդ է: Նա խո­սե­լիս օ­դում պատ­կեր­ներ է գծում: Այդ պա­հե­րին կի­նը նա­յում է իմ պատշ­գամ­բին: Ա­ռաջ­նե­րում ինձ թվում էր, թե նա ինձ է նա­յում: Ն­րանք այն­քան շուտ են ի­րար հաս­կա­նում, որ խոս­քը հա­ճախ մնում է կի­սա­ճա­նա­պար­հին: Երկ­րոր­դա­կան հար­ցե­րի մա­սին չեն խո­սում, այդ եր­ևում է նրանց ընդգծ­ված պատ­մե­լաձ­ևից: Ի՞նչ են ան­վերջ խո­սում, ին­չի՞ մա­սին, մի՞­թե օր­վա տպա­վո­րութ­յուն­նե­րը այդ­քան շատ են:
Ե­րե­կո­նե­րը բազ­մում են գոր­գա­պատ թախ­տին, և սկս­վում է ըն­թեր­ցա­նութ­յու­նը: Կար­դում են, վի­ճում: Կի­նը տե­ղի է տա­լիս ա­մուս­նու մտքե­րին, իսկ ա­մու­սի­նը՝ կնոջ նա­զան­քին: Այն­տեղ տի­րում է մի խա­ղաղ, խա­ղաղ հանգս­տութ­յուն: Հա­ճե­լի է: Չի կա­րե­լի ա­սել, որ հյու­րա­սեր չեն, և­ ոչ էլ կա­րե­լի է ա­սել՝ ժլատ, հյու­րե­րի դեպ­քում ո­չինչ չեն խնա­յում: Ինձ դուր չի գա­լիս, որ նրանք չեն շփվում ի­րենց պատշ­գամ­բա­կից­նե­րի հետ, իսկ թե ին­չու, որ­պես գաղտ­նիք ձեզ կա­րե­լի է ա­սել. շատ են խան­դոտ, մա­նա­վանդ ա­մու­սի­նը, նա ինձ տա­նել չի կա­րո­ղա­նում, բայց ես մե­ղա­վոր չեմ, ազ­նիվ խոսք: Ձմ­ռա­նը նրանք փա­կում են պատշ­գամ­բի լու­սա­մուտ­նե­րը, և­ եղ­յա­մը ա­ղա­վա­ղում է նրանց սի­լո­ւետ­նե­րը: Ձմ­ռա­նը տխրութ­յամբ եմ նա­յում դի­մա­ցի պատշ­գամ­բին: Այն­տեղ ո՛չ արև կա, ո՛չ ժպիտ: Ձանձ­րա­լի է:
Եր­բեմն փո­ղո­ցում հան­դի­պում ենք, բայց չենք բար­ևում: Ն­րանք միշտ միա­սին են: Թ­վում է՝ կի­նը ա­ռանց նա­յե­լու նկա­տում է ինձ, իսկ ա­մու­սի­նը նա­յում է, բայց չի ու­զում նկա­տած լի­նել: Ձմեռն անց­նում է: Բաց­վում են բո­լոր փակ փեղ­կե­րը: Գա­րունն է ծաղ­կում դի­մա­ցի պատշ­գամ­բում: Կր­կին խա­լա­թի կա­նաչ տերև­նե­րը ժպտում են, ու սիրտս լցվում է ար­ևով:
Գար­նան ե­րե­կո­նե­րին սի­րում եմ նստել մթութ­յան մեջ, ու հա­յացքս ինք­նա­բե­րա­բար ընկ­նում է դե­մի պատշ­գամ­բին: Ես բար­կա­նում եմ ինքս ինձ վրա: Առ­հա­սա­րակ խա­ղաղ ապ­րե­լու հա­մար ինձ ինչ-որ բան պա­կա­սում է: Իսկ թե ինչ՝ չգի­տեմ: Օ­րերն անց­նում են ի­րար նման: Նույն ար­ևը, միայն մի քիչ ա­վե­լի թույլ, նույն պատշ­գամ­բը, միայն այժմ կա­րիք ու­նի վե­րա­նո­րոգ­ման, նույն ա­մու­սին­նե­րը, միայն ա­վե­լի ան­կիրք հանգս­տութ­յամբ: Խո­սե­լիս զգաց­վում է, որ ան­ցել են երկ­րոր­դա­կան հար­ցե­րի: Կ­նոջ հա­յաց­քը այլևս չի ընկ­նում իմ պատշ­գամ­բին: Ա­մու­սի­նը թո­ղել է օ­դում գծե­լը: Գիր­քը ան­ցել է ա­ռա­ջին պլան: Նա­խա­ճա­շը, ճա­շը և­ ընթ­րի­քը բնավ չի ու­շա­նում, նույ­նիսկ ա­վե­լի է կա­նո­նա­վոր­վել: Կա­նաչն այն­քան է փար­թա­մա­ցել, որ սկսել է ինձ խան­գա­րել:
Ու­րախ լի­նե­լու հա­մար ինձ այն­քան քիչ բան է հար­կա­վոր: Կող­քիս հար­ևա­նը իր ե­րե­խա­յի հա­մար խա­ղա­լիք ավ­տո գնեց -­ ու­րախ եմ, տրո­լեյ­բու­սի տոմ­սա­վա­ճա­ռը ժպտաց -­ ու­րախ եմ, տաք­սիի վա­րոր­դը ման­րը լրիվ վե­րա­դարձ­րեց և դեռ շնոր­հա­կա­լութ­յուն էլ հայտ­նեց – շատ ու­րախ եմ: Եր­ևի այ­սօր էլ նման մի բան ինձ­նից թա­քուն մտել է սիրտս ու տրա­մադ­րութ­յունս բարձ­րաց­րել: Մի մո­ռաց­ված երգ ան­վերջ զգալ է տա­լիս, ու թեև ես ե­րաժշ­տա­կան լսո­ղութ­յուն չու­նեմ, բայց մի կերպ աշ­խա­տում եմ ար­տա­բե­րել: Եվ լավ է, որ ինձ լսող չկա: Հա­յացքս ընկ­նում է դե­մի պատշ­գամ­բին, այն­տեղ լուռ ըն­թեր­ցա­նութ­յուն է: Ու­զում եմ բղա­վել, ա­սել, որ գիր­քը լավ բան է, բայց գրքից դուրս էլ աշ­խարհ կա, որ կյան­քը անց­նում է… Մա­րում է լույ­սը, և ն­րանք քնում են: Մի անն­կա­տե­լի բան դի­մա­ցի պատշ­գամ­բից թա­փան­ցում է իմ սիր­տը, և սկ­սում եմ հո­րան­ջել: Սո­վո­րա­բար ես հո­րան­ջում եմ նկա­տե­լի հուզ­մուն­քից հե­տո կամ նկա­տե­լի հոգ­նա­ծութ­յան դեպ­քում:
Հետև­յալ օ­րը ա­մու­սի­նը ուշ է վե­րա­դառ­նում աշ­խա­տան­քից: Կի­նը ա­նի­մաստ ե­լու­մուտ է ա­նում: Նա ա­մեն­ևին չի էլ նկա­տում, որ դի­մա­ցի պատշ­գամ­բում շունչ ա­րա­րած կա: Ա­մու­սի­նը եկավ: Սկ­սում է սի­րել կնո­ջը: Համ­բու­րում է նրա պա­րա­նո­ցը: Կի­նը վա­նում է: Եր­ևի խմիչ­քի հոտ է ա­ռել: Ա­մու­սի­նը ծի­ծա­ղում է և­ ոգ­ևոր­ված գծագ­րեր է փռում սե­ղա­նին: Կի­նը սուրճ է մա­տու­ցում:
Հետև­յալ օ­րը ա­մուս­նու ըն­կեր­նե­րը գա­լիս են և ն­րան տա­նում: Կի­նը մե­նա­կութ­յուն է զգում: Ես էլ եմ մե­նակ, բայց մե­նա­կութ­յան մեջ ա­վե­լի քան մե­նակ չեմ: Ն­րա թա­խի­ծը ցրե­լու հա­մար սկսում եմ նկա­տե­լի եր­գել: Նա փա­կում է լու­սա­մու­տը: Ա­ռա­ջին ան­գամ իմ լույ­սը ա­վե­լի շուտ է մա­րում: Գլ­խիս վրա և գլ­խիս մեջ միա­լար չխկչխկում է պա­տի ժա­մա­ցույ­ցը: Հար­կա­վոր է այն փո­խել սե­ղա­նի փոք­րիկ ժա­մա­ցույ­ցով: Աշ­խա­տում եմ ինձ հա­վա­տաց­նել, որ քնած եմ:
Այ­սօր կի­րա­կի է: Ար­ևը ո­ղո­ղել է դի­մա­ցի պատշ­գամ­բը: Ա­մու­սի­նը չկա: Կինն ի­րեն տվել է սեն­յակ­նե­րի մաք­րութ­յա­նը, ծա­ղիկ­նե­րի խնամ­քին: Ար­ևի շո­ղե­րի մեջ կա­նա­չին տվող խա­լաթն ինձ ան­գոր­ծութ­յան է մատ­նել: Ո՞ւր է գնա­ցել ա­մու­սի­նը, ին­չո՞ւ կնո­ջը հե­տը չի տա­րել: Մ­տա­ծում եմ: Ին­չո՞ւ ա­մուս­նա­կան ա­ռա­ջին տա­րի­նե­րը ջեր­մութ­յամբ են շնչում, ա­պա հետզ­հե­տե սկսվում է տաղ­տու­կը: Ես ա­վե­լի քան գոհ եմ իմ մե­նա­կութ­յու­նից: Ե­րե­կո­յան ուշ եմ տուն գա­լիս: Ն­րանց լույ­սը վառ է, ա­մու­սի­նը դեռ չի ե­կել: Կի­նը քնած է:
Ես փլվում եմ մահ­ճա­կա­լին: Գլխումս աղմ­կում են ի­րա­րա­մերժ մտքե­րը: Ե­րա­զիս մեջ դի­մա­ցի պատշ­գամ­բում ա­շուն էր, ու քա­մին թա­փում էր հար­ևա­նու­հուս խա­լա­թի կա­նաչ տերև­նե­րը:
Մի քա­նի ա­միս գոր­ծուղ­ման մեջ եմ: Երբ վե­րա­դառ­նում եմ, հար­ևա­նու­հուս տա­նը չեմ գտնում: Ըստ եր­ևույ­թին հե­ռա­ցել է ա­մուս­նուց: Սի­րե­լով հան­դերձ՝ հե­ռա­ցել է: Ցա­վա­լի է: Սեն­յա­կիս օ­դը պա­կա­սում է: Ես եր­կար, եր­կար հո­րան­ջում եմ, և­ աչ­քերս ջրա­կալ­վում են: Բայց ին­չո՞ւ այս հի­մա­րը պետք է այդ­պես դառ­նաց­ներ նման կնո­ջը: Ի՞նչ էր հար­կա­վոր սրան, որ աշ­խա­տեր ու­րի­շի մեջ ո­րո­նել: Հի­մա ուր որ է այդ ու­րի­շը կեր­ևա: Չափչ­փում եմ սեն­յա­կի լայ­նութ­յունն ու եր­կա­րութ­յու­նը: Ինչ-որ վրե­ժի զգա­ցում­ներ են առ­կայ­ծում իմ մեջ այդ մար­դու նկատ­մամբ:
Հետև­յալ օ­րը նա դարձ­յալ մե­նակ է, և­ այդ ու­րի­շը չկա: Հի­մա էլ նա է իր սեն­յակ­նե­րը չափչ­փում: Այդ օ­րը մեր լույ­սե­րը միա­սին մա­րե­ցին: Ա­ռա­վոտ­յան գնաց աշ­խա­տան­քի ա­ռանց նա­խա­ճա­շե­լու: Հ­նար լի­ներ՝ կգնա­յի և ն­րանց պատշ­գամ­բի կա­նաչ­նե­րը կխնա­մեի: Ափ­սոս են, չեն դի­մա­նա:
Օ­րե­րը աշ­նա­նա­յին ե­րանգ են ստա­նում: Եր­կին­քը մթնեց, և­ անձր­ևի կա­թիլ­նե­րը ըն­կան պատշ­գամ­բից ներս: Դի­մա­ցի լու­սա­մուտ­նե­րը բաց են: Կա­թիլ­նե­րից դող­դո­ղում են տերև­նե­րը: Անձր­ևի մեղմ ձայնն ինձ հա­մար հա­ճե­լի ե­րաժշ­տութ­յուն է: Անձր­ևը վե­րած­վում է կար­կու­տի: Ես բղա­վում եմ:
– Հար­ևա՛ն, կար­կուտ է, ծած­կիր փեղ­կերդ:
Նա վրա է հաս­նում և փա­կում: Բույ­սե­րը փրկված են: Ես եր­կար ժա­մա­նակ ա­նի­մաստ աչ­քե­րով նա­յում եմ սպի­տակ գնդիկ­նե­րի թա­վա­լում­նե­րին: Սիրտս տխրում է: Ծ­խում եմ: Աս­տի­ճա­նա­բար հալ­չում են սպի­տակ գնդիկ­նե­րը: Ու­զում եմ հար­ևա­նու­հուս դեմ­քը հի­շել, չեմ կա­րո­ղա­նում: Աչ­քիս ա­ռաջ է գա­լիս խա­լա­թը՝ կա­նաչ տերև­նե­րը վրան: Տես­նես տերև­նե­րը խու­նա­ցե՞լ են:
Հա­ջորդ օ­րը ուշ եմ տուն վե­րա­դառ­նում: Տ­րա­մադ­րութ­յունս բարձր է: Սկ­սում եմ չարչա­րել մի հա­ճե­լի ե­րաժշ­տութ­յուն: Տես­նեմ այդ հի­մա­րը թախ­տի վրա նստած քնել է: Տա­րօ­րի­նակ է, ին­չու չի մտել ան­կո­ղին: Հա­վա­նա­բար հար­բած է: Դե, ի­հար­կե, կհար­բի, խռմփաց­րու, խռմփաց­րու: Միաց­նում եմ ըն­դու­նի­չը: Սիմ­ֆո­նիկ ե­րաժշ­տութ­յուն է: Ես սի­րում եմ սիմ­ֆո­նիկ ե­րաժշ­տութ­յուն: Կուրծքս այն­պես ու­ժեղ է բա­բա­խում, որ թվում է՝ թե ու­զե­նամ, այդ հար­բած մար­դուն թախ­տի հետ միա­սին կա­րող եմ բարձ­րաց­նել և շպրտել պատշ­գամ­բից ներքև: Ա­մե­նից զար­մա­նա­լին այն է, որ նա մե­նակ է, և­ ոչ մի շրջա­զ­գեստ չի պտտվում նրա շուր­ջը: Հա­ճախ կար­դում է, բայց ի­մաս­տը չի ըմբռ­նում, այդ զգաց­վում է նրա­նից, որ մերթընդ­մերթ հա­յաց­քը գրքից կտրվում է: Ըստ եր­ևույ­թին զղջա­ցել է: Հի­մա ինչ էլ ա­նի, ուշ է, թռավ եր­ջան­կութ­յու­նը: Հար­ևա­նու­հիս այն­պի­սի կին է, որ դժվար թե վե­րա­դառ­նա:
Այ­սօր շա­բաթ է և կե­սօր: Հար­ևանս տան­տի­րու­հու նման զբաղ­ված է սեն­յակ­նե­րի մաք­րութ­յամբ: Սու­լում է: Սե­ղա­նի վրա շշեր են հայտն­վում: Վեր­ջա­պես հայտն­վե­լու է նաև նա՝ նոր շրջազ­գես­տը: Մի փշրված ժպիտ պա­ղում է իմ դեմ­քին: Բաց­վում է դու­ռը, և ներս է մտնում… հար­ևա­նու­հիս, գրկում բա­րու­րի մեջ փա­թաթ­ված մի նո­րա­ծին: Ն­րա հետ են նաև եր­կու ան­ծա­նոթ կա­նայք: Ա­մու­սի­նը ու­րա­խութ­յու­նից կորց­րել է գլու­խը: Նա վերց­րել է բա­րու­րը և պտտ­վում է պատշ­գամ­բում: Ե­րե­խա­յի լա­ցը դառ­նում է ժպիտ ու ջեր­մութ­յուն:
Ես նա­յում էի ա­պուշ կտրած: Այդ նա ի­րա­վունք ու­ներ ինձ շպրտե­լու պատշ­գամ­բից ներքև:
Իջ­նում էր ա­ռա­ջին ձյու­նը, և ձ­յան թե­լե­րի մի­ջից եր­ևում էին հար­ևա­նու­հուս խա­լա­թի տերև­նե­րը: Ն­րանք կա­նաչ, կա­նաչ էին:
Ա­ռա­ջին ան­գամ զգա­ցի մե­նա­կութ­յան թա­խի­ծը: