Հեղինակներին լավ ճանաչելու համար ոմանք քրքրում են նամակները, ոմանք՝ հարցազրույցներն ու օրագրերը, ես գտնում ու կարդում եմ բանաստեղծությունները:
Ֆրիդա Կալոն իր լավագույն սիրային նամակը գրեց բանաստեղծությամբ, նրա օրագրային գրառումներում էսքիզներին հաճախ գալիս էին փոխատեղելու բանաստեղծությունները՝ սաստող ցավը, մենությունը, սիրելիին սպասելու անհնարինությունը: Պատահական չէր, որ երբ կորցրեց ամենամտերիմ ընկերուհուն՝ Իսաբել Կամպոսին, օրագրում բանաստեղծությամբ գրեց.
Հեռացար ինձնից…
ինչպես արյունը,
որ
վազում է
խոցված եղնիկից…
Հեսսեն ասում էր. «Եթե չլինեին բառերն ու գրքերը, չէր լինի պատմությունը, մարդկությունը կզրկվեր կոնցեպտից»: Ինձ համար մարդ մնալու լավագույն տեղն ու կոնցեպտը բանաստեղծությունն է: Այստեղ Հիտլերը հուզական է, գրում է մորը նվիրված զգացմունքային բանաստեղծություն, Ստալինը գրում է մանկական ոտանավորներ, Պիկասոն իր նկարները մեկնաբանում է բանաստեղծությամբ, նույնքան պատկերային ու հյութեղ, որքան սովոր ենք տեսնել կտավին: Բանաստեղծությունը տուն է, որտեղ կարող են ապրել բոլորը՝ պայմանով, եթե դրսում թողնեն կոշիկները, հագուստը, ոսկորներն ու գնան՝ չիմանալով…
Հասմիկ ՍԻՄՈՆՅԱՆ
Ջերոմ Դ. Սելինջեր (1919-2010թթ.)
*
Ինքնաթիռում նստած փոքրիկ աղջնակ
Որ շրջել է իր տիկնիկի գլուխը
Ինձ նայելու համար:
Էռնեստ Հեմինգուեյ (1899-1961թթ.)
ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹՅՈՒՆ
Միակ մարդը, ում երբևէ սիրել էի,
Ասաց՝ մնաս բարով
Ու գնաց հեռու:
Արևոտ մի օր
Փիքըրդիում նա սպանվեց:
Հերման Հեսսե (1877-1962 թթ.)
ԴԱՇՏԵՐԻ ՄԵՋ
Երկինքների մեջ շարժվող ամպեր են,
Դաշտերի մեջ շարժվում է քամին,
Եվ դաշտերի մեջ կորած երեխան է
Մորս որոնումների:
Փողոցների մեջ քշվող տերևներ են,
Ծառերի մեջ՝ լացը թռչունների,
Եվ լեռների մեջ՝ ամենահեռվում,
Պիտի որ իմ տունը լինի:
1902 թ.
Ալբերտ Այնշտայն (1879-1955թթ.)
ՆՈՐԱԳՈՒՅՆ ՄԱԹԵՄԱՏԻԿԱ
Տեխնիկական բոլոր ձեռնարկների
գլխավոր խնդիրը
պետք է լինի մտահոգությունը
մարդկանց և նրանց ճակատագրերի շուրջ:
Դիագրամներն ու հավասարումները լուծելիս
երբեք մի՛ մոռացեք սրա մասին:
Եվ պետք չէ սարսափելի անհանգստանալ,
երբ ունենում եք դժվարություններ
մաթեմատիկայի բնագավառում:
Հավաստիացնում եմ՝
այդ բնագավառում
իմոնք էլ առաջվա պես շատ են:
Պաբլո Պիկասո (1881-1973թթ.)
ՀԻՍՈՒՍԸ ԱՆԱՊԱՏՈՒՄ
շուրթերը
կեղծ են ծովափի պես
խոնավ
ինչպես մարգարիտը շուրթին
թրջված
սևությամբ արցունքի
անկում
մի կողմում
(խոնավ տերևները գրքի մեջ չեն չորանա)
անկում
հիշողությունը մեռնում է
դանդաղ
մի ափսե պահում է ինձ մինչև ամեն դեմք
ասում է՝ ով եմ ես
լուսին
(և ամեն ինչի վերջում լուսին)
Անգլերենից թարգմանեց Հասմիկ ՍԻՄՈՆՅԱՆԸ
