Էլ­ֆիք ԶՈՀՐԱԲՅԱՆ

Այս մեկ շա­բա­թում ե­րի­տա­սարդ հա­յը 30 տար­վա կյան­քի հա­սու­նա­ցում ապ­րեց. այս դա­րաշր­ջա­նի հայն էլ լսեց ան­տար­բեր աշ­խար­հի լռութ­յու­նը, հու­մա­նիստ խա­ղա­ցող­նե­րի հրա­դա­դա­րի կո­չի բա­նա­վոր «պետք է»-նե­րը, ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի «Գ­նա­ցեք ձեր երկ­րում երթ­ևե­կութ­յուն փա­կեք, մենք գոր­ծի ենք, խան­գա­րում եք…»-ը, հաս­կա­ցավ, որ թշնա­մու հար­ցում էլ բախտ չու­նի. նան­րա­միտ, հո­խոր­տա­ցող, մանր, շատ մանր զրպար­տող է նա, ճշմար­տութ­յան աչ­քե­րին նա­յե­լով ժպտա­լով ժխտում է նրա գո­յութ­յու­նը… ­Մեր է­պո­սում ­Դա­վիթն արթ­նաց­նում է քնած թշնա­մուն, որ կռվի, իսկ ­Ռա­միլ ադր­բե­ջան­ցին քնած սպա­յին է կաց­նա­հա­րում ու հե­րոս հռչակ­վում, հայ ե­րե­խան պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ գիրքն է վերց­նում, կո­շի­կը մո­ռա­նում: Ադր­բե­ջան­ցին հայ հաղ­թա­նա­կած ե­րի­տա­սար­դի տեքս­տը մի­տում­նա­վոր սխալ է թարգ­մա­նում. նա ա­սում է՝ հաղ­թա­նա­կած ա­ռաջ ենք գնում, նրանք թարգ­մա­նում են՝ եր­կու օր է սո­ված ենք, վի­ճա­կը վատ է… ­Սի­րիա­ցի վարձ­կա­նը բո­ղո­քում է 2000 դո­լա­րի պատ­ճա­ռով ա­ռաջ­նագ­ծում ադր­բե­ջա­նա­կան մսա­ղացն ըն­կե­լու հա­մար, իսկ Ա­լիև նան­րա­մի­տը, աչ­քե­րը փախց­նե­լով լրագ­րո­ղի աչ­քե­րից, վարձ­կան­նե­րի պա­հը հա­մա­րում է հա­յե­րի հո­րին­վածք:
Թշ­նա­մին գի­տեր՝ ե՛րբ հար­ձակ­վեր. ­Կո­րո­նան մի կող­մից, ներ­սի ար­յու­նար­բու, ա­թո­ռակ­ռիվ տվող­նե­րը մյուս կող­մից, թու­լաց­րել են հա­յին, դե մտնենք… ­Հայն ու­նի մեծ է­ներ­գիա. պա­րապ մնա­լու դեպ­քում դառ­նում է իր իսկ հա­կա­պատ­կե­րը: Երբ աշ­խար­հը լիար­ժեք ճա­նա­չի հա­յին, կհիա­նա Աստ­ծո ա­րար­չա­գոր­ծութ­յամբ մեկ ան­գամ ևս…
21-րդ ­դա­րի հայ ե­րի­տա­սար­դի ո­րակն այլ է. երբ լսեց՝ ար­ցախ­ցի­ներ են թո­ղել տուն-տեղ, ե­կել ­Հա­յաս­տան, քա­նի՛ ըն­տա­նիք տեղ տվեց իր տա­նի­քի տակ, որ­քա՛ն սնունդ ու ա­ռա­ջին անհ­րա­ժեշ­տութ­յան պա­րա­գա­ներ հա­վաք­վե­ցին, քա­նի՛ հա­զար մարդ գնաց կա­մա­վոր գրվե­լու, եր­բեմն էլ՝ փոքր-ինչ ցու­ցադ­րա­կան կամ են­թա­տեքս­տում՝ հրա­ժեշ­տի ա­կոր­դով, հա­զա­րա­վոր 19-20-ամ­յա զին­վոր­ներ ա­տամ­նե­րով պա­հե­ցին ու պա­հում են հա­յոց սահ­ման­նե­րը:
Դ­րութ­յու­նը ռազ­մա­կան է. հու­սա­հատ­վե­լու և­ ընկճ­վե­լու ի­րա­վունք չու­նենք, ե­թե պետք է մեռ­նենք, ու­րեմն մեռ­նենք՝ եր­գը մեր շուր­թե­րին, անն­կուն, ե­թե հաղ­թե­լու ենք, ու­րեմն հաղ­թե­լու ենք. կամ-կամ… Ոչ մի վայրկ­յան չհու­սա­հատ­վե՛լ: ­Հատ­կա­պես ար­վես­տի մար­դը թա­քուն կա­րող է լա­ցել, բայց ժո­ղովր­դի ներ­կա­յութ­յամբ պետք է ուժ տա­լով ա­վե­լի ու­ժե­ղա­նա: Կր­կին հաս­կա­ցանք, որ մեր միակ հույ­սը մենք ենք, որ այն­քան մեծ գործ ու­նենք ա­նե­լու մեր փոքր, բայց հզոր եր­կիրն աշ­խար­հին ճա­նա­չել տա­լու հա­մար: ­Նող­կան­քով լսե­ցիք այս ռազ­մա­կան դրութ­յան մեջ ­Կու­րաժ մայ­րիկ­նե­րի կամ ա­թո­ռա­լաց տվող­նե­րի ոռ­նոցն ընդ­դեմ երկ­րի ղե­կա­վար­նե­րի: ­Տո՛ ի­դիոտ, հի­մա դու հա­վա­սար ես թշնա­մու. ան­գամ ա­մե­նա­վատ ղե­կա­վար ու­նե­նա­լու դեպ­քում էլ այս պա­հին պետք է հա­յը մի նպա­տակ ու­նե­նա. միաս­նա­կան լի­նել ու փրկել հայ­րե­նի­քը. գո­յա­մարտ է, իսկ դու ղե­կա­վար ես դա­տա­փե­տում՝ ու­րա­խաց­նե­լո՞վ թշնա­մուն:
­Մի օ­տա­րազ­գի Ս­պար­տա­յի մար­տե­րի հետ հա­մե­մատեց մեր այ­սօր­վա պա­տե­րազ­մը. այս­քան ուժ որ­տե­ղի՞ց այս փոքր ազ­գին. առ­յու­ծի սիր­տը ման­կո՞ւց է դրված 19-ամ­յա այս ե­րի­տա­սարդ­նե­րի մեջ, ո­րոնք հա­ճախ պայ­քա­րում են 30-50-ամ­յա, «քա­ջութ­յուն հա­ղոր­դող» նե­րար­կիչ­նե­րը գրպա­նում, այ­լազ­գի վարձ­կան­նե­րի դեմ: Աստ­ված օրհ­նի հա­յին: Այս ճա­կա­տում էլ պետք է մար­դը շա­րու­նա­կի իր աշ­խա­տան­քը: Ու­սա­նող­ներն սկսել են ա­վե­լի լավ սո­վո­րել, բո­լո­րը օգ­նե­լու, լավ բան ա­նե­լու պատ­րաս­տա­կա­մութ­յամբ են հա­մակ­ված… ­Հիաց­մուն­քից թա­քուն ար­տաս­վե­լու նյութ շատ կա… Նժ­դե­հը, Անդ­րա­նի­կը, ­Մոն­թեն երկն­քից ժպտում են, հիա­նում… Եվ ­Պոե­տի մար­գա­րե­կան տո­ղը միաս­նութ­յան մա­սին է­լի ա­րե­գա­կի պես փայ­լա­տա­կեց հա­յի մտա­կա­մա­րում…
­Չընկճ­վե՛լ. հաղ­թե­լու ենք…