Սարգիսին, որ օգնեց գտնել
ավերակ խրճիթի ճամփան:
– Էստե՞ղ ես:
– Հա՛, բայց պիտի գնամ:
– Աշտարա՞կ:
– Հա՛:
– Լավ է, դու աշտարակ ունես: Էնտեղ տաք է, ու կյանք կա:
– Տաք է, բայց կյանք չկա:
– Բայց մեկ է, քո աշտարակն է: Բարձր, գեղեցիկ:
– Իմն է, բայց ներսում օտարներ են: Իսկ էստեղ՝ էս քարակույտի մեջ, լավ է: Սա է իմ տեղը:
– Էդ ի՞նչ քերծվածքներ են ձեռքերիդ:
– Աշտարակի բնակիչներն են արել: Չէին ուզում ներս թողնել: Դուռը փակում էին վրաս, ես էլ ձեռքերով մի կերպ հրեցի-բացեցի, ու ձեռքերս մնացին էդ ծանր դռան տակ:
– Բա ինչո՞ւ ես ամեն օր գնում էնտեղ:
– Որ ինձ դուրս չգցեն: Մի օր չգնամ, կողպեքը կփոխեն, ու ես էլ չեմ կարողանա մտնել աշտարակ:
– Բա ե՞ս ինչ անեմ: Ինձ ոչ մի տեղից դուրս չեն գցում, որովհետև ես տեղ չունեմ: Ինչքա՞ն պիտի էսպես շարունակվի:
– Չգիտեմ, բայց ես վաղն էլի կգամ:
– Ինձ կտանե՞ս լույսի մոտ: Էն, որ հեռվում երևում է:
– Կտանեմ, մենակ թե դու ճանապարհին ձեռքս բռնիր: Ոչ ոք ձեռքս քեզ նման չի բռնել:
– Ես վախից եմ ձեռքդ բռնում:
– Կարևոր չէ: Դու բռնիր ու ոչինչ մի ասա, գուցե ես ավելի լավ բան եմ մտածում:
– Ավելի լավ բան չկա, ինքդ քեզ մի խաբիր: Ես հիմա ամեն ինչ վախից եմ անում: Ձեռքդ բռնելը՝ նույնպես:
– Լավ, էլի, չե՞ս մտածում, որ կարող եմ վիրավորվել: Գոնե հանուն ինձ խաբիր:
– Հանուն ինձ խաբո՞ւմ եմ, որ հանուն քեզ խաբեմ: Լույսի ճանապարհը գիտե՞ս:
– Չէ՛, բայց միասին կգտնենք:
– Ես էլ եմ ուզում աշտարակ ունենալ, բայց շուրջս ոչինչ չի նշմարվում: Չե՞ս կարող քո աշտարակի պատուհանից նայել ու ինձ համար մի հարմար բան գտնել մոտերքում:
– Նայել եմ, ոչինչ էլ չկա: Համ էլ էսպես լավ է: Ես քնում եմ աշտարակում, հետո գալիս եմ էստեղ ու քեզ հետ ապրում:
– Բա ե՞ս որտեղ քնեմ: Էս քարակույտի մեջ մեջքս ցավում է: Լա՞վ ես նայել, ինձ համար ոչ մի աշտարակ չկա՞ էս կողմերում: Կամ ասենք՝ մի համեստ խրճիթ:
– Դու ամեն ինչ էլ ունես, ես քեզ հետ եմ, էստեղից լույսը երևում է, վաղն էլ քեզ լույսի մոտ կտանեմ: Հերիք չէ՞:
– Եսիմ: Երևի հերիք է: Բայց եթե աշտարակիդ պատուհանից մի բան տեսնես, ասա:
– Որ տեսնեմ, կասեմ:
– Իսկ ինձ չե՞ս կարող քեզ հետ աշտարակ տանել:
– Որ կարողանայի, վաղուց տարած կլինեի: Ասացի, չէ՞, էնտեղ հիմա օտարներն են: Երկուսիս էլ կծեծեն ու կվռնդեն:
– Ավելի լավ, կգաս էստեղ ու էլ չես գնա:
– Ի՞նչ ես խոսում, ես եմ էդ աշտարակը սարքել, դարպասի բանալիներն էլ ունեմ: Ո՞նց պիտի էստեղ ապրեմ: Էս քարերի վրա մեջքս կցավի:
– Հա՜, գնա: Ես ամեն ինչ ունեմ:
– Դե լա՜վ, մի՛ հեգնիր: Վաղը կգնանք լույսի մոտ:
***
Լույսի ճանապարհը ո՛չ երկար էր, ո՛չ կարճ:
Հասան երկինք բարձրացող աստիճաններին ու սկսեցին փնտրել: Դժվարությամբ, բայց գտան լույսը:
Ձեռքը բռնել էր՝ առանց ասելու, թե ինչի համար:
Սայլակով էին եկել: Մի անիվն էլ կոտրված էր, բայց մի կերպ հասան՝ ճանապարհին վթարվելով-վնասվելով:
– Ես ճանապարհը չտեսա, ինչո՞ւ էիր աչքերս կապել:
– Վախենալու տեղեր կային, չուզեցի՝ տեսնես:
– Բայց կարող էր, չէ՞, մի ոչ վախենալու բան հանդիպել: Կտեսնեի-կիմանայի:
– Դու հիմա մենակ ինձ պիտի տեսնես, ես եմ քո հենարանը: Ուրիշները քեզ կվնասեն: Շատ անպաշտպան ես:
– Մտածում էի՝ մի կացարան կտեսնեմ, կմտնեմ մեջն ու պաշտպանված կլինեմ:
– Ես քեզնով եմ ապրում:
– Դա հասկացանք, բայց ես էլ եմ ուզում մի բանով ապրել:
– Ինձնով ապրիր: Ես քեզ չեմ նեղացնի:
– Բա աշտարա՞կդ: Համ էլ տեսա, որ լույսը սիրեցիր: Շատ չես մնա կողքիս, կգնաս էնտեղ:
– Հիմարություններ դուրս մի՛ տա: Ես դեռ երկար կլինեմ քեզ հետ: Լույսը կսպասի:
– Իսկ էնտեղ կյանք կա՞:
– Չէ՛: Բայց մարդիկ կան:
– Էդ մարդկանցից ոչ ոք քեզ չի՞ սպասում:
– Սպասում է՝ սպասի: Ես քո քարակույտն եմ ուզում:
– Հետդարձի ճանապարհին էլի աչքերս կապելո՞ւ ես:
– Հա՛, որ չվախենաս:
– Թող վախենամ: Ամեն ինչ ուզում եմ տեսնել:
– Դու հիմա չես հասկանում, թե ինչ ես ուզում: Եթե աչքերդ կապել չթողնես, ետ չեմ տանի: Կմոլորվես-կկորչես էստեղ:
– Սպառնո՞ւմ ես:
– Չէ՛, զգուշացնում եմ:
– Համարիր, որ զգուշացված եմ: Ու էլի նույն մտքին եմ՝ աչքերս չկապես:
– Ուրեմն ես մենակ եմ գնում: Դու էլ՝ ոնց կուզես:
– Էդ ի՞նչ ես թաքցնում: Ի՞նչ կա էդ ճանապարհին, որ չես ուզում տեսնեմ:
– Ինչ էլ որ կա, քեզ համար չէ: Քո հենարանը ես եմ: Ինձնից բացի, ոչ ոք մատիցդ փուշ չի հանի:
– Գիտեմ: Երախտապարտ եմ: Բայց ուզում եմ մի քիչ փափուկ տեղ գտնել: Մեջքս էդ քարակույտերի մեջ բռնվել է:
– Ամեն օր նույն բանն ես ասում: Դեռ չսովորեցի՞ր:
– Դա սովորելու բան չէ: Ինձ մի խարխուլ, կիսատ-պռատ ապաստան է պետք:
– Ես քեզ համար ավելին եմ, քան էդպիսի ապաստանը: Ամեն օր կողքիդ եմ, ինչ ուզես, քեզ համար կանեմ:
– Ինձ քո աշտարակը կտանե՞ս… Չպատասխանես, պատասխանդ գիտեմ:
– Արի միասին ծով գնանք: Էս սայլակով: Մեջը ուտելիք ու շոր կբարձենք, կգնանք-կհասնենք ծովին ու կպառկենք փափուկ ավազներին, մեջքդ քարակույտի ցավը կմոռանա:
– Հա՜, գնանք: Գոնե քո աշտարակն էնտեղից չեմ տեսնի:
– Էլի՜ աշտարակ: Դե, աշտարակ է, մի մեծ բան չի: Ամեն անգամ երեսովս մի՛ տուր:
***
– Էսօր տարօրինակ ես:
– Իմացել եմ՝ ինչ էիր թաքցնում:
– Ի՜նչ, գտա՞ր էդ ավերակ խրճիթը: Ախր, դու ավելիին ես արժանի, էդ խրճիթը քեզ համար չէ:
– Հա՜, բայց խրճիթ է, ոչ թե քարակույտ: Քեզ սպասելու ոչ մի պատճառ այլևս չկա: Գնա քո աշտարակն ու ապրիր օտարներիդ հետ: Ես կմնամ իմ անդուռ-անպատուհան ավերակում: Չմտածես, արդեն լավ եմ ու առանց քեզ էլ կգտնեմ լույսի ճամփան: Դու ինձնից ավելի շուտ կհասնես լույսին, բայց ես չեմ նախանձում:
– Էդքան բան եմ քեզ համար արել, ո՞նց ես ուրանում: Ի՞նչ խրճիթ, ի՞նչ բան, դու էս քարերին ես սովոր, մնա էստեղ, որ գամ քեզ սփոփեմ: Էդ խրճիթում ո՞վ պիտի սփոփի:
– Էնտեղ սփոփվելու մասին չեմ մտածում, հազիվ ավերված պատ ու առաստաղս եմ կարկատում, պատուհաններիս ճեղքերը փակում: Քիչ-քիչ ավերված խրճիթս դառնում է կիսավեր:
– Էդպես կյանքդ կմաշես, մեղք չե՞ս:
– Իսկ դու մեղք չե՞ս, որ ամեն օր օտարներիդ մոտ ես գնում:
– Նախանձո՞ւմ ես: Իրենք իմ օտարներն են, իրենցից գործ չունես: Քեզ ես եմ պետք: Իսկ եթե մնաս էդ ավերակում, քանդել կտամ, մի խարխուլ պատ էլ չեմ թողնի:
– Հասկանում եմ, էդպես էլ է հնարավոր սիրել: Բայց լույսի ճամփան բացվել է: Աչքերս կապած էլ գլխի էի ընկել, որ էդ կողմերում ինձ համար պահված մի բան կա: Առանց քեզ գնացի-գնացի, չարչարվեցի-չարչարվեցի ու ավերակ խրճիթը գտա:
– Ուրեմն ես էլ կգամ քո խրճիթը: Գուցե էդպես ավելի լավ կլինի, էլ քարերին չենք պառկի:
– Չես կարող գալ:
– Ինչո՞ւ որ:
– Դա էլ իմ աշտարակն է, չնայած էնտեղ օտարներ չկան:
– Ես կլինեմ քո օտարը:
– Պետք չէ, դու քո հարազատ օտարներն ունես, գնա ու վայելիր:
– Ես ոչ մեկին չեմ սիրում, մենակ՝ քեզ:
– Ես էլ ոչ մեկին չեմ սիրում, մենակ՝ ավերակս:
– Ասացի՝ կքանդեմ ավերակդ, բան չեմ թողնի:
– Ավերակը քանդել չի լինի, արդեն քանդված է, գնա քո բարձր աշտարակը քանդիր:
– Չհամարձակվես, դու ո՞վ ես, որ աշտարակս քանդեմ քեզ համար:
– Քեզ համար քանդիր, որ ամեն օր էնտեղից չվռնդվես:
– Բան չես հասկանում, ամեն մարդ էլ մի տեղ պիտի ունենա, որտեղից իրեն կվռնդեն:
– Հա՛, գիտեմ, ես արդեն էդ տեղն ունեմ: Բայց դու մի՛ նախանձիր, ինձ վռնդող չկա ու դժվար էլ լինի: Էս մի բանով մխիթարվիր ու գնա:
– Ավերակդ կքանդեմ, քեզ էլ կթաղեմ քարերի տակ:
– Ապրես, հույս չունեի, թե վրաս քար դնող է լինելու: Էդ վերջին լավությունն էլ արա, ու իմ պատմության հերոսն անուն կունենա: Շատ էիր ուզում՝ քո մասին մի բան գրեմ, իսկ ես ում մասին ասես գրում էի, քո մասին՝ ոչ մի տող:
– Բա էս գրածդ ո՞ւմ մասին է:
– Ավերակ խրճիթի, ու դու դրա հետ ոչ մի կապ չունես:
