Հմայագիր մայրերեն
Երկարարև լինես,
ազատ ու պարզերես,
մինուճարս, տղաս,
և թող կանաչ-կարմիր,
խինդով ու անձանձիր
անցնի ամեն օրդ,
թող զորանա զորդ,
միշտ աջ կտրի թուրդ,
քո ժողոված հողը
դառնա ծիլ-ծիլ ոսկի,
թող երբ չոր փուշ բռնես՝
ձեռքերիդ մեջ ծաղկի,
և գազաններն անգամ
քո դեմ թող մարդանան,
թող աչթերդ միշտ չոր
և կայծկլտուն լինեն,
թող օրհնանքը շռայլ
հասնի բոլոր նրանց,
ովքեր կան ու կգան
քո օրերում կենաց,
թող բարեխոս լինեն
ժամերը զնգզնգան,
որ համբուրես թագը
նաև որդուդ որդու
փեսայության ծեսի:
Տե՛ր իմ, վավերացրու
քո լուռ հավանությամբ
շշունջն իմ ծովաձայն
և շատ մի՛ համարիր.
ընդամենը կարկամ,
շփոթ հմայագիր՝
մայրերենով գրված:
Ձմեռնամուտ՝ ըստ Հայկյան տոմարի
Ուղիղ Շաղոտին,
ձմռան սահմանը
շաղ-գծեց Սահմին:
Երբ Լուսափայլը
դարձավ Փայլածու,
ցրտահար ծաղիկն
արևին ժպտաց
իր հարապտույտ,
տոմարագրված
գաղտնիքը հուշող,
նվազ շողի հետ
հայտնված հուշին՝
Մարերի ամսին
իր ծիլ-ծնունդի
և Հրոտիցի
Հուր փայլյալ ժամի
ու Հարակաթի
ապրումին հուռթի:
Սառնանուշ նիրհում
դեռ կժողովի
բուրյան ու գունեղ,
նորոգ – նորածիլ
ժպիտներ քաղցր,
երազալեցուն
օրերին Նիրհան:
Ե-րե-վան
Քո անունը
քո մասին գրված ու չգրված
ամենակատարյալ
բանաստեղծությունն է՝
Ե-րե-վան:
Եվ առավելն ու գերազանցը
քո անունն է դարձյալ՝
նախահունչ Երևանը՝
արևացոլ
ինքնին քերթված,
կարմրախայտուն
խաղիկ ու տաղ,
աստվածընծա
հմայաբառ
Է-րե-բու-նին:
Տարվա չորս եղանակների քաղաք Երևանս
Ամեն քաղաք իր եղանակն ունի,
կամ ամեն եղանակ՝ քաղաքն իր,
ես գիտեմ անունը շատերի,
բույրերը, ձայներն ու գույները,
տեսել եմ ցերեկն ու գիշերը
և տարվա պտույտը հարահոս.
կան, որ քաղաքն են հենց գարնան,
ծոցի մեջ՝ ծաղիկներ, սեր, համբույր,
կան ամռան տարերքի քաղաքներ՝
արբշիռ, կիսամերկ, տոթակեզ,
աշնան պես քաղաքներ նաև կան՝
թախծադեմ, ոսկեվարս ու խոհուն,
ձմռանը ժպտացող քաղաքներ՝
խստաշունչ,
գաղտնապահ, անծեքծեք:
Ինչպես են սազում քեզ զգեստները,
զուգս ու զարդերը, շպարները հազար
և մերկությունն էլ նույնիսկ
անզարդար՝
տարվա չորս բոլոր եղանակների:
Երկինք ու Երկրի հոգու վիճակի՝
տարվա չորս բոլոր եղանակներին՝
մեն-միակ, մեն-միակ կատարյալ-
Երևան…
Հին տուն
Երբ ուզում էի մեր հին տունը
ցույց տալ գնորդին,
ներսը դղրդաց
մեր տանը հնչած
հին հեկեկոցից ու հոգոցներից-
հիշողությունը դուռը կողպեց ներսից:
Հետո, երբ գնորդը
փախավ ահաբեկված,
հիշողությունը դուռը բաց արեց,
և հին խնդության ու հին ծիծաղի
ծովը դուրս թափվեց:
Առավոտ
Ամեն գիշեր նորից գտնել
արահետը առավոտի,
ծանրութեթև շաղակրատել
օրերի հետ շնչակտուր,
ժամերի հետ ժիր ու անխոնջ,
վայրկյանների հետ հևհևիկ՝
մինչև տարին քո ականջին
կշշնջա վերջ ի վերջո
Անունը, որ փնտրում էիր:
Մեղք
… յուրաքանչյուրը մեղավոր է բոլորի առաջ և ամեն բանի համար:
Ֆ. Դոստոևսկի
Կա արևելյան մի հին առասպել,
որ ահազարհուր և ահագնակերպ
փոթորկին է կուլ գնում նավը,
որտեղ գեթ մեկը ձեռքերով անդող
խոլ ջրերին է նետում մանկանը՝
ծնված անտեղի ու անցանկալի,
և կամ մի սուրբ գիրք անընդունելի:
Եվ համբերության ծովերն Աստծու
ջրերին նետված նորածինների
առաջին – վերջին շնչից ալեկոծ՝
աղաղակով ու լացով են լեցուն:
Ժամանակների հաշվանքից ի վեր
ծովերը լի են Երկնքի մասին
ուրացված – հերքված գիրք գրոցներով:
Մենք ոչ տեսե՞լ ենք ու ոչ էլ լսե՞լ,
մեզանից դո՞ւրս են, մեզանից հեռո՞ւ-
ուրեմն՝ ինչի՞ց է մեր նավը դողում:
Ժպտա առավոտին
Աջդ մեկնիր զվարթ
բացվող առավոտին՝
ողջունելու լույսը,
որ բարևն է Աստծու:
Աչքերդ ցողիր
լույսով հոգեզվարճ՝
կյանքին, հրաշքին
ու քեզ ընդառաջ:
Ժպտա ի պատասխան
Աստծու ժպիտին:
Թեթև շունչ
Թեթև շունչ քաշել,
գորովանքով նայել
քո և ուրիշի
շնչառությանը,
անգամ ամենին,
որ անշունչ է թվում՝
կան, որ շունչն են պահել
քարի նման:
Սիրելի են նրանք,
ում որ շնչի հետ
հոգի է տրվել:
Չգիտեմ՝ ինչպե՞ս
Չգիտեմ՝ ինչպե՞ս մեկնել ձմռանը,
երբ պարզել է քեզ գարունն իր ձեռքը,
կամ հանգիստ լքել գարնանը՝ ինչպե՞ս,
երբ արդեն մոտ է ժպիտը ամռան,
և կամ անափսոս ամռանը փախչել,
երբ քեզ հպվել է համբույրը աշնան:
Ինչպե՞ս սուսուփուս աշնանը գնալ,
երբ զրնգում է փաթիլը ձմռան-
Տե՛ր, անվերջ քաղցր է արբեցումը մեր
հերթագայությամբ այս կարոտների:
Գուցե այն միակ ճամփով անմեկին
կարողանայինք անկարոտ մեկնել
այնտեղից, որտեղ արդեն անգաղտնիք
կրկին կրկնվող նույն եղանակն է:
Աստղիկի երազներ
Ինձանից առաջ իմ երազները
աստվածներն էին տեսնում երևի,
հրաբորբ գիշեր ու ցերեկներին,
երբ մենք գիտեինք, որ Արարատի
հայացքն է գծում եզրը դրախտի.
Տեսնես հիմա ո՞ւմ, ո՞ր երջանիկի
Սերն է անրջում Աստղիկը աննինջ:
Երբ նեղացել էինք
Երբ նեղացել էինք իրարից,
զանգել – լռելու և իրար անուն
չտալու չափ թունդ,
մեր հին տան դիմաց,
լայնքով մեկ փողոցի,
կավճե տառերով գրել էիր իմ անունը.
այլևս երբեք այդքան գեղեցիկ չի եղել
առավոտյան մեր փողոցը,
քո ձեռագիրը
և իմ անունը:
Սեր-ուն
Երեք գարուն – ամառ,
երեք աշուն – ձմեռ,
երբ աչքերով պայծառ
նայում էիր վրաս,
փայլուն – շողուն էի՝
փայլ ու շող ունեի,
ես ի՛նչ սիրուն էի՝
ես ի՛նչ սեր ունեի:
Կիսալուսնի տակ
Մեզանից խլված սարուձորերին
կիսալուսինն է՝ վերքի պես, խոցի՝
պատկերով քեմալ-կատարյալ
թուրքի,
արդեն մեկ դար է, որ Վանն օրեցօր
դառնում է Աստծու արցունք դառնաղի,
և ագռավները կտցում են դեռ
մեր խաչված մարմնի
վերհուշը քաղցր:
Եվ որ հագենա կատարյալ թուրքի՝
հող գրավելու – զավթելու քաղցը,
Տե՛ր, երկու միլիոն սրտով աղերսում
ու թախանձում եմ ճիշտ
այդքան ձայնով.
ուրիշի հողից դեռ չկշտացած
երախը լցրու դժոխքի հողով՝
նվիրիր թուրքին դժոխքը ամբողջ:
Խնջույք
Հրավիրեցին. սեղանը բաց էր,
ընտիր ուտեստներ՝ թե՛ հում,
թե՛ եփված,
տաքուպաղ պես-պես
բառով լցոնված,
աշխարհի բոլոր համերով լեցուն՝
ոսոխ – բարեկամ բառերով աղցան,
անուշ աղանդեր բառերով՝ միմյանց
սիրահարության տենդի
մեջ փարված,
թնդուն բառերով թուրմ ու ոգելից:
Եվ սեղանը այս միակն է գուցե,
որից վեր կենալ հնարավոր չէ.
կանչված ոչ մի հյուր դեռ չի կշտացել,
այլև դարձել է անհույս հարբեցող,
անհագ որկրամոլ՝
մեկընդմիշտ կախված
ամենահամեղ աղից ու հացից:
Իր օրերի մեջ ո՞վ է հագեցել
Բանաստեղծության Միս ու Արյունից:
Այժմ և հավիտյանս հավիտենից:
Հյուրը
Երբ դուռը բացեցի,
տեսքից նման չէր
գազի կամ ջրի տեսուչի,
ոչ էլ քաղաքական
կամ այլ քարոզիչի,
այնքան սիրահոժար,
անմերժելի ասաց՝
ներիր, որ ուշացա,
ասա՝ ինչո՞վ օգնեմ,
որ արդեն կարևոր չէր՝
իրականում ով էր:
Հաճույքով ճաշ եփեց,
լվացքը ավարտեց
և կոկիկ արդուկեց,
հատակից առաստաղ՝
տունը փայլեցրեց,
աղբը տարավ – թափեց,
հետո վազեց հացի:
Մեկնելիս ժպտաց ինձ՝
ես Ներշնչանք էի:
Թեթև շփոթվեցի,
տեսա՝ բարի հյուրս,
մինչ ես ինքնամոռաց-
ազատ գրում էի
բանաստեղծությունն այս՝
վաղուց հետաձգված,
հասցրել է նաև
ծաղկեցնելու չափ
ջրել ինձնից վաղուց
խռով կակտուսներս:
Խոնարհ տաղիկ
(Նարեկացուն)
Ով միակ անվերջ,
միակ անզույգ Մեծ,
հավատի որքան
սերմ կա քաջառողջ
կասկածներիդ մեջ,
որքան հղի բառ՝
ամեն բառիդ մեջ:
Ինչ լիաբողբոջ
սերեր՝ սիրուդ մեջ:
