Լ­ևոն ՍԱՀԱԿՅԱՆ

1. 1991 թվա­կա­նի սեպ­տեմ­բե­րի 21-ին ­Հա­յաս­տա­նի ­Հան­­րա­­պե­­տութ­յու­նը դար­ձավ ան­կախ, ինք­նիշ­խան պե­տութ­յուն: Այս ի­րո­ղութ­յու­նը կմնա որ­պես պատ­մա­կան փաս­տագ­րում ու կփո­խանց­վի սերն­դե­սե­րունդ:
­Սա մի անգ­նա­հա­տե­լի ու­րա­խութ­յուն է, ա­ռանձ­նա­կի հպար­տութ­յուն, ինք­նութ­յան արժ­ևո­րում, վեր­ջա­պես, պե­տա­կա­նութ­յուն ու­նե­նա­լու հա­ճե­լի զգա­ցութ­յուն է, եր­կար սպաս­ված զա­վա­կի ծնունդ…
ԽՍՀՄ կայս­րութ­յան փլու­զու­մից հե­տո ան­կա­խութ­յուն ստա­ցավ 14 եր­կիր: ­Կա­րե­լի է նույ­նիսկ ա­սել, որ ե­թե չու­զե­նա­յին էլ՝ կպար­տադր­վեր: ­Ռու­սաս­տա­նը ան­հե­ռա­տե­սո­րեն ձեր­բա­զատ­վեց իր սահ­ման­նե­րը ա­վե­լի ա­մուր դարձ­նող երկր­նե­րից ու… տու­ժեց:
­Հա­յաս­տանն ան­կա­խա­ցավ, ու­նե­նա­լով ար­ցախ­յան խնդիր, ­Թուր­քիա և Ադր­բե­ջան թշնա­մա­կան երկր­նե­րին միայ­նակ դի­մա­կա­յե­լու ու ներ­քին ցե­ցի դեմ եր­կա­րա­ժամ­կետ պայ­քար մղե­լու հե­ռան­կար: ­Մեր ան­կա­խութ­յունն իր հետ բե­րեց նաև բա­զում մտա­հո­գութ­յուն­ներ: Այ­սօր մեծ գու­մար­ներ ենք հատ­կաց­նում զենք ու զի­նամ­թերք գնե­լու և ­բա­վա­րար քա­նա­կի սպա­ներ ու զին­վոր­ներ պա­հե­լու հա­մար: Ընդ­դի­մա­դիր ներ­կա­յա­ցող­նե­րը մե­ծա­մա­սամբ ե­րեկ­վա եր­կի­րը թա­լա­նող­ներն են, ժո­ղովր­դի ա­նու­նից խո­սող, սա­կայն ա­մեն բան ի­րենց շա­հին ծա­ռա­յեց­նող ա­նա­մոթ ճար­պիկ­նե­րը: ­Թա­կի­դեսն ա­սել է. «­Քա­ղա­քա­ցի­նե­րի հա­մար օգ­տա­կար է, երբ պե­տութ­յու­նը ծաղ­կում է ամ­բող­ջո­վին, այլ ոչ՝ երբ ա­ռան­ձին մար­դիկ բար­գա­վա­ճում են, իսկ ամ­բող­ջը՝ քայ­քայ­վում»: Ա­վաղ, ինք­նա­մաքր­ման գոր­ծըն­թա­ցը դան­դա­ղում է, ներ­քին թշնա­մին շա­րու­նա­կում է գոր­ծել, ու վտանգ­վել է մեր ան­կա­խութ­յու­նը: ­Հար­կա­վոր է ա­րա­գո­րեն ա­զատ­վել պաշ­տո­նա­վա­րող նախ­կին թափթ­փուկ­նե­րից և­ ա­նար­ժան յու­րա­յին­նե­րից: Չպետք է մո­ռա­նալ, որ «Ն­րանք, ով­քեր հե­ղա­փո­խութ­յուն են ա­նում կի­սով չափ, գե­րեզ­ման են փո­րում» ի­րենց հա­մար (Սեն Ժ­յուստ):

2. ­Հու­շեց, որ ի­րեն պահ­պա­նե­լու և­ ազատ քա­ղա­քա­ցի լի­նե­լու հա­մար հար­կա­վոր է ի­րա­վունք­ներն ու պար­տա­կանութ­յուն­նե­րը դնել աչ­քի հա­մար տե­սա­նե­լի միև­նույն հար­թութ­յան վրա:
Ազատ, ինք­նիշ­խան «­Հա­յաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տութ­յուն» կոչ­վող եր­կի­րը ինձ դարձ­րեց հպարտ քա­ղա­քա­ցի, իմ մեջ հա­վատ արթ­նաց­րեց վաղ­վա օր­վա նկատ­մամբ, հո­գիս լցրեց նո­րա­նոր ներշն­չում­նե­րով, ու հա­մար­յա հու­սա­խաբ ե­ղած գրիչս սկսեց գոր­ծել նոր ե­ռան­դով ու վառ գույ­նե­րի ընտ­րութ­յամբ: ­Ճիշտ է, մտա­հոգ ու տագ­նա­պոտ եմ դեռևս հնա­րա­վոր ան­ցան­կա­լի զար­գա­ցում­նե­րի պատ­ճա­ռով, սա­կայն պատ­րաստ եմ ա­մեն կերպ պաշտ­պա­նել ազ­գիս ա­զա­տա­տենչ ձգտում­ներն ու նվի­րա­կան ե­րա­զանք­նե­րը (մինչև ան­գամ սպար­տա­ցի­նե­րի պես):
Ես ու­զում եմ խնդրել ա­մեն մի հա­յի, որ ա­զա­տութ­յու­նը չտես­նի օ­րեն­քից դուրս ու կա­րո­ղա­նա իր ես-ը դնել ա­մե­նա­հաղթ մենք-ի մեջ: